Thông thường, làn da sẽ tự tái tạo sau khoảng 28 ngày (nghĩa là các tế bào da cũ sẽ bị thay thế bằng các tế bào mới). Tuy nhiên, một số yếu tố như loại da, tình trạng da, khí hậu, sử dụng máy sưởi ấm hay điều hòa không khí, tình trạng căng thẳng và thuốc men có thể làm chậm quá trình bong tróc tự nhiên này. Khi điều này xảy ra, tế bào chết tích tụ trên bề mặt da. Nó không chỉ khiến làn da của bạn trở nên xỉn màu và thiếu sức sống mà còn khiến cho việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da như serum và kem dưỡng ẩm cũng không thể thẩm thấu vào da nên không hiệu quả. Vì vậy, tẩy tế bào chết thường xuyên là một phần quan trọng trong quy trình chăm sóc da của bạn.

Kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát, một nghiên cứu đã cho thấy 40% phụ nữ Mỹ đã sử dụng nhiều sản phẩm chăm sóc da hơn hơn trong năm 2020 so với năm trước đó, đặc biệt là các sản phẩm tẩy trang, rửa mặt và tẩy tế bào chết. Sự thay đổi này không chỉ do việc đi spa trở nên khó khăn trong thời gian giãn cách mà còn vì tình trạng mụn do đeo khẩu trang và căng thẳng kéo dài đã trở thành vấn đề phổ biến trong cuộc sống hàng ngày    

Có hai loại tẩy tế bào chết: vật lý và hóa học. Tuy nhiên tẩy da chết hóa học đang ngày càng phổ biến do mang lại hiệu quả hơn. Hãy cùng tìm hiểu sự khác biệt giữa hai loại này để bạn tự tin hơn khi chọn lựa sản phẩm tẩy tế bào chết phù hợp với mình.

Lợi ích của tẩy tế bào chết hóa học

Như đã đề cập, tẩy tế bào chết hóa học mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:

• Cải thiện kết cấu và màu sắc da.
• Làm mềm các nếp nhăn và đường nhăn nhỏ.
• Giảm kích thước lỗ chân lông.
• Điều trị và ngăn ngừa mụn và bệnh rosacea.
• Chuẩn bị tối ưu cho da trước khi sử dụng các sản phẩm và điều trị khác.
• Cải thiện tổn thương do ánh nắng mặt trời, sắc tố và sẹo.
• Ít gây mài mòn hơn so với tẩy tế bào chết vật lý, thích hợp cho mọi loại da.
• Sự khác biệt giữa tẩy da chết hóa học và tẩy da chết vật lý

Tẩy tế bào chết hóa học hòa tan các tế bào chết, trong khi đó, tẩy tế bào chết vật lý làm bong các tế bào chết. Tẩy tế bào chết hóa học có thể ở dạng kem, lotion, mặt nạ, gel, miếng pad hoặc thậm chí là sữa rửa mặt. Nó đôi khi được gọi là "peel". Các thành phần hoạt tính trong tẩy tế bào chết hóa học bao gồm alpha hydroxy acids (AHAs) và beta hydroxy acids (BHAs) — chúng là những phương pháp an toàn và hiệu quả để phá vỡ liên kết giữa các tế bào và làm sạch lỗ chân lông. Tẩy tế bào chết hóa học nên được sử dụng vào ban đêm vì chúng khiến da nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời ban ngày, vì vậy việc bảo vệ da khỏi ánh nắng với chỉ số SPF tối thiểu 30 là rất quan trọng. Một sản phẩm có thể chứa một loại acid đơn hoặc một sự kết hợp của các loại acid. Nguyên tắc chung là không kết hợp hơn ba loại acid do có thể quá mạnh và gây kích ứng, đặc biệt đối với những người có làn da nhạy cảm.

Ngược lại, tẩy tế bào chết vật lý giúp loại bỏ các tế bào chết và làm sạch mụn đầu đen bằng cách sử dụng các sản phẩm có hạt thô hoặc có kết cấu. Những loại chất tẩy da chết dạng hạt trước đây đã bị chỉ trích vì nhiều công ty sử dụng các thành phần quá mài mòn như vỏ hạt dẻ hoặc hạt quả nghiền nát, gây ra các vết rách nhỏ trên da. Tuy nhiên, ngày nay trên thị trường đã có nhiều loại tẩy tế bào chết vật lý với thành phần nhẹ nhàng hơn như hạt jojoba, yến mạch, bột tre, silica và cám gạo.

Các loại tẩy tế bào chết hóa học 

Alpha Hydroxy Acids (AHAs)

Alpha Hydroxy Acids (AHAs) là các acid hòa tan trong nước được chiết xuất từ các loại trái cây có hàm lượng đường cao. Chúng tạo ra tác dụng tẩy tế bào chết giúp làm mờ sắc tố và sẹo, cải thiện kết cấu và màu sắc da, làm mềm các nếp nhăn và giảm kích thước lỗ chân lông. Mặc dù AHAs thường được quảng bá là an toàn cho mọi loại da, bạn chỉ nên sử dụng sản phẩm chứa AHAs với nồng độ tối đa từ 10% đến 15% để tránh các tác dụng phụ như đỏ da, kích ứng và bong tróc quá mức. Bạn cũng nên bắt đầu sử dụng sản phẩm chứa AHAs từ từ để da có thể dần làm quen và tăng khả năng chịu đựng.

• Glycolic Acid: Được chiết xuất từ cây mía, Glycolic Acid (GA) là AHA phổ biến và mạnh mẽ nhất vì nó có khả năng tẩy tế bào chết đáng kể. Nó có thể giải quyết nhiều vấn đề về da, đặc biệt là mụn do có đặc tính kháng khuẩn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng khi sử dụng trong dung dịch dầu và nước với nồng độ 10%, Glycolic Acid có hiệu quả trong việc điều trị mụn nhẹ.
• Citric Acid: Như tên gọi của nó, Citric Acid được chiết xuất từ các loại trái cây họ cam quýt (chi Citrus). Công dụng chính của nó là làm đều màu các vùng da thô ráp và trung hòa độ pH của da. 
• Lactic Acid: Một AHA phổ biến khác, Lactic Acid được chiết xuất từ sữa. Nó nổi bật với các công dụng chống lão hóa rõ rệt (bao gồm kích thích tổng hợp collagen), tẩy tế bào chết sâu và khả năng tăng cường độ ẩm tự nhiên cho da.
• Malic Acid: Malic Acid được chiết xuất từ acid trong táo. Các nghiên cứu cho thấy nó không hiệu quả bằng các AHA khác, vì vậy thường được sử dụng trong các sản phẩm có sự kết hợp của nhiều loại acid.
• Mandelic Acid: AHA này được chiết xuất từ hạnh nhân, nó có khối lượng phân tử lớn hơn so với các AHA khác. Nó thường được sử dụng cùng với các AHA khác để tăng cường hiệu quả nhưng cũng có thể sử dụng riêng để làm thu nhỏ lỗ chân lông và cải thiện kết cấu da.
• Tartaric Acid: Tartaric Acid Được chiết xuất từ nho. Tuy không được chú ý nhiều như các AHA khác nhưng nó có khả năng làm giảm tình trạng mụn và tổn thương da do ánh nắng mặt trời.

Beta Hydroxy Acids (BHAs)

Tẩy tế bào chết hóa học BHA là phương pháp điều trị hiệu quả cho mụn và tổn thương da do ánh nắng mặt trời vì chúng tan trong dầu. Do đó chúng có thể thẩm thấu sâu vào lỗ chân lông, giúp loại bỏ bã nhờn và tế bào chết. BHA thích hợp sử dụng cho những người có làn da dầu và da hỗn hợp. Những người có làn da nhạy cảm hoặc da bị đỏ do rosacea cũng có thể sử dụng BHA nhưng với nồng độ thấp hơn.

• Salicylic Acid: Là BHA phổ biến nhất, Salicylic Acid nổi tiếng với khả năng ngăn ngừa và giảm mụn, nhưng nó cũng có thể giúp giảm đỏ và viêm do mụn, rosacea hoặc làn da nhạy cảm. Bạn sẽ thường thấy Salicylic Acid trong các sản phẩm với nồng độ từ 0.5% đến 5%, được sử dụng trong các liệu trình điều trị mụn mạnh mẽ.
• Citric Acid: Chúng ta đã đề cập đến Citric Acid như một AHA nhưng một số nguồn cũng cho rằng Citric Acid có thể có tác dụng giống BHA, giúp làm sạch sâu lỗ chân lông và kiểm soát bã nhờn dư thừa trên da.

Tần suất sử dụng tẩy tế bào chết

Việc sử dụng tẩy tế bào chết đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và tránh kích ứng. Tần suất sử dụng có thể thay đổi tùy thuộc vào từng loại da và cần phải được điều chỉnh sao cho phù hợp với nhu cầu và tình trạng da hiện tại.

• Da nhạy cảm: Nếu bạn có làn da nhạy cảm hoặc dễ bị kích ứng, bạn nên sử dụng sản phẩm tẩy tế bào chết hóa học nhẹ nhàng (với AHA hoặc BHA nồng độ thấp) từ 1 đến 2 lần mỗi tuần.
• Da dầu hoặc da mụn: Làn da dầu, đặc biệt là da có mụn đầu đen hoặc mụn trứng cá, có thể sử dụng tẩy tế bào chết 2-3 lần mỗi tuần. 
• Da khô: Nếu bạn có làn da khô hoặc dễ bị mất nước thì nên sử dụng tẩy tế bào chết chỉ 1 lần mỗi tuần để tránh làm khô da thêm. Bạn có thể lựa chọn các sản phẩm tẩy tế bào chết chứa AHA như lactic acid vì chúng không chỉ giúp làm mềm da mà còn bổ sung độ ẩm, giữ cho làn da mềm mịn.

Lưu ý: Dù là loại da nào, bạn cũng cần chú ý đến phản ứng của da khi bắt đầu sử dụng sản phẩm tẩy tế bào chết mới. Nếu da xuất hiện dấu hiệu kích ứng (như đỏ, nóng rát, bong tróc), bạn cần giảm tần suất sử dụng hoặc thay đổi sản phẩm cho phù hợp.

Cảnh báo về việc lạm dụng tẩy tế bào chết

Lạm dụng tẩy tế bào chết có thể gây ra một số tác hại không mong muốn đối với làn da. Một trong những vấn đề chính khi tẩy tế bào chết quá nhiều là kích ứng da, đặc biệt là khi sử dụng sản phẩm có nồng độ acid quá cao hoặc sử dụng quá thường xuyên.

• Kích ứng và mỏng da: Việc tẩy tế bào chết quá mức có thể làm da trở nên mỏng manh hơn, dễ bị tổn thương, dễ bị đỏ hoặc rát khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Da sẽ mất đi lớp bảo vệ tự nhiên, khiến da dễ bị khô và dễ bị kích ứng với các sản phẩm khác.
• Tăng độ nhạy cảm với ánh nắng: Sau khi tẩy tế bào chết, da trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời. Việc tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mà không có sự bảo vệ (chống nắng) có thể dẫn đến tình trạng cháy nắng, tổn thương da hoặc thậm chí là nám da và sạm màu. Đặc biệt, khi sử dụng các sản phẩm tẩy tế bào chết hóa học (AHA hoặc BHA), da dễ bị tổn thương dưới ánh nắng hơn, do đó việc bảo vệ da bằng kem chống nắng có SPF 30 trở lên là điều cực kỳ quan trọng.
• Bong tróc quá mức và khô da: Tẩy tế bào chết quá thường xuyên có thể khiến da không kịp phục hồi, dẫn đến tình trạng khô da hoặc bong tróc quá mức. Da có thể bị đỏ và thậm chí bị viêm nếu không được cấp ẩm đầy đủ.

Kết luận

Tẩy tế bào chết là bước quan trọng giúp cải thiện làn da với hai loại chính là tẩy tế bào chết vật lý và hóa học. Tẩy tế bào chết hóa học thường hiệu quả hơn và giúp làm mềm da, giảm mụn, cải thiện kết cấu da. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách và bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời để tránh kích ứng. Chọn AHA hay BHA tùy thuộc vào nhu cầu và tình trạng da của bạn. Nếu bạn đang tìm kiếm một liệu trình chống lão hóa toàn diện thì alpha hydroxy acid (AHA) có thể là lựa chọn tốt nhất. Nếu bạn đang đối mặt với vấn đề lỗ chân lông to, mụn đầu đen, viêm nhiễm hoặc mụn trứng cá thì beta hydroxy acid (BHA) có thể là lựa chọn phù hợp hơn. Nếu bạn vẫn chưa chắc chắn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia thẩm mỹ để có hướng dẫn rõ ràng hơn, tránh làm tình trạng da hiện tại trở nên tồi tệ hơn.

DS. Nguyễn Thị Ngọc Hà (Thọ Xuân Đường)