MẮC KHÉN – THUỐC QUÝ VÀ GIA VỊ QUÝ MÙA ĐÔNG
Mùa đông mọi người thường sử dụng các loại gia vị cay nóng như gừng, tỏi, tiêu ớt để ấm bụng và kích thích tiêu hóa, giúp các món ăn ngon hơn. Ở vùng miền núi phía Bắc người đồng bào thường sử dụng một loại gia vị đặc biệt hơn chính Mắc khén. Một số nơi còn gọi tên là cóc hôi, hoàng mộc hôi. Cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu tác dụng và cách dùng hạt mắc khén!
1. Mô tả thực vật
Cây mắc khén có tên khoa học Zanthoxylum rhetsa, là cây thân gỗ, chiều cao khoảng 8-10m. Thân thẳng, vỏ thân có nhiều gai. Lá kép lông chim một lần lẻ, mép phiến lá có răng cưa. Hoa ra từng chùm, màu trắng xám vào khoảng tháng 6-7 mỗi năm. Vào khoảng tháng 11 Dương lịch thì quả bắt đầu chín, quả hình tròn, hạt hình cầu, quả già sẽ có màu hơi hồng, hạt chín có màu đen óng. Vì thân cây có nhiều gai nên người dân thường dùng cây dài để hái quả.
Quả mắc khén tươi sử dụng có vị thơm nhất, tuy nhiên không bảo quản được lâu. Người dân thường bảo quản bằng cách treo lên gác bếp để có thể sử dụng quanh năm. Hiện nay Mắc khén được sử dụng rộng rãi như một loại gia vị lạ đối với người dân các tỉnh miền xuôi. Được ví như hồ tiêu của vùng tây bắc.
2. Thuốc - Gia vị mắc khén
Bộ phận dùng: quả mắc khén
Thành phần hóa học: alkaloid, tinh dầu và nhiều hoạt chất khác chưa xác định
Theo đông y nó có vị cay tính ấm, tác dụng kích thích tiêu hóa, giảm đầy chướng bụng, giảm đau nhức xương khớp do lạnh.
• Cách dùng:
- Dùng trong ẩm thực: Thường dùng hạt mắc khén làm gia vị như món: Muối chấm hạt mắc khén, cá nướng mắc khén, thị trâu nướng hạt mắc khén…
- Cách đơn giản nhất là: sao vàng hạt, sau đó đem giã thật nhỏ rồi trộn với thịt trâu thái tảng để nướng, khi ăn thì cắt thành từng miếng mỏng chấm nước mắm. Thịt trâu nướng hạt mắc khén có mùi thơm rất quyến rũ, vị cay cay the the của hạt, vị đậm của thị trâu tạo nên món ăn vô cùng ngon và hấp dẫn thực khách xa gần. Có thể làm tương tự với cá, thịt heo, thịt gà vẫn rất ngon miệng.
- Dùng ngâm rượu: Lấy 500g hạt khô ngâm với 1,5 lít rượu để làm thuốc xoa bóp. Rượu có tác dụng giảm bầm tím, tụ máu, giảm đau nhức xương khớp rất hay. Mỗi ngày xịt vào khớp đau vài lần, sau đó mát xa 15 phút cho rượu thuốc ngấm vào, giúp khí huyết lưu thông giúp giảm đau nhức nhanh.
Mắc khén tuy tốt là vậy, nhưng có vị cay tính ấm nên không nên sử dụng quá nhiều nếu không có thể gây táo bón, nổi mụn.
Bác sĩ: Thúy Hường (Thọ Xuân Đường)
Để được tư vấn về sức khỏe vui lòng liên hệ Nhà thuốc dong y gia truyền Thọ Xuân Đường.
Địa chỉ: ngõ 1 phố Lê Văn Thiêm, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội.
Thời gian làm việc: 8h - 17h30 từ thứ Ba đến Chủ Nhật hàng tuần, nghỉ thứ Hai.
Hotline: 0943.986.986 hoặc 0943.406.995