NGUYÊN NHÂN VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY BỆNH U TUYẾN YÊN

Tuyến yên là một tuyến nội tiết nằm dưới đáy của não bộ ngay phía sau mũi và các dây thần kinh thị giác. Đây là một tuyến quan trọng giữ vai trò chỉ đạo hoạt động của hầu hết các tuyến nội tiết khác. Những hormone nó tiết ra giúp điều hòa những chức năng quan trọng như phát triển cơ thể, huyết áp và sinh sản. Do đó, khi xuất hiện khối u bên trong tuyến yên sẽ làm rối loạn hệ thống nội tiết gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể người bệnh. Vậy, nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh u tuyến yên là gì, hãy cùng Nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu nhé!

U tuyến yên (Pituitary adenomas) được hình thành khi các tế bào bên trong tuyến yên biến đổi và tăng sinh bất thường tại tuyến yên. Đa phần u tuyến yên là khối u lành tính, phát triển khá chậm. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời thì dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Một số rủi ro có thể kể đến như: giảm thị lực, mất hormon vĩnh viễn, xuất huyết tuyến yên,…

U tuyến yên có mấy loại?

Có nhiều cách phân loại u tuyến yên. Phân loại dựa theo tế bào tiết nội tiết tố (hormone) tương ứng và tác động lên các cơ quan hay tuyến nội tiết khác của cơ thể, chia u tuyến yên thành hai nhóm chính: u tuyến yên tăng tiết hormone (còn gọi là khối u hoạt động – functioning)  và u tuyến yên không tăng tiết hormone (còn gọi là khối u không hoạt động – nonfunctioning).

Nhóm u tuyến yên tăng tiết hormone tác động tới các cơ quan hoặc tuyết nội tiết khác của cơ thể và làm rối loạn các hoạt động. Ví dụ, u tuyến yên xuất phát từ tế bào tuyến yên tiết nội tiết tố tăng trưởng GH (growth hormone) làm tăng nồng độ nội tiết tố này trong máu và làm bệnh nhân phát triển bất thường. Nồng độ GH tăng cao trong máu.

Nhóm u tuyến yên không tăng tiết hormone có lượng hormone không tăng cao trong máu, ngược lại đôi khi bị giảm. Khối u tuyến yên phát triển to dần, chèn ép những tế bào tuyến yên lành bên cạnh, làm giảm hoặc rối loạn tiết nội tiết tố. Khối u to dần chèn ép các cấu trúc não liền kề gây hội chứng chèn ép như các u trong nội sọ khác.

Phân loại dựa theo kích thước cũng chia u tuyến yên thành hai nhóm: u tuyến yên nhỏ (Microadenoma) là u tuyến yên nhỏ hơn 1cm, u tuyến yên lớn (Macroadenoma) là u tuyến yên lớn hơn hoặc bằng 1cm.

Nguyên nhân gây bệnh u tuyến yên

Các khối u tuyến yên phát sinh là do có sự tăng sinh một dòng tế bào tuyến yên hoặc có sự đột biến các gen gây ung thư hoặc các gen kìm hãm sinh u, hầu hết là ác tính, nhưng ít gặp.

Một số đột biến khác liên quan với u tuyến tuyến yên như hoạt hóa đột biến gen, gặp 40% các u tuyến tiết GH, đột biến điểm gen tiểu đơn vị alpha của protein G làm tăng AMP vòng, do vậy tăng tiết GH và tăng sinh tế bào, đột biến gen H-ras đã xác định được trong các ung thư tuyến yên do di căn. Gen biến đổi khối u tuyến yên gặp rất nhiều trong hầu hết các type khối u tuyến yên, đặc biệt u tiết prolactin.

Ngoài ra, các đột biến tự thân, các yếu tố của vùng dưới đồi có thể kích thích và duy trì sự phát triển các tế bào u tuyến đã bị biến đổi. Đang có những ý kiến về hệ thống các yếu tố phát triển nguyên bào sợi, rối loạn điều hòa các protein kiểm soát chu chuyển tế bào, và mất mạng lưới reticulin có vai trò quan trọng trong hình thành khối u tuyến yên.

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh

Có rất nhiều yếu tố có thể khiến tăng nguy cơ mắc u tuyến yên, bao gồm:

Tuổi tác: Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên u tuyến yên thường gặp nhất là ở người già.

Di truyền: Bệnh thường gặp ở những người có thành viên trong gia đình mắc bệnh tân sinh đa tuyến nội tiết loại 1 (MEN I). Ở bệnh MEN I, nhiều khối u xuất hiện ở các tuyến khác nhau của hệ thống nội tiết. Hiện nay đã có những xét nghiệm di truyền để chẩn đoán bệnh này.

U tuyến yên khá thường gặp hiện nay với tỉ lệ cứ 10 người trưởng thành có 1 người bị u tuyến yên theo báo cáo khoa học. Vậy nên nắm rõ được những nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh u tuyến yên sẽ góp phần giúp người bệnh chủ động các biện pháp phòng tránh và ngăn ngừa bệnh một cách kịp thời và hiệu quả.

BS Thu Thủy

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe vui lòng liên hệ

NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG 

Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.

Hotline: 0943986986 - 0937638282