Chuyện yếu - không chỉ của các cụ ông!

Suy giảm nội tiết tố ở người cao tuổi là nguyên nhân thầm lặng ảnh hưởng đến đời sống vợ chồng.

Khi tuổi tác tăng cao, cả nam và nữ đều trải qua quá trình lão hóa nội tiết, đặc trưng bởi sự suy giảm nồng độ hormone sinh dục:

• Ở nam giới, nồng độ testosterone giảm dần theo tuổi. Hệ quả là giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, giảm khối lượng cơ và mật độ xương, cùng với các rối loạn chuyển hóa kèm theo.
• Ở nữ giới, quá trình mãn kinh dẫn đến sự suy giảm mạnh estrogen, gây ra hiện tượng khô âm đạo, teo niêm mạc, đau rát khi quan hệ, giảm ham muốn và ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, xương khớp và tâm thần kinh.

Bên cạnh đó, các bệnh lý mạn tính thường gặp ở người cao tuổi như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, thoái hóa khớp, hoặc trầm cảm và lo âu cũng là yếu tố làm giảm chất lượng đời sống tình dục.

Do rào cản văn hóa và tâm lý, nhiều người cao tuổi e ngại hoặc né tránh chia sẻ vấn đề này, khiến chất lượng mối quan hệ vợ chồng suy giảm âm thầm, dễ dẫn đến cảm giác cô đơn, mất kết nối và ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình.

Việc nâng cao nhận thức, thăm khám chuyên khoa định kỳ, và điều trị bệnh mãn tính, bồi bổ sức khỏe toàn diện là rất quan trọng để duy trì sức khỏe toàn diện và chất lượng cuộc sống ở người cao tuổi. Tình yêu tuổi già không có nghĩa là… nghỉ hưu chuyện yêu!

Vì sao tuổi già lại giảm “lửa yêu”?

Suy giảm chức năng sinh lý ở người cao tuổi: Một vấn đề toàn diện về tâm – thân – khí.

Theo y học cổ truyền Việt Nam (Nam y), sự suy giảm sinh lý ở người cao tuổi là do:

• Thận khí hư suy: Thận được xem là “gốc của tiên thiên”, chủ tinh, tàng chí. Tuổi càng cao, thận khí càng suy, dẫn đến giảm tinh lực, suy giảm khả năng tình dục và sinh lực toàn thân.
• Khí huyết hư trệ: Kinh mạch kém lưu thông, làm cho khí huyết đến tạng phủ và cơ quan sinh dục suy yếu, từ đó giảm hưng phấn và khoái cảm.
• Tình chí uất kết: Tâm lý cô đơn, lo nghĩ, buồn bực kéo dài khiến can khí uất, tinh thần sa sút, gây rối loạn điều hòa nội tiết và ảnh hưởng trực tiếp đến “tâm – thận – tỳ”.

Y học hiện đại cũng xác định rõ các nguyên nhân sinh lý và thực thể:

• Ở phụ nữ, sau mãn kinh, estrogen suy giảm đột ngột, gây khô teo âm đạo, giảm ham muốn, và các triệu chứng toàn thân như mất ngủ, bốc hỏa, loãng xương.
• Ở nam giới, từ sau tuổi 50, testosterone giảm dần, dẫn đến giảm ham muốn, rối loạn cương, suy nhược cơ thể.
• Tuần hoàn máu đến cơ quan sinh dục suy giảm: Do xơ vữa mạch máu, hẹp lòng mạch, làm giảm khả năng cương hoặc đáp ứng sinh lý.
• Suy yếu cơ sàn chậu: Làm giảm khoái cảm, gây đau khi quan hệ hoặc tiểu tiện không kiểm soát, thường gặp ở cả nam lẫn nữ cao tuổi.

Đây là một vấn đề liên quan chặt chẽ giữa thể chất (thân), tâm lý (tâm), và năng lượng sống (khí). Mỗi yếu tố đều có thể tác động qua lại, tạo nên vòng xoắn ảnh hưởng đến chức năng sinh lý, chất lượng sống và hạnh phúc gia đình.

Cụ bà muốn hưng phấn hơn, làm sao?

Phụ nữ sau tuổi mãn kinh thường gặp phải các vấn đề sau:

• Khô teo âm đạo, do thiếu hụt estrogen khiến niêm mạc âm đạo mỏng, giảm tiết dịch.
• Đau khi quan hệ, do mất độ đàn hồi và độ ẩm tự nhiên.
• Giảm ham muốn, khó đạt khoái cảm, do suy giảm nội tiết, tuần hoàn kém và tâm lý căng thẳng.
• Tự ti, mặc cảm tuổi tác, dẫn đến tránh né tiếp xúc thân mật và mất kết nối cảm xúc với bạn đời.

Giải pháp hỗ trợ toàn diện – Kết hợp Y học hiện đại và Nam y:

• Tập luyện cơ sàn chậu (bài tập Kegel): Tăng cường sức mạnh cơ đáy chậu, cải thiện kiểm soát bàng quang và tăng cảm giác khi quan hệ.
• Chế độ dinh dưỡng khoa học:
  • Thực phẩm giàu phytoestrogen: như mè đen, đậu nành, mầm đậu giúp bù đắp phần nào estrogen nội sinh.
  • Chất béo tốt: từ cá béo, hạt óc chó, dầu ô liu giúp bảo vệ niêm mạc, duy trì độ ẩm tự nhiên.
• Sử dụng thảo dược hỗ trợ (theo Nam y):
  • Ích mẫu, đương quy, kỷ tử: có tác dụng bổ huyết, dưỡng âm và điều hòa nội tiết.
  • Trà hoa hồng, trà hoa cúc: giúp an thần, giảm lo âu, cải thiện giấc ngủ và ổn định thần kinh.
• Vận động dưỡng sinh: Các bài tập nhẹ nhàng, suối nguồn tươi trẻ, khí công, thiền định giúp lưu thông khí huyết, điều hòa thần kinh thực vật và nâng cao chất lượng sống.
• Bấm những huyệt dưỡng tâm thận, chườm nóng vùng bụng dưới bằng gối thảo dược.

Yếu tố quan trọng nhưng thường bị bỏ qua chính là sự thấu hiểu và đồng hành của người chồng. Ở tuổi xế chiều, tình dục không còn là đích đến, mà là hình thức thể hiện sự kết nối cảm xúc, sự dịu dàng và đồng cảm.

Sự kiên nhẫn, tôn trọng và nhẹ nhàng từ người bạn đời giúp người phụ nữ cảm thấy an toàn, từ đó mở lòng và hồi đáp bằng cảm xúc chân thành.

“Âm dương hòa hợp mới thật sự là bí quyết trường thọ.”

Cụ ông giữ lửa phong độ thế nào?

Khi bước vào tuổi trung niên và cao tuổi, nam giới thường gặp các rối loạn chức năng tình dục như:

• Rối loạn cương dương: khó cương hoặc không duy trì được độ cương đủ lâu để giao hợp.
• Giảm ham muốn tình dục, nhanh mệt, giảm tần suất quan hệ.
• Tâm lý tự ti, lo lắng, sợ không đáp ứng được kỳ vọng hoặc “bị chê”, dẫn đến vòng xoắn trầm cảm và né tránh.

Theo Nam y, Thận là tạng chủ tinh – tàng khí – sinh dục. Khi thận khí hư, tinh khí suy tổn, khí huyết không lưu thông tốt, thì chức năng sinh lý tất yếu sẽ giảm. Hệ quả là thiếu hưng phấn, kém bền sức, giảm khả sinh dục.

Giải pháp cải thiện toàn diện cho cụ ông giữ lửa phong độ:

• Dinh dưỡng hợp lý:
  • Tăng cường kẽm: có trong hàu, tôm, cá biển, giúp duy trì nồng độ testosterone và chất lượng tinh dịch.
  • Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như việt quất, dâu tây, rau xanh, giúp bảo vệ thành mạch và cải thiện lưu thông máu.
• Hạn chế bia rượu và chất kích thích: Rượu bia dùng lâu dài có thể gây tổn thương mạch máu, giảm testosterone và rối loạn cương dương.
• Uống trà thảo dược lưu thông khí huyết:
  • Trà gừng: có tác dụng giãn mạch ngoại vi, tăng lưu lượng máu đến cơ quan sinh dục.
  • Trà đinh lăng: giúp tăng sức bền, giảm mệt mỏi, cải thiện tuần hoàn.
• Vận động nhẹ nhàng và đều đặn: Các bài suối nguồn tươi trẻ, khí công, đi bộ, bơi lội giúp tăng cường thể lực, cải thiện testosterone tự nhiên.
• Xoa bóp – bấm huyệt hỗ trợ: Huyệt Thận du, Mệnh môn giúp bổ thận, thông dương khí nếu được tác động đúng kỹ thuật; chườm nóng thắt lưng và vùng bụng dưới bằng gối thảo dược.
• Thảo dược tăng cường sinh lý, các vị thuốc Nam như:
  • Ba kích tím: bổ thận tráng dương.
  • Dâm dương hoắc: kích thích tiết nitric oxide, cải thiện cương dương.
  • Các loại sâm Việt (Sâm Ngọc Linh, đảng sâm, sâm Nam núi Dành, sâm cau, sâm đại hành...): tăng lực, phục hồi sức khỏe. 

Tuy nhiên, không nên tự ý sử dụng kéo dài hoặc kết hợp nhiều vị cùng lúc, vì có thể gây rối loạn huyết áp, kích thích quá mức, hoặc tương tác thuốc nếu đang điều trị bệnh nền. Việc dùng thảo dược nên được thầy thuốc chuyên khoa Y học cổ truyền kê đơn và theo dõi để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Cải thiện chức năng sinh lý tuổi già là một hành trình cần kiến thức kiên trì và cảm thông. Hãy điều chỉnh lối sống, dinh dưỡng, vận động hợp lý và chăm sóc sức khỏe tinh thần, bởi: “Dưỡng sinh không chỉ để sống lâu – mà để sống vui, sống khỏe, sống có kết nối.”

Yêu thương vẫn cần ở tuổi xế chiều

Chăm sóc đời sống tình dục ở người cao tuổi: Một phần thiết yếu của sức khỏe toàn diện.

Nhiều người cao tuổi thường e ngại hoặc cho rằng “chuyện ấy” không còn cần thiết khi tuổi đã xế chiều. Tuy nhiên, các nghiên cứu y học hiện đại đã khẳng định rằng: duy trì hoạt động tình dục điều độ và phù hợp với thể trạng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm:

• Điều hòa huyết áp và cải thiện tuần hoàn máu.
• Tăng mật độ xương, hỗ trợ phòng ngừa loãng xương.
• Cải thiện giấc ngủ và tâm trạng, giảm trầm cảm, lo âu.
• Giảm stress, tăng cảm giác hạnh phúc, thông qua giải phóng endorphin và oxytocin.

Ở người lớn tuổi, hoạt động tình dục không đơn thuần là hành vi thể chất, mà còn là sợi dây kết nối cảm xúc, sự thân mật và lòng gắn bó giữa hai người. Việc giữ gìn đời sống tình dục tích cực giúp nâng cao chất lượng sống và củng cố mối quan hệ bạn đời.

Một số khuyến nghị hỗ trợ duy trì đời sống gối chăn khỏe mạnh:

• Trò chuyện cởi mở với bạn đời về mong muốn, khó khăn, cảm xúc hiện tại.
• Tạo không gian riêng tư và thư giãn, giúp giảm áp lực và lo lắng.
• Quan hệ với nhịp độ chậm rãi, nhẹ nhàng, kiên nhẫn, tránh đặt kỳ vọng quá cao.
• Không ngại thăm khám chuyên khoa nếu có dấu hiệu bất thường.

Hiện nay, các bác sĩ chuyên khoa đều có kiến thức chuyên sâu, kinh nghiệm và giữ kín thông tin, nên người bệnh có thể yên tâm chia sẻ để được tư vấn đúng và hiệu quả.

Tình yêu, sự dịu dàng và chăm sóc lẫn nhau là liều thuốc quý nhất giúp duy trì hạnh phúc ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở tuổi già, khi cả hai người cần nhau không chỉ vì sức khỏe, mà vì sự thấu hiểu và đồng hành.

 “Giữ lửa yêu – giữ lửa đời”

Sinh lý tuổi già suy giảm là một phần của quy luật. Nhưng nó không đồng nghĩa với… bỏ cuộc!

Bằng kiến thức Nam y, dinh dưỡng, vận động, và quan trọng hơn cả là tình yêu thương, sự sẻ chia, các cụ hoàn toàn có thể tiếp tục “thương nhau” ngọt ngào, dài lâu, đậm sâu, đúng nghĩa “bảy mươi mà vẫn như đôi mươi”. Hãy coi tình yêu tuổi già như một liều thuốc bổ tinh thần, không ngại nói, không ngại hỏi, không ngại yêu.

Tiến sĩ - lương y: Phùng Tuấn Giang 
Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam 
Chủ nhiệm Nhà thuốc Thọ Xuân Đường