Giải phẫu của dây thần kinh tọa

Thứ sáu, 08/06/2018 | 15:10

Dây thần kinh tọa còn có tên là dây thần kinh hông to, dây thần kinh ngồi là dây hỗn hợp to nhất cơ thể bắt nguồn từ cột sống kéo dài cho tới ngón chân cái. Dây có vai trò quan trọng trong việc chi phối vận động và cảm giác của chi dưới.

GIẢI PHẪU DÂY THẦN KINH TỌA

I. Cấu tạo và đường đi

Thần kinh tọa gồm 2 phần cấu tạo thành:
- Dây thần kinh chày: các sợi trước, ngành trước của L4 –L5 –S1 – S2 – S3
- Dây thần kinh mác chung: các sợi sau, ngành trước của L4 – L5 – S1 – S2

Hai phần này cùng nằm trong một bao xơ chung, chui qua khuyết hông lớn của xương chậu, qua điểm giữa ụ ngồi và mấu chuyển lớn xương đùi, đi xuống dọc theo mặt sau đùi, chui sâu vào lớp cơ tới đỉnh trám khoeo thì chia đôi. Có khi 2 dây này tách sớm hơn trước khi đến trám khoeo hoặc không dính với nhau, khi đó 1 dây chọc qua cơ hình lê và 1 dây đi dưới cơ hình lê để ra vùng mông.

II. Các nhánh bên và nhánh tận

-   Ở vùng mông: dây thần kinh hông to không cho nhánh bên nào.
-   Ở khu đùi sau: dây thần kinh hông to cho các nhánh vận động các cơ
+ Thần kinh chày: vận động cơ bán gân, cơ bán màng, cơ khép lớn, cơ nhị đầu đùi (đầu dài)
+ Thần kinh mác chung: vùng khớp gối, cơ nhị đầu đùi (đầu ngắn)
-   Thần kinh tọa cho 2 nhánh tận là thần kinh chày và thần kinh mác chung, các dây thần kinh này chi phối cảm giác, vận động ở cẳng chân và bàn chân.

1. Thần kinh hông khoeo ngoài (dây chày)

Tách ra từ Thần kinh tọa ở đỉnh trám khoeo, đi thẳng xuống theo trục của khoeo cùng với động mạch, tĩnh mạch khoeo.

Dây thần kinh chày tiếp tục chạy thẳng xuống dưới cẳng chân, đi giữa 2 lớp cơ cẳng chân sau, tới đỉnh mắt cá trong thì chui dưới mặt hãm các gân gấp, đi trong rãnh gân gấp dài ngón cái.

Trên đường đi chia các nhánh thần kinh bên là thần kinh bì bắp chân trong, các nhánh vận động cho cơ bụng chân, gan chân, khoeo, cơ dép, chày sau, gấp dài ngón chân, gấp dài ngón cái.

Thần kinh hông khoeo ngoài tận cùng bằng chia 2 nhánh thần kinh gan chân trong và thần kinh gan chân ngoài.

2. Thần kinh hông khoeo trong (thần kinh mác chung)

Tách ra từ thần kinh hông tại đỉnh trám khoeo, thần kinh hông khoeo trong chạy chếch ra ngoài dọc theo bờ trong gân cơ nhị đầu đùi.

Trên đường đi chia các nhánh là thần kinh bì bắp chân ngoài, các nhánh thông mác tách ra từ thần kinh bì bắp chân ngoài, cùng thần kinh bì bắp chân trong của thần kinh chày tạo nên thần kinh bắp chân.

Khi tới đầu trên xương mác thì vòng quanh cổ xương mác, chia làm 2 nhánh tận là thần kinh mác nông và thần kinh mác sâu.

Bác sĩ: Thúy Hường (Thọ Xuân Đường)