Chữa bí đại tiện bằng Đông y
Bí đại tiện là một chứng bệnh đại tiện không thông thoát, thời gian ngồi lâu, hoặc muốn tống ra mà không chịu ra. Nói chung sau khi ăn trong 48 giờ mà không đại tiện thì đó là biểu hiện bí đại tiện. Nhưng do tập quán đi đại tiện khác nhau, nên cần căn cứ vào tập quán của mỗi người và có đại tiện thông thoát hay không, mới phán đoán chính xác là có bí hay không bí đại tiện.
Đông y cho rằng bí đại tiện không những liên quan tới chức năng đạo dẫn của đường ruột, mà còn có quan hệ mật thiết đến nạp, vận thăng, giáng của tỳ vị và chức năng hóa khí và làm ấm của thận.
Đông y phân bí đại tiện thành 2 loại hư và thực. Người bị thực còn chia ra nhiệt bí và khí bí. Người loại hư còn phân thành hư bí và lạnh bí. Nếu nhiệt bí thì mặt đỏ, người nóng, viêm lợi mồm hôi, tiểu tiện vàng thẫm; còn khí bí thì luôn luôn thở hơi nóng, đầy tức hai bên sườn ngực, bụng rốn căng đau. Người hư bí là do khí huyết không đủ, hoặc nhìn mặt thấy tái mét, đoản hơi, khi vào nhà xí thấy mất sức, ra mồ hôi, nếu phân không ra không khô là bí đại tiện khí hư, còn nếu thấy sắc mặt không bình thường nhức đầu, tim đập thất thường, mờ mắt là bí đại tiện do huyết hư. Người bí do lạnh thì thuộc dương khí hư tổn có đặc trưng là nước tiểu trong, các chi lạnh, thích ấm sợ lạnh.
I. Những điều cần biết
- Trước tiên phải có lòng tin khôi phục được chức năng sinh lý bình thường, phải tập hàng ngày đại tiện thành tập quán, dù không đi được cũng đúng giờ đi đại tiện, để tạo ra phản xạ có điều kiện đi ngoài.
- Những người ít ăn, nên ăn làm nhiều bữa, nên ăn nhiều rau xanh, đậu vàng, khoai lang là những thực phẩm dễ đại tiện. Ít ăn những thực phẩm cay và kích thích.
- Những người ăn thực phẩm quá tinh, nên ăn thêm các thực phẩm có sơ và vitamin như táo, hồng, nho, mận, lê, chuối tiêu, hành lá, rau hoa vàng, mướp đắng, hẹ, củ cải, rau cần, măng tre…
- Nên uống nhiều nước lã đun sôi để nguội, nó có liên quan đến giữa số lần đại tiện với lượng nước uống vào. Nếu trong đường ruột có đủ lượng nước làm nát phân thì đại tiện sẽ dễ dàng.
- Sinh hoạt phải có điều độ, tránh tinh thần bị kích thích.
- Phải làm rõ tính chất của bí đại tiện, dựa vào đó tìm ra cách chữa trị tốt nhất.
- Nếu thể chất kém, các cơ bắp ít co bóp, cần tăng cường hoạt động lao động và tập thể dục.
II. Đông y chữa bí đại tiện
1. Chữa bằng các bài thuốc Đông y
- Bạch thược tươi 30, cam thảo tươi 12g sắc uống ngày 2 lần. Chữa bí đại tiện do nhiệt.
- Thái phục tử 6g, tạo giáp 3g, nghiền thành bột rồi nuốt chữa bí khí.
- Vừng 100g, lá chè 5g, đại hoàng 10g, nghiền bột uống, ngày 2 lần dùng chữa bí đại tiện do huyết hư.
- Cứu hoàng kỳ 30g, sa đảng sâm 15g, hoài sơn dược 30g, bạch thược tươi 30g, cam thảo tươi 12g sắc lấy nước uống, ngày 2 lần, dùng chữa bí đại tiện do khí hư.
- Tỏa dương 15g, tang thậm tử 30g, mật ong 30g, hai thứ trên chắt lấy nước đặc rồi cho vào mật ong quấy đều uống ngày 2 lần, dùng chữa bí đại tiện do lạnh.
- Quyết minh tử 9g, sắc nước uống ngày 2 lần.(Dùng chữa đại tiện đã thành thói quen)
- Sinh địa 30g, sắc nước uống ngày 2 lần.
- Thịt hạnh đào 30g, uống trước khi đi ngủ mỗi tối. (Dùng chữa đại tiện đã thành thói quen)
- Hỏa ma nhân 30g (giã nát), đường phèn 15g, sắc với nước đặc rồi uống từ từ.(Dùng chữa bí đại tiện cho người già)
- Vài quả thông, sao thơm rồi bỏ vỏ ngày 2 lần uống vào sáng và tối lúc bụng đói, mỗi lần 15g. (Dùng chữa bí đại tiện cho người già).
2. Chữa theo cách ăn
- Khoai tây giã lấy nước, mỗi ngày uống 50g vào sáng sớm lúc bụng đói.
- Nước rau xanh ép 200g, dầu thơm 50g, nấu lên uống nóng.
- Vừng đen 30g, chuối tiêu 250g, vừng rửa sạch rang nửa chín, lấy chuối tiêu chấm ăn.
- Mộc nhĩ trắng 10g, gạo nếp 100g, táo đỏ 10 quả, đường phèn 30g, tất cả đem nấu cháo ăn ngày 1 lần.
3. Chữa bên ngoài
- Mỗi ngày trước khi đại tiện, dùng ngón tay cái ấn huyệt nội đình (đầu khe ngón chân 2 và 3) mỗi lần ấn 2-3 phút.
- Dùng bàn tay của mình xoa ấn bụng theo chiều kim đồng hồ, sáng và tối mỗi lần 5-10 phút.
- Lấy ít bột đại hoàng dùng giấm khuấy thành hồ dùng băng buộc vào rốn.
III. Những điều cần tránh
- Bí đại tiện là một chứng bệnh do nhiều loại bệnh mãn tính gây ra, do vậy khi giải quyết không thể trị tận gốc, mà thường chỉ giải quyết hiện tượng bên ngoài, cần phải tìm ra nguyên nhân đúng gây nên bí đại tiện để chữa trị, mới giải quyết được triệt để.
- Có một số người bệnh lại thích ăn sữa, bơ và các loại trứng, kỳ thực những thực phẩm này càng gây nên bí đại tiện, tốt nhất là ăn ít.
- Có số người lại thích dùng loại thuốc tháo ruột. Kỳ thực lạm dụng các thuốc về đi đại tiện, chỉ làm giảm bớt tính nhạy cảm của đường ruột, nó hình thành một thói quen.
- Đối với người già sức khỏe yếu, khí huyết hao tổn thì không nên cưỡng bức đi tháo ruột nhanh, sẽ gây tổn thương chính khí càng bí đại tiện hơn.
- Người mang thai phải cẩn thận khi dùng thuốc tháo ruột, tránh thương tổn đến bào thai còn có thể gây sẩy thai.