BIỂU HIỆN VÀ XỬ TRÍ XUẤT HUYẾT DẠ DÀY

Xuất huyết dạ dày là một trong những chứng của xuất huyết tiêu hóa cao. Khi có những triệu chứng như nôn ra máu, đại tiện phân đen hoặc lẫn máu, bệnh nhân cần đi khám ngay vì đó có thể là biểu hiện của xuất huyết dạ dày.

1.    Những biểu hiện của xuất huyết dạ dày

•    Xuất huyết:

-    Nôn ra máu: Nôn ra máu tươi hoặc như bã cà phê. Đây là biểu hiện của xuất huyết đường tiêu hóa trên, trong đó có xuất huyết dạ dày. Thường khó đánh giá được lượng máu nôn ra, máu có thể lẫn cùng dịch nhày, thức ăn.
-    Đại tiện phân đen: Là bài tiết phân có lẫn máu đã được tiêu hóa. Phân có màu đen, bóng, dễ dính, mùi khẳn. Đại tiện phân đen có thể kéo dài nhiều ngày sau khi máu đã cầm. Đa phần các trường hợp xuất huyết dạ dày đều có triệu chứng đại tiện phân đen, ngay cả khi không có nôn ra máu. Nhiều trường hợp đại tiện phân đen “giả” tức là không phải do xuất huyết tiêu hóa, mà có thể là do dùng thuốc (liên quan đến sắt, than), ăn tiết động vật, ăn lá rau răm… 
-    Đại tiện ra máu: Đại tiện ra máu đỏ trong trường hợp xuất huyết dạ dày nhiều, được vận chuyển nhanh chóng xuống đại tràng. Cần phân biệt với xuất huyết đường tiêu hóa dưới.

•    Hội chứng dạ dày:

-    Đầy chướng, đau tức hoặc đau nhiều vùng thượng vị. 
-    Ợ hơi, ợ chua.
-    Buồn nôn, nôn (có thể nôn ra máu hoặc không ra máu).
-    Ăn uống kém.

•    Hội chứng thiếu máu

-    Nếu chảy máu với thể tích lớn sẽ gây sốc, khi huyết áp động mạch giảm xuống dưới 100 mmHg, thì thể tích máu giảm xuống 30%. 
-    Nếu chảy máu ít hơn có thể gây hạ huyết áp tư thế đứng (đứng lên từ tư thế nằm), mạch nhanh, cứ hạ huyết áp 10 mmHg tương ứng với giảm thể tích máu là 20%.
-    Nếu xuất huyết lượng ít lâu ngày dẫn đến hội chứng thiếu máu mãn tính. Biểu hiện chủ yếu: Da xanh, niêm mạc nhợt, chóng mặt, mệt mỏi, kém tập trung…

•    Cận lâm sàng:

-    Cần nội soi dạ dày để chẩn đoán nguyên nhân. Ngoài ra có thể chụp xquang bụng không chuẩn bị, chụp nhấp nháy ổ bụng, mở thành bụng thăm dò khi cần.
-    Sinh thiết dạ dày nếu thấy vết loét hoặc khối u nghi ngờ ung thư dạ dày.
-    Xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng mất máu.

2.    Nguyên nhân của xuất huyết dạ dày

-    Chảy máu vết loét dạ dày, tá tràng mãn tính.
-    Viêm trợt dạ dày (nội soi thấy bề mặt dạ dày có nhiều chấm xuất huyết đỏ).
-    Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản hoặc dạ dày (trên bệnh nhân có tăng áp lực tĩnh mạch cửa).
-    Sau khi dùng một số loại thuốc như: Aspirin, corticoid, Diclofenac, Piroxicam…
-    Viêm dạ dày ruột cấp tính do nhiễm khuẩn Campylobacter jejuni, Salmonella, Shighella…
-    Ung thư dạ dày.

3.    Xử trí xuất huyết dạ dày

Xuất huyết dạ dày có thể ồ ạt, đe dọa đến tính mạng bệnh nhân, cần xử trí cấp cứu ngay. Ngoài ra cần điều trị nguyên nhân để tình trạnh xuất huyết dạ dày không tái phát.
-    Hồi sức cấp cứu, tùy tình hình mà truyền dịch, truyền máu. Theo dõi mạch, huyết áp, áp lực tĩnh mạch trung tâm.
-    Nội soi dạ dày bằng ống mềm: Ngoài việc nội soi phục vụ cho chẩn đoán nguyên nhân xuất huyết, còn giúp cầm máu bằng kỹ thuật quang đông hoặc đốt điện, tiêm tại chỗ bằng Noradrenalin. 
-    Nếu xử trí cầm máu qua nội soi không thành công cần can thiệp phẫu thuật.
-    Điều trị nội khoa bằng thuốc giảm tiết dịch vị dạ dày. Dùng thuốc đông y có tác dụng cầm máu, thuốc đông y điều trị bệnh viêm loét dạ dày. 

Bác sĩ: Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)