TẦM QUAN TRỌNG KHI PHÁT HIỆN UNG THƯ GAN Ở GIAI ĐOẠN SỚM
Đăng trên Tạp chí Sức khỏe cộng đồng số 07 ngày 10/04/2024
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ung thư gan là một trong những loại ung thư nguy hiểm, bệnh có khả năng gây tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Do đó, việc phát hiện ung thư gan giai đoạn sớm có ý nghĩa vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả điều trị cũng như chất lượng sống của bệnh nhân.
Những dấu hiệu nhận biết của ung thư gan giai đoạn sớm là gì?
Hầu hết ung thư gan giai đoạn sớm thường có rất ít các triệu chứng hoặc các triệu chứng không rõ ràng nên khá khó nhận biết bệnh. Vì chúng có thể giống với biểu hiện của các bệnh lý thông thường khác. Dưới đây là một số dấu hiệu của ung thư gan giai đoạn sớm mà chúng ta không nên bỏ qua:
Mệt mỏi
Tình trạng mệt mỏi, uể oải có thể là triệu chứng thường gặp của nhiều căn bệnh từ nhẹ đến nặng. Ở một số bệnh khác, cảm giác mệt mỏi thường thoáng qua hoặc diễn ra trong thời gian ngắn. Nhưng nếu tình trạng mệt mỏi kéo dài và có xu hướng ngày càng gia tăng thì hãy cảnh giác, vì đây có thể là triệu chứng của ung thư gan giai đoạn sớm. Tình trạng mệt mỏi ở bệnh nhân ung thư gan có thể do rối loạn tiêu hóa, rối loạn hấp thu dinh dưỡng dẫn đến không đủ năng lượng, hoặc do các tế bào ung thư gan phát triển làm chức năng chuyển hóa của gan bị suy giảm sẽ khiến glycogen không thể chuyển hóa thành glucose gây thiếu hụt năng lượng trầm trọng.
Chán ăn, buồn nôn, nôn
Vì gan có mối quan hệ chặt chẽ với quá trình tiêu hoá thức ăn nên khi mắc các bệnh lý về gan thì thường được thể hiện thông qua những rối loạn ở hệ thống tiêu hoá. Cảm thấy chán ăn, bụng đầy chướng, ngán đồ dầu mỡ, nôn, buồn nôn… là những dấu hiệu cho thấy chức năng gan đang suy giảm và cũng là biểu hiện quan trọng cảnh báo bệnh ung thư gan giai đoạn sớm.
Sụt cân không rõ nguyên nhân
Sụt cân không rõ nguyên nhân cũng là một trong những dấu hiệu ung thư gan giai đoạn sớm. Gan là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể. Do đó, khi chức năng của gan suy giảm sẽ khiến bệnh nhân bị sút cân. Nếu chế độ ăn uống, sinh hoạt của bạn không thay đổi và không thực hiện bất kỳ một chế độ giảm cân nào mà cân nặng bị giảm bất thường thì rất có thể nguyên nhân chính là do bệnh ung thư gan. Càng ở những giai đoạn muộn thì tình trạng sụt cân càng rõ ràng và nghiêm trọng.
Vàng da, vàng mắt
Vàng da là một trong những biểu hiện thường gặp của ung thư gan. Ngoài vàng da, bệnh nhân còn có thể kèm theo tình trạng vàng củng mạc mắt. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do:
– Khi bilirubin trong máu tăng quá mức sẽ biểu hiện bằng tình trạng vàng da và vàng mắt. Nhất là khi ung thư gan phát triển, những tế bào gan bị phá hủy nghiêm trọng thì những biểu hiện này lại càng rõ ràng.
– Một nguyên nhân khác cũng có thể dẫn đến tình trạng vàng da, vàng mắt là do ống dẫn mật bị tắc. Khi những khối u ngày càng phát triển, dịch mật sẽ tích tụ ngày càng nhiều khiến dấu hiệu ung thư gan sẽ nghiêm trọng hơn.
Nước tiểu sẫm màu
Nước tiểu của người bình thường có màu vàng trong. Tuy nhiên, khi uống kháng sinh, các loại nước ngọt hoặc khi ăn một số thực phẩm, uống ít nước hoặc có chế độ sinh hoạt không khoa học,… thì màu sắc của nước tiểu có thể bị đậm màu hơn bình thường. Khi chế độ ăn và thói quen sinh hoạt được điều chỉnh thì tình trạng này sẽ được cải thiện nhanh chóng.
Ở những người mắc ung thư gan, nồng độ bilirubin cao chính là nguyên nhân khiến nước tiểu sậm màu. Do đó, nếu áp dụng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học mà vẫn xảy ra tình trạng nước tiểu sẫm màu thì bạn nên đến các cơ sở y tế để thăm khám ngay. Bởi vì đây có thể là biểu hiện của viêm đường tiết niệu hoặc nghiêm trọng hơn là biểu hiện ung thư gan giai đoạn sớm.
Đau hạ sườn phải
Gan nằm ở vị trí vùng hạ sườn phải, nếu không bị tác động bởi ngoại lực nào vào vùng này mà bạn vẫn cảm thấy đau thì có thể do gan của bạn đang gặp vấn đề. Khi các tế bào ung thư ở gan hình thành và phát triển khiến gan sẽ bị viêm, sưng, nở to dẫn tới đau ở hạ sườn phải. Cơn đau thỉnh thoảng sẽ xuất hiện với mức độ từ nhẹ đến vừa tùy thuộc vào mức độ phát triển của tế bào ung thư. Vì thế, bạn không nên chủ quan nếu cơ thể thường xuyên có cảm giác đau hoặc sưng ở hạ sườn phải.
Ngứa da
Ngứa da có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, đặc biệt là bệnh gan mạn tính, ung thư gan,… Thông thường, tình trạng ngứa da không quá nguy hiểm nhưng nếu bạn thấy ngứa ở một chỗ rồi lan ra khắp cơ thể, kéo dài liên tục trong thời gian dài thì rất có thể là dấu hiệu của ung thư gan. Khi gan bị tổn thương, ống mật lớn bị tắc nghẽn hoặc xảy ra tình trạng ứ mật do axit mật tràn vào hệ tuần hoàn gây triệu chứng ngứa da toàn thân.
Da xuất hiện nhiều mụn
Khi tế bào ung thư gan hình thành, việc thanh lọc độc tố của gan bị suy giảm, các chất độc bị tích tụ càng nhiều, mụn trứng cá cũng xuất hiện nhiều trên mặt, thậm chí có thể gây ra mất cân bằng nội tiết và hormone.
Tuy nhiên, đây lại là dấu hiệu thường bị bỏ qua vì mụn mọc nhiều có thể do sự thay đổi về nội tiết. Để chắc chắn nhất, khi đã đến tuổi trưởng thành mà vẫn xuất hiện mụn bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế uy tín thăm khám để xác định đó có phải là dấu hiệu của tổn thương gan hay ung thư gan không.
Làm sao để phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm
Tầm soát ung thư gan định kỳ ( 6 tháng/lần) chính là biện pháp hiệu quả nhất giúp phát hiện bệnh ngay từ giai đoạn sớm, ngay cả khi ung thư gan chưa có các biểu hiện rõ ràng. Đặc biệt là nhóm đối tượng có nguy cơ cao như:
– Bệnh nhân đang gặp vấn đề về gan như: Viêm gan do virus (viêm gan B, viêm gan C,…), viêm gan tự miễn hoặc viêm gan kèm theo bệnh tự miễn (viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ, tiểu đường type 1,…), bị gan nhiễm mỡ không do rượu…
– Người đang có các triệu chứng của tổn thương gan: Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sậm màu, đau hạ sườn phải, cơ thể mệt mỏi, chán ăn, ngứa da hoặc xuất huyết dưới da,…
– Người nghiện rượu bia hoặc thường xuyên uống rượu bia hoặc dùng chất kích thích.
– Người có thể trạng thừa cân, béo phì, người bị đái tháo đường.
– Tiền sử gia đình có người bị ung thư gan.
Các phương pháp tầm soát ung thư gan giai đoạn sớm
Khám lâm sàng
Đây là bước đầu tiên trong quá trình tầm soát ung thư gan. Trong quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ đánh giá nguy cơ mắc bệnh dựa trên cơ sở phân tích các yếu tố từ người bệnh: Tuổi tác, giới tính, tiền sử bệnh lý của người bệnh và gia đình, tình trạng sức khỏe, nghề nghiệp, thói quen uống rượu bia/hút thuốc lá, đồng thời các bác sĩ sẽ tìm kiếm các hạch bất thường, khối u trên cơ thể người bệnh…
Chẩn đoán hình ảnh
Siêu âm gan, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ giúp quan sát tổn thương trên bề mặt gan, phát hiện khối u và giai đoạn khối u.
Các xét nghiệm trong tầm soát ung thư gan
Xét nghiệm chức năng gan, định lượng AFP, HCV AB test nhanh, HBsAg định lượng, và một số xét nghiệm khác… Trong đó, AFP tăng cao là dấu hiệu nghi ngờ lớn với các bệnh lý về gan như xơ gan, viêm gan mạn, ung thư gan…
Sinh thiết gan
Đây là phương pháp cuối cùng trong tầm soát ung thư gan nếu các kết quả chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm nghi ngờ bệnh nhân mắc ung thư gan. Tuy nhiên kỹ thuật này cũng ẩn chứa những rủi ro về chảy máu, nhiễm trùng, do đó chỉ khi nào thực sự cần thiết mới thực hiện.
Tầm quan trọng khi phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm là gì?
Ung thư gan là tình trạng những tế bào tại gan tăng sinh bất thường, không thể kiểm soát, gây tổn thương và suy giảm chức năng gan. Nếu không được phát hiện và điều trị bệnh sớm, những tế bào và khối u của ung thư tại gan sẽ ngày càng tiến triển. Kích thước khối u ngày một lớn hơn. Khi tế bào ung thư lan rộng ra nhiều cơ quan khác trong cơ thể sẽ khiến việc điều trị rất khó khăn. Lúc này, tất cả những phương pháp đều không thể điều trị bệnh dứt điểm mà chỉ có thể kéo dài sự sống của người bệnh.
Ngược lại, những bệnh nhân được phát hiện bệnh sớm và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ được kiểm soát bệnh hiệu quả, thậm chí có thể khỏi bệnh hoàn toàn, tăng chất lượng sống và phòng tránh biến chứng bệnh. Như vậy, có thể khẳng định rằng, nhận biết sớm những dấu hiệu ung thư gan ở ngay giai đoạn đầu rất quan trọng, thậm chí mang tính quyết định đối với hiệu quả điều trị bệnh.
Bệnh nhân ung thư gan có thể sống được bao lâu?
Bệnh nhân mắc ung thư gan có thể sống được bao lâu còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như bệnh được phát hiện giai đoạn nào, phương pháp điều trị và tình trạng sức khỏe thực tế của người bệnh. Bệnh ung thư gan nếu được phát hiện càng sớm thì hiệu quả điều trị càng cao, kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân và giảm tỷ lệ tử vong.
– Nếu bệnh nhân được phẫu thuật sớm khi kích thước khối u < 3cm và gan mới xơ, tiên lượng sống sau 5 năm lên đến 80-90%.
– Nếu ghép gan ở giai đoạn sớm thì bệnh nhân cũng có thể tỷ lệ sống lên đến 60-70% sau 5 năm.
– Nếu khối u nằm trong khoảng từ 3cm đến 6cm, tỷ lệ sống sẽ còn khoảng 60%.
– Trường hợp khối u > 6cm, dựa vào các chỉ định điều trị của bác sĩ bệnh nhân có khả năng sống sau 5 năm dao động trong 10 -15%. Nếu kích thước > 6cm và đã xâm lấn đến tĩnh mạch (ở trong giai đoạn III hoặc hơn), tiên lượng sống thấp hơn nhiều chỉ khoảng 5% sau 5 năm.
– Nếu kích thước khối u đã vượt quá 10cm hoặc di căn thì việc điều trị thường chỉ nhằm mục đích chỉ kéo dài sự sống và giảm đau.
Link báo chí:
BS. Hoàng Ly (Thọ Xuân Đường)
.gif)
