GỪNG, TỎI, SẢ, CHANH CÓ HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ COVID-19 NHƯ LỜI ĐỒN ?

Bài đăng Sức khoẻ Cộng đồng số 11 ngày 28/07/2021

Gừng, tỏi, sả, chanh là những gia vị quen thuộc trong bếp. Theo y học cổ truyền ba gia vị trên hỗ trợ, phòng một số bệnh cúm, phong hàn, chúng còn là những vị thuốc có tác dụng hỗ trợ tăng sức đề kháng phòng, chống COVID-19. Tuy nhiên, các trường hợp nặng cần phải được chữa trị bằng y học hiện đại.

Tác dụng của gừng, tỏi, sả, chanh

Gừng

Gừng còn có tên khoa học Zingiber officinale Rose, họ Gừng (Zingiberaceae). Được trồng phổ biến ở mọi miền nước ta để làm gia vị và làm thuốc.

Bộ phận dùng làm thuốc là thân rễ. Thành phần hóa học trong gừng chứa 2 - 3% tinh dầu với thành phần chủ yếu là các hợp chất hydrocarbon sesquiterpenic: b-zingiberen (35%), b-curcumenen (17%), b-farnesen (10%) và một lượng nhỏ các hợp chất alcol monoterpenic như: geraniol, linalol, borneol. Nhựa dầu chứa 20 - 25% tinh dầu và 20 - 30% các chất cay. Thành phần chủ yếu của nhóm chất cay là zingeron, shogaol và zingerol, trong đó gingerol chiếm tỉ lệ cao nhất. Ngoài ra, trong tinh dầu gừng còn chứa a-camphen, b-phelandren, eucalyptol và các gingerol.

Theo y học cổ truyền, gừng có vị cay, tính ấm, vào 3 kinh phế, tỳ, vị, có tác dụng phát biểu, tán hàn, ôn trung, tiêu đàm, hành thủy, giải độc. Ngoài ra gừng còn có rất nhiều tác dụng khác như: chóng mặt, hoa mắt, giúp làn da được tươi trẻ, làm mờ sẹo, giảm gàu và rụng tóc…

Gừng khô gọi là can khương có tính nóng hơn sinh khương có thể làm ấm tỳ vị. Gừng tươi là sinh khương có tác dụng phát tán phong hàn, chống nôn. Gừng đốt cháy tồn tính gọi là hắc khương, hắc khương có vị đắng thường được tẩm đồng tiện, có thể làm ấm can thận, giáng hư hỏa. Vỏ gừng được gọi là khương bì có tác dụng lợi tiểu.

Tỏi

Tỏi là một loài cây thuộc họ hành, có tên khoa học là Allium sativum. Tỏi từ lâu đã được con người biết đến không chỉ là gia vị làm cho các món ăn thêm phần hấp dẫn và ngon miệng mà nó còn là một vị thuốc chữa bệnh kỳ diệu của thiên nhiên.

Tỏi chứa allicin, allistatin, allithiaminee, citral, arylcamphol, protein, lipid, carbohydrate, các sinh tố B₁, B₂, C, PP và các khoáng chất Ca, P, Fe. Có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, chống đông máu và ngăn xơ cứng động mạch, trợ tim, lợi niệu, hạ mỡ máu, giải độc.

Theo y học cổ truyền, tỏi vị cay, tính ôn; vào tỳ, vị và phế. Có tác dụng điều vị, khai trợ tiêu hoá, giải uất tiêu tích (ôn trung hành trệ), chỉ khái trừ đàm, sát trùng giải độc.

Sả

Còn gọi là cỏ sả, sả chanh, lá sả, hương mao. Thuộc họ lúa - Poaceae. Ngoài ra, còn có sả Java hay sả xòe (Cymbopogon Winterianus Jowitt). Thành phần chính trong tinh dầu sả là citral(3,7-đimêtyl-2,6-octađienal).

Sả có mùi thơm, được trồng rộng rãi ở các vườn gia đình để lấy thân rễ làm gia vị. Lá sả có thể nấu nước để gội đầu. Ngoài ra, có thể chiết xuất cây sả để lấy chất tinh dầu citral và geraniol.

Theo y học cổ truyền, sả có vị cay, tính ấm có tác dụng làm ra mồ hôi, ấm bụng, giúp tiêu hóa, khỏi nôn, thông khí, sát trùng, khử uế, tiêu đờm...

Chanh

Thành phần hóa học: Trong lá có tinh dầu 0,19%, tinh dầu này chứa terpen 20,5%, alcohol 13,2%, aldehyd 26% ester 23,8%, acid 2% và citropten 2%. Lá còn chứa coumarin, isopimpinellin, bergapten. Vỏ quả chứa glucosid của aureusidin. Dịch quả chứa acid citric, tinh dầu bay hơi chứa citral, limonen, linalol, linalyl acetat, terpineol và cymen. Vỏ cây chứa xanhthyletin. Vị thuốc chanh.

Theo y học cổ truyền, chanh vị chua ngọt, tính bình; lá chanh có vị đắng the, mùi thơm, tính bình. Quả có vị chua, tính mát có tác dụng thanh nhiệt, khỏi nôn, tiêu thực, sát trùng, sáng mắt. Quy kinh vị, phế.

Lá chanh có tác dụng giải nhiệt, thông can khí, tiêu thũng, tán độc và hoạt huyết, khỏi ho, tiêu thực. Quả có tác dụng thanh nhiệt, khỏi nôn, tiêu thực, sát trùng, sáng mắt.

Gừng, tỏi, sả, chanh có hỗ trợ điều trị COVID-19 được hay không?

Trao đổi với phóng viên, TS - lương y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Phát triển y dược cổ truyền Việt Nam cho biết, cùng với các biện pháp khác, việc tăng đề kháng, tạo miễn dịch cộng đồng từ y học tự nhiên là rất cần thiết để phòng ngừa COVID-19.

Không khẳng định những vị thuốc này chữa khỏi COVID-19 nhưng TS - lương y Phùng Tuấn Giang nhấn mạnh, các dược liệu trong phòng chống virus có nhiều vị khác nhưng đây là những món ăn vị thuốc tiện lợi, dễ lấy (dân trồng nhiều), dễ sử dụng có tác dụng hỗ trợ rất tốt trong phòng chống virus nói chung trong đó có virus SARS- CoV-2.

TS Phùng Tuấn Giang còn tư vấn thêm các phương pháp hỗ trợ phòng chống virus mỗi ngày như: Trà tăng miễn dịch, thức uống tăng miễn dịch chống virus, món ăn bài thuốc, ngâm tắm, chườm thảo dược, xông mỗi ngày…

“Trường hợp người mắc COVID-19 ở thể nhẹ không biểu hiện (nếu cấp tính bắt buộc phải điều trị bằng y học hiện đại) có thể áp dụng các phương pháp tự nhiên trong đó ăn uống và xông tắm mỗi ngày là đơn giản, dễ thực hiện nhất. Nếu chỉ để dự phòng thì tần suất dùng giảm đi một nửa. Lúc này người dân chỉ cần xông tắm gừng, tỏi, xả 2 lần/tuần thay vì xông hàng ngày. Trong các bữa ăn, nên bổ sung các loại rau thơm như húng quế, diếp cá, tía tô, kinh giới, hành, mùi… nấu ăn với các gia vị tỏi, sả, gừng, nghệ… để vừa phòng bệnh, hỗ trợ điều trị bệnh.”, TS Phùng Tuấn Giang nhấn mạnh.

Nếu các loại thảo dược này khan hiếm, TS. Phùng Tuấn Giang hướng dẫn người dân có thể thay thế bằng những sản phẩm chứa tinh dầu như sả, húng quế, bạc hà, tràm dùng xông.

TS. Phùng Tuấn Giang cũng chia sẻ công thức nước uống dễ làm từ những gia vị có sẵn trong bếp để hỗ trợ phòng chống COVID-19. Loại thức uống này người lớn, trẻ em đều có thể dùng được mỗi ngày.

Nguyên liệu: Gừng 50g, tỏi 50g, nghệ 50g, thì là 50g, nước cốt chanh 50ml, sả 50g, giấm táo 50ml, mật ong 200ml

Cách làm:

Bước 1: Thái nhỏ các nguyên liệu gừng, tỏi, nghệ, thìa là, sả; vắt chanh lấy 50ml nước cốt.

Bước 2: Xay nhỏ các nguyên liệu đã thái với nước cốt chanh, giấm táo bằng máy xay sinh tố.

Bước 3: Đổ hỗn hợp đã xay, mật ong vào nồi, đun nhỏ lửa cho đến khi sôi 5 phút. Sau đó để nguội.

Bước 4: Lọc hỗn hợp lấy nước, đun sôi lại lần nữa. Sau đó đổ vào dụng cụ tiệt trùng (chai, lọ thủy tinh hoặc sứ).

Cách dùng: Mỗi lần dùng 5ml, ngày dùng 3 – 4 lần. Có thể dùng ngay hoặc pha loãng với nước ấm.

Bảo quản: Đóng kín, dán tem nhãn (tên, ngày sản xuất) để ngăn mát tủ lạnh.

Công dụng: Tăng miễn dịch, kích thích tiêu hoá, làm ấm cơ thể, bổ sung các loại vitamin, ức chế virus, phòng tránh cảm cúm và làm sạch mạch máu.

Nhấn mạnh việc làm ấm cột sống hàng ngày để phòng bệnh rất quan trọng, TS. Phùng Tuấn Giang hướng dẫn người dân dùng nước nóng già xả trực tiếp vào vùng cột sống hoặc dùng máy sấy sấy nóng hay túi chườm thảo dược vào cột sống (chú ý không để quá nóng dẫn đến bỏng da). Trong trường hợp bệnh nhân có biểu hiện sốt, ho thì dùng chanh xát vùng ngực cổ, đắp khăn ấm vào trán sẽ giúp hạ sốt nhanh.

“Phương pháp dùng chanh hạ sốt (xát chanh, đắp lát chanh lên vùng cổ, ngực, trán, khuyủ tay, sống lưng…) đã được sử dụng từ lâu trong dân gian và đem lại hiểu quả tốt, nhất là đối với trẻ em.

Không chỉ ở Việt Nam mà các nước phương tây cũng thường xuyên áp dụng phương pháp xát chanh để hạ sốt. Đã có những nghiên cứu chứng minh tác dụng hạ sốt với chanh, lá chanh được công bố.

Ngoài ra, không chỉ có tác dụng hạ sốt, chanh còn có tác dụng sát khuẩn, kháng virus. Khi đeo khẩu trang thì vùng cổ là vùng phơi nhiễm nguồn bệnh, do thói quen khi bỏ khẩu trang để làm việc gì đó như ăn uống. Do đó, việc xát chanh cũng giúp vùng tiếp xúc trực tiếp không khí được đảm bảo sạch sẽ và hạn chế sự xuất hiện của mầm bệnh”, TS. Phùng Tuấn Giang cho hay.

Mặc dù trên đây là cách phòng bệnh đơn giản từ trong gian bếp nhằm hỗ trợ phòng chống dịch COVID-19 nhưng TS. Giang cũng nhấn mạnh người dân phải tuân thủ tuyệt đối khuyến cáo 5K của Bộ Y tế. Đồng thời nếu có những dấu hiệu trở nặng cần phải thông báo tới cơ sở y tế để được hỗ trợ và điều trị kịp thời.

Hoàng Lan