Chữa viêm tuyến vú cấp tính bằng Đông y

Viêm tuyến vú cấp tính là chứng viêm tuyến vú cấp, có mủ do viêm nhiễm vi trùng, thường gặp ở những phụ nữ sau sinh nở 3-4 tuần, nhất là người mới đẻ con so. Nguyên nhân chủ yếu hình thành bệnh này là do tuyến vú bị tắc, đọng sữa hoặc do đứa trẻ bú gây ra tổn thương cho vú. Đặc điểm lâm sàng của bệnh là phát bệnh cấp, hơi bị sốt nóng, lạnh bụng, bên vú bị viêm tấy đỏ và nóng, sờ thấy rắn và sau đó mưng mủ…

I.    Những điều cần chú ý
-    Đề phòng trước khi sinh bệnh, thời kỳ còn mang thai, thường xuyên rửa đầu vú bằng nước ấm. Nếu đầu vú bị lõm vào, thì sau khi rửa phải lau và xoa nhẹ, kéo đầu vú ra.
-    Sau khi đẻ, dùng 30g hạt quýt sắc nước uống, ngày 2 lần, liền trong 3 ngày, đề phòng sữa bị ứ đọng.
-    Chú ý tập cho bú theo thời gian quy định, rửa sạch đầu vú. Trước khi cai sữa, trước tiên là giảm dần lần cho bú, đồng thời ăn một số thực phẩm hồi sữa (như mạch nha…) rồi mới cai sữa.
-    Nếu sữa ra quá nhiều, trẻ không bú hết, thì có thể dùng máy vắt sữa hoặc nặn sữa cho hết, đề phòng sữa ứ đọng.
-    Có thể dùng khăn vải hoặc áo nịt vú đỡ vú bị đau, tránh va chạm và đè vào chỗ đau.
-    Nếu đầu vú bị chà xát, bị nứt nẻ hoặc chỗ nào đó trên cơ thể bị mưng mủ gây viêm nhiễm, thì phải ngừng cho bú và điều trị ngay. Nếu chỉ là do vú nẻ thì có thể dùng máy hút sữa vào bình cho trẻ bú, để tránh trẻ bú càng làm tổn thương nặng lên.
-    Thời gian viêm đã thành mủ, thì cần kiêng ăn những thực phẩm có tác dụng “tạo sữa”càng làm cho bệnh nặng thêm.
-    Cần ăn nhiều rau quả có tác dụng thanh nhiệt như: cà, rau xanh, mướp, dưa chuột, đỗ xanh, ngó sen tươi, bánh kim quất… Rau câu cũng có tác dụng làm mềm và tan những chỗ cứng, nên cũng có thể ăn nhiều.

II.     Đông y chữa viêm tuyến vú cấp tính
1.    Chữa bằng các bài thuốc Đông y
Thời kỳ đầu viêm tuyến vú cấp phải thanh nhiệt giải độc, hành khí hoạt huyết, làm thông sữa, có thể dùng mấy bài thuốc sau:
-    Hạt quyết minh 60g, sắc nước uống ngày 2 lần, liền trong 3 ngày.
-    Lộc giác phấn (bột sừng hươu) 6g, ngày 2 lần, uống với rượu vang.
-    Bồ công anh 60g, tử địa đinh 30g, hoa cúc dại 30g, sắc nước uống, ngày 2 lần.
-    Lộ phong phòng 30g, cam thảo tươi 10g, sắc uống, ngày 2 lần.

Viêm tuyến vú cấp ở giai đoạn có mủ, chủ yếu là thanh nhiệt giải độc, làm mủ chín thấu, có thể dùng mấy bài thuốc sau:
-    Toàn qua lâu 15g, ngưu bàng tử 20g, thiên hoa phấn 15g, dành dành núi 10g, hoa kim ngân 30g, hoàng linh 15g, tạo giác thích 10g, trần bì 12g, liên kiều 15g, cam thảo 10g, sắc nước uống ngày 2 lần.
-    Hoa kim ngân 30g, hạt quýt 15g, hạt vải 15g, bồ công anh 30g, cao sừng hươu 15g, liên kiều 15g, tạo giác thích 12g, xuyên khung 12g, sắc nước uống, ngày 2 lần.

Viêm tuyến vú cấp đã vỡ mủ, phải thanh nhiệt giải độc, điều hòa khí huyết là chính, có thể dùng bài thuốc sau:
-    Sinh hoàng kỳ 30g, toàn đương quy 15g, hoa kim ngân 30g, liên kiều 15g, ngưu bàng tử 15g, xuyên sơn giáp 10g, tạo giác thích 10g, xích thược 12g, sắc uống ngày 2 lần.

2.    Chữa theo cách ăn
-    Móng giò lợn 1 cái, toàn kim thái 25g, hầm chín, không cho gia vị ăn ngày 1 lần, chữa viêm tuyến vú thời kỳ bắt đầu mưng mủ.
-    Bồ câu mái 1 con, hoàng kỳ 30g, cẩu kỷ tử 30g, chim làm sạch, thuốc cho vào túi vải, cho vào cùng hầm với chim. Chín rồi bỏ bã thuốc, ăn thịt chim và húp nước. Dùng chữa cho khi đã vỡ mủ và ở giai đoạn hồi phục.
-    Gạo nếp 100g, bồ công anh 50g. Bồ công anh sắc lấy nước, cho gạo vào nấu cháo, ăn hết trong ngày. Dùng chữa cho người khi vỡ mủ, còn nóng và chưa sạch mủ.

3.    Chữa bên ngoài
-    Mãng tiêu 60g, mật ong vừa đủ trộn thành hồ, buộc đắp lên đầu vú đau, ngày làm 1 lần, liền trong 3-5 ngày.
-    Hành trắng 20 nhánh, lòng trắng trứng gà 1 cái, đường trắng 15g. Hành giã nát cho mật ong, đường trắng, đun cho chảy nhão ra, lợi dụng lúc nóng đắp lên vú, nhiệt đổ đủ không làm da bỏng là được. Làm liền một số ngày.
-    Ngũ bồi tử 30g, nghiền thành bột trộn với giấm thành hồ, bôi lên vú ngày 1 lần.
-    Công đinh hương 1,5g, nghiền thành bột, cho vào bông vê tròn, nhét vào lỗ mũi bên vú đau, mỗi lần nhét trong 6 giờ, ngày 2 lần, liền trong 3 ngày.

4.    Các phương pháp khác
Lúc mới đầu có thể dùng khăn bông nhúng nước nóng chờm lên vú (không làm bỏng da là được), sau khi nguội lại thay khăn nóng mới, làm liên tục trong 10 phút, dùng tay miết quanh vú, miết lại thả và nâng đầu vú lên, làm đi làm lại 10 lần để làm lỏng các cơ ngực, màng gân đã dính dưới vú, cải thiện trạng thái ứ đọng sữa.
Chú ý: Nếu đã vỡ thì không được dùng.

III.    Những điều cần tránh
-    Khi bệnh đã thành mủ, sốt nóng, sốt rét, phải đưa đi bệnh viện để chích mủ, không tự chữa lấy.
-    Khi đã thành mủ hoặc đã vỡ mủ, phải ngừng ngay việc cho bú để tránh ảnh hưởng đến con nhỏ.
-    Đừng có coi thường viêm miệng và họng của đứa trẻ để tránh những tà bệnh của trẻ xâm nhập vào vú.
-    Khi mới bị viêm tuyến vú cấp, đừng có ngượng ngùng báo cho người khác biết, nếu không kịp thời khám bệnh thì sẽ kéo dài thời gian chữa bệnh.