CÁCH SỬ DỤNG CỎ NHỌ NỒI CHỮA BỆNH
Cỏ nhọ nồi là một cây thuốc nam dân gian được người dân sử dụng khá nhiều trong đời sống điều trị các bệnh thông thường. Tuy nhiên mọi người thường làm theo kinh nghiệm nên không phải lúc nào cũng chính xác và mang lại hiệu quả. Cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu cách sử dụng cỏ nhọ nồi chữa bệnh.
1. Đặc điểm cây cỏ nhọ nồi
- Danh pháp khoa học: Eclipta Alba Hassk, họ Cúc Asteraceae
- Tên thường gọi: cây cỏ mực, hạn liên thảo, mặc hán liên
- Phân bố: Thích sống ở nơi ẩm ướt, thường mọc hoang khắp nơi
- Đặc điểm thực vật
Cỏ nhọ nồi là một loại cỏ thẳng đứng có thể cao tới 80cm. Toàn thân màu tím đậm có lông cứng xung quanh, phân nhiều cánh nhiều nhánh. Khi cắt ngang thân cây chảy ra chất dịch màu đen, vì vậy mà còn đặt tên là cỏ mực. Lá mọc đối có lông ở hai mặt, dài 2-8cm, rộng 5-15mm. Cụm hoa hình đầu màu trắng ở kẽ lá hoặc đầu cành, lá bắc thon dài 5-6mm, cũng có lông. Quả bế 3 cạnh, hoặc dẹt, có cánh, dài 3mm, rộng 1.5mm, đầu cụt.
2. Vị thuốc cỏ nhọ nồi
- Bộ phận dùng: Toàn thân trên mặt đất, thu hái khi cây đang ra hoa là hoạt tính cao nhất.
Có thể dùng tươi. Hoặc đem vừa rửa sạch phơi sấy khô dùng dần
- Thành phần hóa học : Theo các nhà nghiên cứu trong nhọ nồi có một ít tinh dầu, tamin, chất đắng, caroten và chất ancaloit gọi là ecliptin.
- Tác dụng dược lý
Nước sắc cỏ nhọ nồi khô, với liều 3g/kg thể trọng trên khỉ có tác dụng làm giảm thời gian Quick rõ rệt có nghĩa là làm tăng tỉ lệ prothrobin toàn phần. Nhọ nồi cũng như vitamin K có tác dụng chống lại tác dụng của dicumarin.
Nhọ nồi làm tăng trương lực của tử cung cô lập. Trường hợp chảy máu tử cung, nếu dùng nhọ nồi thì ngoài tác dụng làm tăng prothrombin, còn có thể làm nén thành tử cung, góp phần thúc đẩy việc chống chảy máu.
Đối với thỏ có thai có thể xảy thai.
Cỏ nhọ nồi không gây tăng huyết áp. Cỏ nhọ nồi không làm giãn mạch.
Về độc tính của nhọ nồi: Thử trên chuột bạch với liều từ 5-80 lần liều lâm sàng không có triệu chứng trú
- Tính vị quy kinh:
Cỏ nhọ nồi có tên dong y là Hạn liên thảo, có vị chua, tính bình, quy kinh Can Thận
- Tác dụng: Theo đông y cỏ nhọ nồi có tác dụng bổ thận bổ âm, làm đen râu tóc, lương huyết chỉ huyết
Ứng dụng lâm sàng điều trị các chứng râu tóc bạc sớm, xuất huyết, viêm đường tiết niệu, tiểu buốt…
3. Cách sử dụng cỏ nhọ nồi chính xác
Tùy theo từng chứng trạng và cơ địa bệnh nhân mà có thể dùng tươi hay dùng khô, uống trong hay đắp ngoài để trị bệnh:
- Dùng nhọ nồi đắp ngoài: giúp điều trị chảy máu chấn thương, mụn nhọt sưng độc
Dùng tươi: Toàn thân trên mặt đất của nhọ nồi tươi giã nát, sau đó đắp lên vết thương.
Dùng khô: nhọ nồi khô nghiền thành bột mịn, hòa cùng nước muối rồi đắp lên vết thương
- Dùng uống trong
Dùng nhọ nồi với tác dụng lương huyết chỉ huyết chữa các chứng huyết nhiệt gây ho, đại tiện ra máu, phụ nữ băng huyết
Nhọ nồi phơi khô sao đen 20g kết hợp cùng trắc bá sao đen 20g. Cả 2 vị sắc kĩ lấy nước uống. Ngoài ra có thể phối hợp cùng nhiều vị thuốc khác như hòe hoa, xa tiền thảo, ô tặc cốt…
Nhọ nồi tươi giã nát sắc nước uống
Dùng nhọ nồi với tác dụng bổ thận bổ âm
Cỏ nhọ nồi, Nữ trinh tử mỗi vị 100g phơi khô rồi nghiền bột luyện mật thành hoàn, uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10g cùng nước sôi
- Dùng trong ăn uống
Nước ép nhọ nồi: Xay nhỏ nhọ nồi ra vắt lấy nước cốt uống giúp trị các chứng chảy máu cam, ho ra máu
Canh thịt băm cỏ nhọ nồi: tốt cho chị em rong kinh rong huyết, bệnh trĩ
Như vậy cách sử dụng cỏ nhọ nồi khá đa dạng tùy từng trường hợp. Những kinh nghiệm dân gian trên đây không nên tự ý áp dụng, hãy tham khảo ý kiến của các y bác sĩ điều trị bệnh cho bạn.