Cỏ lưỡi rắn
Tên khác: An điền lan, Nọc sởi, Tán phong hoa nhĩ thảo, Vương thái tô, Xà thiệt thảo.
Tên khoa học: Oldenlandia corymbosa (L.) Lamk., họ Cà phê (Rubiaceae). Cây mọc hoang ở nhiều nơi trong nước ta.
Mô tả: Cây thân thảo, mọc bò, sống hàng năm, thân mềm, vuông hoặc trong. Lá giống như lưỡi rắn dài 1-1,5cm rộng 1-3mm, mọc đối, cuống ngắn hoặc không có cuống. Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành xim thường gồm 2-5 hoa. Hoa trắng mọc ở nách lá, có cuống hoặc không có cuống, bầu hạ 2 ô. Quả nang hình bán cầu có đài tồn tại, chứa nhiều hạt hình tam giác.
Cỏ lưỡi rắn - Oldenlandia corymbosa (L.) Lamk.
Bộ phận dùng: Toàn cây (Herba Hedyotidis corybosae) rửa sạch, dùng tươi, phơi khô hay sao vàng.
Thành phần hóa học: Acid hữu cơ (acid asperulosidic, acid geniposidic), trong lá nhiều vitamin...
Công dụng: Cỏ lưỡi rắn có tác dụng thanh nhiệt giải độc. Chữa sốt, ho, chữa viêm da, viêm gan, viêm họng, viêm đường tiết niệu, chữa sốt rét, chữa rắn cắn.
Cách dùng, liều lượng: Ngày 6-12g dược liệu khô, dùng kết hợp các vị thuốc khác.
Bài thuốc:
1. Chữa sốt rét: Cỏ lưỡi rắn 6g, Thường sơn 6g, Mã tiên thảo 6g. Sắc nước uống mỗi ngày 1 thang.
2. Chữa rắn cắn: Khi bị rắn cắn cần băng ép trên vết thương cách 5-10cm đủ chặt sao cho máu động mạch vẫn qua lại được. Chuyển ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trong khi tiến hành các biện pháp trên và đưa nạn nhân đến bệnh viện có thể dùng 100g. Cỏ lưỡi rắn tươi rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước uống, dùng cho bã đắp lên vết thương, băng lại.
Chú ý: Phân biệt với loài Oldenlandia diffusa (Willd.) Roxb. = Hedyotis diffusa Willd. (Bạch hoa xà thiệt thảo).