Chè vằng có tên khoa học Jasminum subtriplinerve Blume, họ Nhài Oleaceae. Là loại cây nhỏ,mọc thành bụi ở bờ rào hay bám vào các cây lớn. Chè vằng ưa ẩm, ưa sáng và có thể chịu được bóng nhưng sinh trưởng tốt nhất trong điều kiện đầy đủ ánh sáng, độ ẩm. Có ở khắp nơi vùng Nam Á, Đông Nam Á và miền nam Trung Quốc. Không chỉ là thứ trà thơm ngon có màu nước vàng hấp dẫn, chè vằng còn là thuốc quý của chị em - " hiệp sĩ " chăm sóc cho sức khỏe của phụ nữ.
CHÈ VẰNG KHÁNG KHUẨN, KHÁNG VIÊM
Nghiên cứu chứng minh, lá chè vằng có chứa alcaloid, nhựa, flavonoid, có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, làm mau lành vết thương và không độc
Chè vằng có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm mạnh. Được chứng minh ở nhiều nghiên cứu:
- Nghiên cứu in vitro: Chè vằng ức chế mạnh nhiều chủng vi khuẩn: Tụ cầu vàng, liên cầu tan huyết, trực khuẩn thương hàn… và yếu hơn đối với trực khuẩn mủ xanh. Chè vằng có tác dụng bảo vệ chống lại nhiễm khuẩn huyết gây ra bởi trực khuẩn thương hàn; Có tác dụng chống viêm trên mô hình gây phù cấp bàn chân với kaolin và gây u hạt mãn tính ở amidan; Gây tác dụng lợi mật, giảm co bóp tử cung và nhu động ruột cô lập gây ra bởi acetylcholin.
- Bệnh viện Thái Bình có làm kháng sinh đồ so sánh với Penixilin 1 đơn vị quốc tế trong 1ml và Streptomycin 20γ trong 1ml, Cloxit 50γtrong 1ml và Sunfamit thì thấy dây chè vằng có tác dụng kháng sinh mạnh hơn các thuốc trên đối với tụ cầu khuẩn (Staphylococus) và liên cầu khuẩn tan huyết (Streptococcus hemolytique).
Nhân dân dùng chè vằng để làm lợi sữa ở phụ nữ đang nuôi con bú,giúp sữa đặc và thơm hơn,do có tính mát giúp thanh nhiệt,giải độc,giúp trẻ hay ăn chóng lớn; giảm cân,giảm mỡ bụng nhờ tác dụng trừ thấp; chữa áp xe vú; trị mụn nhọt,viêm nhiễm; cải thiện tình trạng mỡ máu,gan nhiễm mỡ, tăng huyết áp ở người cao tuổi; chữa kinh nguyệt không đều ở phụ nữ; dùng lá chè vằng phơi khô nấu hay hãm nước cho phụ nữ sau sinh uống hàng ngày để lợi sữa, lấy lại vóc dáng và để tắm cho trẻ bị mẩn ngứa, ghẻ lở.
Theo đông y, chè vằng có vị đắng, chát, tính mát vào 2 kinh tâm, tỳ. Giúp thanh nhiệt giải độc, lợi thấp, khu phong, hoạt huyết, điều kinh, tiêu viêm, bài nùng.
BÀI THUỐC HAY TỪ CHÈ VẰNG
- Chữa áp xe vú: Dùng lá chè vằng tươi giã nát đắp vào nơi áp xe vú hoặc giã lá với cồn 50 độ rồi đắp vào nơi áp xe,ngày 3 lần,đêm 2 lần. Thời gian điều trị trung bình khoảng 2 ngày tùy tình trạng bệnh nặng nhẹ. Bệnh nhân điều trị bằng lá chè vằng thường hết sốt sau 2 giờ và sữa trở lại bình thường.
- Chữa kinh nguyệt không đều ở phụ nữ: 20g chè vằng, 16g ích mẫu, 16 gam hy thiêm, 8 gam ngải cứu. Thái nhỏ phơi khô các thành phần này, sắc thuốc với 400ml nước cạn đến 100ml uống làm 2 lần trong ngày.
Bác sĩ Lê Thị Yến (Nhà thuốc Thọ Xuân Đường)