PHÁP PHƯƠNG ĐÔNG Y TRỊ TIÊU CHẢY MẠN
Bạn đã từng bị tiêu chảy bao giờ chưa? Chắc hẳn bạn sẽ đổ lỗi 100% do ăn uống và lo lắng không biết điều trị như thế nào. Thực tế tiêu chảy do nhiều nguyên nhân gây ra và cách điều trị cũng không hề khó, có thể dùng thuốc nam ngay trong vườn nhà bạn nữa đấy.
Theo đông y, tiêu chảy mạn thuộc phạm vi chứng tiết tả, nguyên nhân có thể do tỳ vị hư, thận dương hư hoặc do can tỳ bất hòa gây nên.
1. Thể tỳ vị hư
Hay gặp ở các trường hợp rối loạn tiêu hóa do hấp thu kém, loạn khuẩn đường ruột do uống kháng sinh kéo dài, viêm đại tràng mạn…
- Chứng trạng: Người mệt mỏi, ăn kém, sắc mặt vàng nhợt, có thể phù dinh dưỡng, hay đi ngoài, phân nát, phân sống, chất lưỡi nhạt, mạch nhu hoãn.
- Pháp chữa: bổ tỳ vị
- Phương chữa:
+ Bài thuốc nam: Vỏ quýt khô 8g, Củ mài 8g, Hạt bo bo 12g, Gừng khô 6g, Vỏ rụt 6g, Sa nhân 8g, Bố chính sâm 12g. Sắc uống ngày 1 thang.
+ Bài thuốc: Tứ quân tử gia giảm: Bạch truật 12g, Phục linh 8g, Đảng sâm 12g, Cam thảo 6g, Hoài sơn 12g, Ý dĩ 12g, Trần bì 8g, Sa nhân 6g. Tán bột mỗi ngày uống 20g
- Phương châm: Cứu các huyệt Trung quản, Thiên khu, Đại hoành, Tỳ du, Vị du, Túc tam lí.
2. Tỳ thận dương hư
Hay gặp ở người già ỉa chảy mạn, những người dương hư.
- Chứng trạng: hay đi ỉa vào buổi sáng sớm, sôi bụng, đau bụng ở hạ vị, sống phân, bụng lạnh trướng, ăn kém, chậm tiêu, tay chân lạnh, mạch trầm tế nhược.
- Pháp chữa: Ôn bổ tỳ thận dương
- Phương chữa:
+ Bài thuốc nam: Vỏ ổi 12g, Vỏ quả lựu 12g, Nụ sim 20g, Hoắc hương 12g, Vỏ quýt 20g, Phá cố chỉ 20g, Hạt dây tơ hồng 20g, Quế 6g, Gừng khô 8g. Tán nhỏ mỗi ngày uống 20g.
+ Bài thuốc: Phụ tử lý trung thang phối hợp Tứ thần thang: Phụ tử chế 8g, Đảng sâm 12g, Bạch truật 12g, Can khương 6g, Cam thảo sao 6g, Phá cố chỉ 12g, Ngô thù 4g, Nhục đậu khấu 6g, Ngũ vị tử 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Phương châm: Cứu các huyệt Quan nguyên, Khí hải, Quy lai, Thận du, Mệnh môn, Tỳ du, Túc tam lí.
3. Can tỳ bất hòa
Hay gặp ở những người ỉa chảy do tinh thần
- Chứng trạng: Mỗi khi giận dữ, suy nghĩ, bị kích động sẽ bị ỉa chảy hoặc ỉa chảy nhiều hơn, đầy bụng, đau bụng, sôi bụng, ngực sườn đầy tức, ợ chua, ăn kém, mạch huyền.
- Pháp chữa: Điều hòa can tỳ
- Phương chữa:
+ Bài thuốc nam: Sắn dây 12g, Hoa cúc 8g, Rau má 12g, Cam thảo dây 12g, Đảng sâm 12g, Sa tiền tử 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
+ Bài thuốc: Thống tả yếu phương hợp Tứ nghịch tán gia giảm: Phòng phong 8g, Bạch thược 8g, Bạch truật 8g, Sài hồ 12g, Trần bì 6g, Chỉ xác 6g, Cam thảo 6g. Sắc uống ngày 1 thang. Nếu ỉa chảy kéo dài thêm Ô mai 8g, Mộc qua 12g. Nếu đầy bụng thêm Mộc hương 6g, Hương phụ 6g.
- Phương châm: Châm các huyệt Thái xung, Kỳ môn, Can du, Tỳ du, Túc tam lí, Nội quan.
Tóm lại, tiêu chảy mãn tính có thể điều trị nếu bạn uống thuốc đầy đủ và kết hợp chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lí, luôn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường.
Bác sĩ: Thúy Hường (Thọ Xuân Đường)