ĐỘNG KINH THÙY TRÁN

Khoảng 0,5-2% dân số thế giới bị bệnh động kinh. Động kinh không những ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn gây nguy hiểm cho tính mạng bản thân và người xung quanh vì vậy việc phát hiện bệnh và điều trị động kinh là điều tối cần thiết. Tùy vào tình trạng, vị trí tổn thương và triệu chứng lâm sàng mà động kinh được chia ra nhiều loại khác nhau, trong đó có động kinh thùy trán là một dạng động kinh xảy ra trong lúc ngủ và thường kéo dài dưới 30 giây. 

1.    Tổng quan về động kinh thùy trán 

-    Động kinh thùy trán là tình trạng xuất hiện những cơn động kinh có nguồn gốc từ thùy trán (phía trước của não). 
-    Loại động kinh này có thể kèm theo triệu chứng bất thường khi bệnh nhân bị rối loạn tâm thần hay rối loạn giấc ngủ. Động kinh thùy trán hay xảy ra khi bệnh nhân ngủ, hay có các dấu hiệu như tăng động, la hét.
-    Động kinh thùy trán 50-65% có thể điều trị khỏi bằng thuốc. Khi dùng thuốc không hiệu quả có thể nghĩ đến phương án phẫu thuật.

2.    Nguyên nhân của động kinh thùy trán 

Nguyên nhân động kinh được chia làm hai nhóm:

•    Động kinh vô căn (động kinh không xác định được nguyên nhân)

Đa phần số bệnh nhân thuộc nhóm này, bệnh thường liên quan đến yếu tố gen di truyền. Có thể do bất thường gen chi phối kênh ion hoặc gen gây ra rối loạn di truyền chi phối động kinh thùy trán về đêm.

•    Động kinh triệu chứng là động kinh thường thứ phát sau khi bị một bệnh lý nào đó

-    Chấn thương sọ não vùng trán: động kinh thường khởi phát sớm trong vòng vài năm đầu tiên.
-    Nhiễm khuẩn nội sọ, viêm não, viêm màng não, nhiễm các loại ký sinh trùng, vi khuẩn giang mai thần kinh… 
-    Dị dạng mạch máu, đột quỵ, khối u trong não…
-    Dị tật bẩm sinh, tiền sử lấy thai bằng forcep, sốt cao co giật ở trẻ dưới 9 tháng tuổi, ngộ độc, sốc thuốc.
-    Bệnh nhân cai rượu, dùng thuốc ngủ kéo dài, dùng thuốc chống trầm cảm, bệnh nhân bị Alzheimer…

3.    Cơ chế của động kinh thùy trán

Sau rất nhiều nghiên cứu khoa học thì cơ chế gây bệnh động kinh vẫn chưa thực sự sáng tỏ. Chỉ rõ cơ chế sinh lý và rối loạn chuyển hóa: 
-    Tăng hoạt tính của các amin kích thích hoạt động thần kinh trong não.
-    Giảm hoạt tính của GABA receptor (chất ức chế hoạt động thần kinh chống co giật).
-    Bệnh khởi phát do sự phóng điện đột ngột quá mức của những nhóm nơron từ vỏ não từ đó mà gây ra các rối loạn chức năng của thần kinh trung ương.
-    Việc kích thích nơron phóng điện do sự bất thường về chuyển hóa, tổn thương não mà ngưỡng động kinh bị hạ thấp.

4.    Triệu chứng lâm sàng của động kinh thùy trán

•    Biểu hiện lâm sàng

Biểu hiện của động kinh thùy trán khá lạ, nhiều khi chẩn đoán nhầm với cơn tâm thần. Động kinh thùy trán chỉ xảy ra trong thời gian 30 giây đổ lại thường xảy ra vào buổi đêm khi ngủ. Khi cơn kéo dài thì được coi là trạng thái động kinh.

Bệnh nhân có thể có các triệu chứng sau:
-    Bệnh nhân quay đầu và liếc mắt sang 1 bên, chuyển động lặp đi lặp lại. La hét, cười. 
-    Trạng thái nằm của cơ thể bất thường, trong khi các bộ phận khác của cơ thể gập thì cánh tay mở rộng.
-    Trong khi bệnh nhân co giật có thể gây thương tích cho bản thân.
-    Cần gọi cho bác sỹ khám. Trường hợp cơn động kinh kéo dài lâu hơn thì cần gọi cấp cứu.

Tùy vào tần số của cơn mà bệnh nhân có thể bị ảnh hưởng trí nhớ, kỹ năng vận động.

•    Phân loại

Căn cứ vào bản chất của cơn có thể chia ra 4 loại: Cơn tăng động, cơn vắng ý thức, cơn vận động phức tạp và cơn trương lực cục bộ. 

5.    Chẩn đoán

Để chẩn đoán động kinh thùy trán có thể dựa vào triệu chứng lâm sàng (quan sát đầy đủ cơn động kinh) và một số chẩn đoán, xét nghiệm: 
-    Chụp MRI não xác định nguyên nhân tổn thương ở não.
-    Điện não đồ (EEG) cho biết các bất thường của dòng điện sóng não.
-    Video EEG (theo dõi khi bệnh nhân qua đêm ở bệnh viện).

6.    Phương pháp điều trị động kinh thùy trán

Điều trị động kinh bao gồm 2 yếu tố chính: Điều trị bằng thuốc, phẫu thuật và chế độ ăn uống nghỉ ngơi.

•    Dùng thuốc: 

-    Có rất nhiều loại thuốc tân dược và thảo dược có thể giúp điều trị kiểm soát cơn động kinh thùy trán. 
-    Nguyên tắc dùng thuốc: Chẩn đoán đúng, dùng đúng thuốc, đúng liều, theo dõi quá trình sử dụng thuốc, thay đổi thuốc hay ngừng thuốc phải giảm liều từ từ.

•    Phẫu thuật: 

-    Trong trường hợp dùng thuốc không kiểm soát được cơn động kinh. 
-    Phẫu thuật chỉ khi nào đã định khu tổn thương chính xác (u não, động kinh cục bộ không có tổn thương lan rộng) và vị trí đó có thể phẫu thuật được. 
-    Tuy nhiên sau phẫu thuật vẫn có khoảng 10% bệnh nhân có cơn động kinh tái phát.

•    Phương pháp điều trị khác

-    Kích thích dây thần kinh phế vị: là thủ thuật làm giảm số cơn động kinh khi mà cả phẫu thuật và thuốc đều không mang lại hiệu quả.
-    Châm cứu theo y học cổ truyền.

•    Chế độ ăn uống, sinh hoạt, lao động hợp lý

-    Có giờ giấc nghỉ ngơi hợp lý, bố trí các công việc phù hợp.
-    Không dùng các loại kích thích như cafe, thuốc lá, rượu, ma túy…
-    Tránh các công việc có thể gây nguy hiểm như: làm việc trên cao, dưới áp suất nước, gần lửa, lái xe, làm lâu ngoài trời nắng.
-    Không ngồi quá lâu trước màn hình điện tử. 
-    Ăn uống: Có thể tham khảo chế độ ăn sinh ceton Ketogenic. 

Bác sĩ: Lê Thanh Xuân (Thọ Xuân Đường)