Huyệt Nội quan là huyệt lạc (ngũ du huyệt) của kinh Thủ quyết âm tâm bào.
Vị trí và cách lấy huyệt
- Huyệt ở khe giữa gân cơ gan tay lớn và gân cơ gan tay bé, ở phía trên lằn chỉ cổ tay 2 thốn.
- Từ huyệt Đại lăng đo lên 2 thốn trên con đường nối từ huyệt Đại lăng đến Khúc trạch.
Giải phẫu
Dưới da là khe giữa gân cơ gan tay lớn, gân cơ gan tay bé, gân cơ gấp dài ngón tay cái, gân cơ gấp chung ngón tay nông và sâu, cơ sấp vuông, màng gian cốt quay và trụ.
Thần kinh vận động cơ là các nhánh của dây thần kinh giữa, các nhánh của dây thần kinh trụ.
Da vùng huyệt chi phối bởi tiết đoạn thần kinh D1 hoặc C6.
Tác dụng chữa bệnh
- Bổ tỳ, định tâm, an thần, lý khí, thanh tâm bào.
- Thông kinh hoạt lạc, trấn thống.
Chỉ định
- Đau vùng cổ tay, cẳng tay.
- Đau dạ dày, tỳ vị bất hòa, nôn mửa, ốm nghén.
- Phiền muộn quá mức, hồi hộp, đau tim, mất ngủ.
- Hysteria, kinh giản (động kinh), các chứng đau vùng ngực và hông sườn.
Phối hợp huyệt
- Phối hợp với huyệt Túc tam lý và Trung quản trị bụng đau.
- Phối hợp với huyệt Túc tam lý và Ngư tế trị ăn không xuống.
- Phối hợp với huyệt Túc tam lý trị đau dạ dày.
- Phối hợp với huyệt Tố liêu trị huyết áp thấp.
- Phối hợp với huyệt Thiên đột trị nấc.
- Phối hợp với huyệt Tâm du, huyệt Âm khích và Thông lý trị các chứng hư của tim, tim hồi hộp, hay lo sợ.
- Phối hợp với huyệt Tâm du và Thần môn trị hồi hộp.
- Phối hợp với huyệt Phong Trì trị nôn mửa.
- Phối hợp với huyệt Nội đình, huyệt Trung quản, huyệt Tam âm giao và Túc tam lý trị ợ hơi.
- Phối hợp với huyệt Hợp cốc, huyệt Khúc trì, huyệt Khúc trạch, huyệt Liệt khuyết, huyệt Ngư tế, huyệt Phế du và Thần môn trị phong độc chẩn (mề đay).
- Phối hợp với huyệt Giản sử và Túc tam lý trị tim quặn đau.
- Phối hợp với huyệt Giản sử và Thiếu Phủ trị thấp tim.
- Phối hợp với huyệt Dũng tuyền và Túc tam lý trị hôn mê do trúng độc.
- Phối hợp với huyệt Công tôn trị bụng đau.
- Phối hợp với huyệt Chiếu hải trị bụng đau do kết tụ.
- Phối hợp với huyệt Cao hoang (Cao hoang du), huyệt Dịch môn, huyệt Thần môn và Giải khê trị tim hồi hộp, hay quên, mất ngủ.
- Phối hợp với huyệt Cách du, huyệt Cự khuyết và Túc tam lý trị nấc.
- Phối hợp với huyệt Cách du, huyệt Can Du, huyệt Thừa sơn và huyệt Trường cường trị đi tiêu ra máu không cầm, tạng độc.
- Phối hợp với huyệt Cách du trị ngực đầy tức.
- Phối hợp với huyệt Bách hội và Thần môn trị Tâm hư, kinh sợ, tâm thần không yên.
Thủ thuật
Châm thẳng 0,5-1 thốn.
Ôn cứu 5-10 phút.
Một số nghiên cứu áp dụng đáng chú ý gần đây
- Chen, J. D., Li, J., & Liang, J. (2013). Châm cứu và các liệu pháp liên quan để điều trị hội chứng ruột kích thích: Tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp. Tạp chí Y học Tích hợp Trung Quốc, 19(5), 1-11. Tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị hội chứng ruột kích thích.
- Chien, L. W., Cheng, S. L., Liu, C. F., & Lin, Y. J. (2017). Hiệu quả của bấm huyệt trong việc giảm đau: Đánh giá có hệ thống. Điều dưỡng Kiểm soát Đau, 18(4), 236-243. Tổng quan hệ thống này đánh giá hiệu quả của bấm huyệt trên huyệt Nội quan trong việc giảm đau.
- Guo, H., Tian, J., Wang, X., & Liu, Y. (2019). Châm cứu trên huyệt Nội quan cho nhồi máu cơ tim cấp tính: Từ nghiên cứu cơ bản đến bằng chứng lâm sàng. Tạp chí Y học Tích hợp Dựa trên Bằng chứng, 24, 1-8. Bài viết này thảo luận về bằng chứng của việc sử dụng châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị nhồi máu cơ tim cấp tính.
- Ho, Y. L., Chang, Y. Y., Lee, J. D., & Yeh, M. L. (2014). Hiệu quả lâm sàng của châm cứu đối với viêm khớp dạng thấp và các cơ chế liên quan: Tổng quan hệ thống. Thuốc thay thế và bổ sung dựa trên bằng chứng, 2014, 1-18. Tổng quan hệ thống này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị viêm khớp dạng thấp.
- Kim, T. H., Lee, M. S., Choi, T. Y., Kim, K. H., & Ernst, E. (2011). Châm cứu chữa bong gân cổ chân cấp ở người lớn. Cochrane Database of Systematic Reviews. Tổng quan hệ thống này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị bong gân mắt cá chân cấp tính ở người lớn.
- Li, J. Q., Li, Y. H., Liang, F. R., Tang, W. Y., & Liu, Y. (2017). Châm cứu cho bệnh trầm cảm: Đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp. Tạp chí Y học Tích hợp Trung Quốc, 23(4), 297-305. Tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị trầm cảm.
- Li, L., Li, H., Li, J., Li, X., & Zhang, R. (2020). Châm cứu tại huyệt Nội quan để điều trị chứng mất ngủ: Tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp. Thuốc Ngủ, 75, 50-60. Tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị chứng mất ngủ.
- Li, Q. Q., Shi, G. X., Xu, Q., Wang, J., Liu, L., & Wang, L. P. (2015). Tác dụng châm cứu và điều hòa tự chủ trung ương. Thuốc thay thế và bổ sung dựa trên bằng chứng, 2015, 1-15. Bài tổng quan này thảo luận về tác dụng của châm cứu đối với huyệt Nội Quan và vai trò của nó trong việc điều chỉnh hệ thống thần kinh tự trị trung ương.
- Li, Y., Liang, F., Yang, X., & Tian, X. (2015). Châm cứu để điều trị đau thắt ngực: Đánh giá có hệ thống. Tạp chí Y học Thay thế và Bổ sung, 21(6), 341-347. Tổng quan hệ thống này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị đau thắt ngực.
- Liu, F., Li, Z., Tang, Y., Wei, H., & Luo, M. (2019). Châm cứu tại huyệt Nội quan cho nhồi máu cơ tim cấp tính: Đánh giá có hệ thống. Y học, 98(15), e15016. Tổng quan hệ thống này đánh giá hiệu quả của châm cứu huyệt Nội quan trong điều trị nhồi máu cơ tim cấp.
- Liu, F., Wu, Q., Zhang, W., & Zhou, Z. (2017). Liệu pháp châm cứu cho chứng khó nuốt sau đột quỵ: Đánh giá hệ thống cập nhật về các thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát. Tạp chí Y học Thay thế và Bổ sung, 23(7), 517-526. Tổng quan hệ thống này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong điều trị chứng khó nuốt sau đột quỵ.
- Wang, S. M., Peloquin, C., Kain, Z. N., & Theilman, G. D. (2000). Bấm huyệt và lo lắng của cha mẹ trước phẫu thuật: Một nghiên cứu thí điểm. Gây mê & Giảm đau, 91(4), 957-962. Nghiên cứu này điều tra tác động của bấm huyệt đối với huyệt Nội quan trong việc giảm lo lắng của cha mẹ trước khi phẫu thuật.
- Wong, R. H., & Chiu, J. H. (2015). Tác dụng của châm cứu đối với việc tái nghiện do căng thẳng đối với việc tìm kiếm cocaine ở chuột. Tâm sinh lý, 232(5), 977-985. Nghiên cứu này điều tra tác động của châm cứu đối với huyệt Nội quan trong việc giảm tái phát do căng thẳng gây ra đối với việc tìm kiếm cocaine ở chuột.
- Xiong, J., Zhang, Y., & Du, Y. (2020). Châm cứu để giảm đau sau phẫu thuật mở ngực: Tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp. Thuốc thay thế và bổ sung dựa trên bằng chứng, 2020, 1-13. Tổng quan hệ thống và phân tích tổng hợp này đánh giá hiệu quả của châm cứu trên huyệt Nội quan trong giảm đau sau phẫu thuật mở ngực.
- Yang, H., Liu, X., Liu, J., Liu, X., Lin, Y., & Yan, X. (2020). Tác dụng của châm cứu huyệt Nội quan đối với hội chứng mệt mỏi mãn tính: Một thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát. Châm cứu Y học, 38(2), 96-104. Thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát này điều tra tác động của châm cứu đối với huyệt Nội quan trong việc cải thiện các triệu chứng của hội chứng mệt mỏi mãn tính.
BS. Nguyễn Văn Biên (Thọ Xuân Đường)