NGUYÊN NHÂN GÂY RỐI LOẠN LIPID MÁU
Rối loạn chuyển hóa lipid là tình trạng thay đổi bất thường các thành phần lipid trong máu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nặng thêm các bệnh chuyển hóa phối hợp khiến nhiều người lo lắng. Ai cũng nghĩ ăn uống dư thừa, lười vận động, béo phì mới gây bệnh. Thực tế nhiều bệnh nhân gầy mà vẫn bị rối loạn lipid máu. Tại sao vậy? Nguyên nhân gây rối loạn lipid máu là gì?
1. Rối loạn lipid máu tiên phát
Thường gặp ở người trẻ tuổi và ít khi kèm theo thể trạng béo phì:
• Do di truyền
Thiếu hụt men lipase, rối loạn gen chuyển hóa HDL cholesterol…
• Do đột biến gen
Làm tăng tổng hợp quá mức hoặc giảm thanh thải cholesterol, triglyceride, LDL-cho.
- Tăng triglyceride tiên phát: là bệnh cảnh di truyền theo gen lặn, lâm sàng không béo phì, gan lách lớn, cường lách, thiếu máu giảm tiểu cầu, nhồi máu lách, viêm tụy cấp…
- Tăng lipid máu hỗn hợp: là bệnh cảnh di truyền, trong gia dình có nhiều người cùng mắc bệnh. Tăng lipid máu hỗn hợp có thể do tăng tổng hợp hoặc giảm thoái biến các lipoprotein. Lâm sàng có béo phì, ban vàng, kháng insulin, đái tháo đường tuýp 2, tăng acid uric máu…
2. Rối loạn lipid máu thứ phát
• Do chế độ ăn uống
- Ăn nhiều thức ăn béo bão hòa như mỡ động vật, phủ tạng động vật, các đồ chiên xào rán nướng nhiều dầu mỡ…
- Uống nhiều rượu, bia, đồ uống có gas… Những người nghiện rượu làm tăng sản Triglycerid, rượu chuyển hóa thành acetat làm giảm sự oxy hóa acid béo ở gan nên acid béo tham gia sản xuất Triglycerid gây gan nhiễm mỡ và tăng sản LDL-cho.
- Ít ăn rau xanh, hoa quả.
• Do thói quen lười vận động, lối sống tĩnh tại
- Lười tập thể dục, lười vận động khiến năng lượng không tiêu hao, bị dư thừa nhiều.
- Lối sống tĩnh tại
• Do sử dụng thuốc
- Sử dụng estrogen ở phụ nữ mãn kinh
- Sử dụng corticoid: gây giảm dị hóa các lipoprotein do giảm hoạt tính enzyme lipoprotein lipase. Tình trạng này càng rõ hơn trong trường hợp kháng insulin và đái tháo đường.
- Các thuốc khác: chẹn beta giao cảm, nhóm thiazide…
• Do các bệnh
- Bệnh thận: trong hội chứng thận hư tăng LDL do gan tăng tổng hợp để bù và lượng protein máu giảm do thải nước tiểu.
- Đái tháo đường: thường tăng triglyceride do hoạt tính enzyme lipoprotein lipase giảm. Nếu glucose máu được kiểm soát tốt thì triglyceride sẽ giảm sau vài tuần. Tăng TG là yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch ở người bệnh đái tháo đường.
- Suy giáp và một số rối loạn nội tiết như tuyến yên, tuyến thượng thận…
Ngoài ra, rối loạn lipid máu còn do nhiều nguyên nhân khác nữa gây nên. Rối loạn lipid máu thứ phát có thể được phòng chống bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Cần phải có lối sống lành mạnh và điều trị tích cực rối loạn chuyển hóa lipid và các bệnh liên quan để ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
Bác sĩ: Thúy Hường (Thọ Xuân Đường)
.gif)
