CẦN XỬ TRÍ RA SAO KHI GẶP NGƯỜI BỆNH LÊN CƠN ĐỘNG KINH

Động kinh là một bệnh mạn tính khá phổ biến của hệ thống thần kinh trung ương, bệnh đặc trưng với những cơn co cứng, co giật chân tay hoặc toàn thân và không làm chủ được ý thức. Những cơn động kinh thường xảy ra đột ngột bất ngờ khiến người bệnh dễ gặp phải tai nạn nguy hiểm đến tính mạng, nhất là khi người bệnh đang tham gia giao thông hay điều khiển phương tiện máy móc. Do đó, việc tìm hiểu kiến thức cơ bản về bệnh động kinh cũng như biết cách xử trí ban đầu khi người bệnh có cơn co giật sẽ hạn chế được những hiểm nguy đang rình rập cho người bệnh. 

Động kinh là một bệnh lý của não bộ xảy ra do sự phóng điện đột ngột quá mức của các neuron thần kinh trong hệ thống thần kinh trung ương gây ra các cơn co giật cho người bệnh. Bất cứ ai cũng có thể bị động kinh. Động kinh ảnh hưởng đến cả nam và nữ thuộc mọi chủng tộc, dân tộc và lứa tuổi. Ngoài ra, động kinh có tính chất di truyền và hay gặp ở trẻ em hơn người lớn. Nguyên nhân gây bệnh động kinh có thể là do chấn thương sọ não các loại (mà thường là tai nạn giao thông trong đó tình trạng say rượu, nghiện ma túy góp phần không nhỏ),hay do  tai biến mạch máu não, u não, viêm não. 

Biểu hiện của bệnh 

Khi lên cơn động kinh, biểu hiện của bệnh thay đổi tùy người. Có người chỉ đơn giản là nhìn ngây người trong vài giây, trong khi người khác lại là một cơn co giật thực sự . Các biểu hiện của bệnh động kinh được phân loại theo thể bệnh:

Động kinh toàn thể 

Thông thường cơn động kinh sẽ xuất hiện đột ngột, người bệnh sẽ kêu lên một tiếng, ngã lăn ra và mất ý thức hoàn toàn. Rồi trải qua 3 giai đoạn:

Giai đoạn co cứng (kéo dài khoảng 1 phút): Hai tay co, hai chân duỗi và co cứng các cơ tứ chi, cơ ở thân, cơ ngực.

Giai đoạn co giật cơ (kéo dài khoảng 1 vài phút): Mắt trợn trừng, nhấp nháy, giật cơ theo nhịp, miệng sùi bọt có lẫn máu

Giai đoạn hôn mê, lú lẫn: Sau cơn co giật người bệnh có thể rơi vào trạng thái hôn mê, thở dốc, tiểu không tự chủ.

Động kinh cục bộ

Xuất hiện các cơn co giật ở 1 phần của mặt hoặc tứ chi. Các biểu hiện của động kinh cục bộ có thể là dấu hiệu cảnh báo cho sự xuất hiện của cơn động kinh toàn thể.

Cơn vắng ý thức

Đặc trưng bởi sự đột ngột mất ý thức, ngừng mọi hoạt động trong thời gian rất ngắn vài chục giây. Lúc đó người bệnh như đờ đẫn, mắt nhìn vô hồn, đánh rơi bút, đồ vật đang cầm hoặc chữ viết bỗng trở nên nguệch ngoạc. Rất nguy hiểm nếu người bệnh đang điều khiển phương tiện giao thông, hay làm việc trên cao...

Động kinh thái dương 

Bệnh còn gọi là động kinh tâm thần, rất phức tạp, đòi hỏi phải có nhiều kinh nghiệm mới có thể chẩn đoán được vì biểu hiện của nó rất giống rối loạn tâm thần.

Khi gặp người bệnh lên cơn động kinh cần xử trí như thế nào?

-    Giữ tâm trạng bình tĩnh, không cuống quýt, la lối om sòm. Yêu cầu người xung quanh bình tĩnh và lùi ra sau để giúp người bệnh tránh tình trạng thiếu oxi.  

-    Giúp người bệnh  không bị chấn thương trong lúc đang co giật bằng cách di dời những đồ vật sắc, nhọn  có thể gây sang chấn cho người bệnh ra xa.

-    Không nên di chuyển người đang bị co giật, nhưng nếu đang ở vị trí nguy hiểm cần đưa người bệnh đến nơi có mặt nền an toàn, nhẹ nhàng đỡ lưng người bệnh nằm xuống.

-    Nới lỏng quần áo, cà-vạt, thắt lưng, khăn quàng cổ… để không gây nghẹt thở

-    Đặt một cái gối mềm dưới đầu, hoặc có gì dùng đó, như gấp mền nhỏ, áo khoác... đều được.

-    Xoay người co giật nằm nghiêng sang bên trái để tránh nước bọt hoặc dịch nôn gây tắc nghẽn đường thở, đặt chân phải cao lên tạo thành góc vuông ở đầu giúp lưu thông đường thở

-    Theo dõi và ghi nhận những gì đang xảy ra (co giật một bên hay hai bên, tay hay chân hay cả hai, có trợn mắt, gồng người hay không, có bị tiểu ướt quần hay không...) và  cơn động kinh kéo dài trong bao lâu để có thể kể lại với bác sĩ hoặc với người co giật sau này.

-    Khi cơn co giật thoái lui, đảm bảo người bệnh thở lại như bình thường.

Lưu ý những điều không nên làm

-    Không đè lên người bệnh, can thiệp giữ chân tay để dừng cơn co giật sẽ khiến gây chấn thương cho cơ hoặc khung xương khi lực tì đè quá lớn..

-    Tuyệt đối không dùng tay, vật cứng như muỗng, đũa hoặc vắt chanh, đổ nước vào miệng người đang bị co giật - gây nguy cơ hít sặc, gãy răng, tổn thương niêm mạc miệng.

-    Không hô hấp nhân tạo cho bệnh nhân vì người đang co giật vẫn tự thở được.

-    Không chích bóp máu đầu ngón tay vì nó có thể gây nhiễm trùng.

Thường thì sau 2 - 4 phút, cơn co giật sẽ hết. Trường hợp đã hết co giật nhưng người bệnh vẫn chưa tỉnh táo trở lại, có biểu hiện khó thở hay lên một cơn động kinh khác thì cần nhanh chóng gọi cấp cứu đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất.

Cơn động kinh thường xảy ra đột ngột, khó lường trước, bởi vậy, việc hiểu rõ những kiến thức về bệnh cùng cách xử trí kịp thời sẽ giúp bảo vệ chính mình và người thân. 

BS Thu Thủy

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe vui lòng liên hệ

NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG

Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.

Hotline: 0943986986 - 0937638282