THẢM SÁT LIDICE - TIỆP KHẮC 1942 VÀ NGUỒN GỐC CỦA NGÀY QUỐC TẾ THIẾU NHI 1/6

Chắc ít người biết lịch sử ra đời ngày 1/6 có liên quan tới cuộc thảm sát Lidice trong Chiến tranh Thế giới Thứ Hai vào năm 1942.

Để báo thù cho việc chỉ huy trưởng SD Reinhard Heydrich bị quân du kích kháng chiến Tiệp Khắc sát hại, thống chế Himmler ra lệnh tiến hành thảm sát thường dân Tiệp Khắc để trả đũa. Nằm ở miền trung Tiệp Khắc, ngôi làng thanh bình Lidice đã được chọn. Sáng sớm ngày 1/6/1942, quân SD tiến vào ngôi làng và cuộc thảm sát bắt đầu.

Lúc bấy giờ, dân làng Lidice có tổng cộng 193 nam giới trên độ tuổi 15. Quân SD tiến hành bắt giữ họ và hành quyết tại chỗ ngay lập tức, một vài người bị đem đến Praha để xử tử công khai. Toàn bộ nam giới ở ngôi làng này đều bị lính Đức giết sạch.

Với phụ nữ trong làng, quân Đức cách li các bà mẹ khỏi con cái của họ và đưa hết phụ nữ đến trại tập trung. Với những người mang thai, Himmler ra lệnh phá thai họ rồi tống đến trại với những người kia. Sau khi chiến tranh kết thúc, 60 trong tổng cộng 213 phụ nữ trong làng đã chết trong trại tập trung.

Quân SD không buông tha cho cả trẻ em, chúng tiến hành bắt bớ hết 105 trẻ em và cách li khỏi bố mẹ của các em. Chỉ 17 trẻ được đem nuôi ở các gia đình sĩ quan SS, tất cả các em được đem trả về nhà sau khi chiến tranh kết thúc. Riêng 88 em còn lại thì bị mang đến phòng hơi ngạt trong trại hủy diệt, khi ấy có nhiều em chưa đến một tuổi.

Ngôi làng bị Himmler đặt thuốc nổ hủy diệt hoàn toàn. Ngay cả ngôi nhà thờ 600 tuổi ở đây. Quân SS cho rằng đây sẽ là bài học suốt đời cho các dân tộc bị trị cả gan chống lại người Đức.

Các bức tượng tưởng niệm các em thiếu nhi trong cuộc thảm sát tại làng Lidice.

Sau Thế chiến thứ 2, việc thành lập một Ngày quốc tế trẻ em hàng năm đã được đề xuất trong một nghị quyết của Đại hội Thế giới lần thứ 2 họp tại Budapest của Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ Quốc tế (Women's International Democratic Federation) và được quyết định chính thức tại cuộc họp Hội đồng của Liên đoàn này trong tháng 11 năm 1949 tại Moskva và ngày 1 tháng 6 đã được thiết lập như là ngày của trẻ em. Ý tưởng này cũng được Liên đoàn Thanh niên Dân chủ Thế giới (World Federation of Democratic Youth) theo định hướng xã hội chủ nghĩa chấp nhận trong tháng 1 năm 1950. Ngày Quốc tế Thiếu nhi đầu tiên được tổ chức trong cùng năm đó vào ngày 1 tháng 6 năm 1950 và sau đó lan rộng ở nhiều quốc gia theo xã hội chủ nghĩa, lúc đó còn gọi là "ngày đấu tranh cho tương lai hạnh phúc và yên bình cho tất cả các trẻ em".

Ngày lễ được cử hành vào ngày 1 tháng 6 hằng năm. Ngày lễ thường được đánh dấu bằng các bài phát biểu về quyền của trẻ em và an sinh, các chương trình truyền hình trẻ em, các buổi tiệc, những hoạt động khác nhau liên quan hoặc dành riêng cho trẻ em, gia đình sinh hoạt ngoài trời v.v...

Khoảng 30 quốc gia theo xu hướng xã hội chủ nghĩa trước đây đã từng có tổ chức Ngày Quốc tế Thiếu nhi như: Liên Xô và các quốc gia Khối Xô Viết cũ như Armenia, Azerbaijan, Belarus, Estonia, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Latvia, Litva, Moldova, Montenegro, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraina, Uzbekistan, Albania, Ba Lan, Bénin, Bosna và Hercegovina, Bulgaria, Croatia, Cuba, Czech, Slovakia, România, Serbia, Slovenia, Tanzania, Cộng hòa Dân chủ Đức và Angola, Campuchia, Ethiopia, Eritrea, Lào, Macedonia, Mông Cổ, Mozambique, CHDCND Yemen (sau khi ly khai, một số quốc gia chọn ngày khác), CHND Trung Hoa, CHXHCN Việt Nam.

Ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6 được tổ chức hàng năm chính là để nhắc nhớ về sự tàn bạo của Đức Quốc Xã với trẻ em.

(tổng hợp)