BÀI THUỐC BỔ TRUNG ÍCH KHÍ
Từ xưa tới nay dong y thường dùng nhiều bài thuốc đông y để bổ khí như tứ quân tử thang, Sâm linh bạch truật tán, Bổ dương thoái lao thang, Bổ trung ích khí… Trong đó bài Bổ trung ích khí hay được sử dụng nhất để bồi bổ chính khí, nâng cao sức khỏe và chữa nhiều chứng khí hư, khí yếu…
1. Thành phần bài thuốc
Hoàng kỳ 20g Đương qui 12g
Chích thảo 4g Sài hồ 6g
Thăng ma 4g Bạch truật 12g
Đẳng sâm 12g Trần bì 4g
2. Cách sử dụng
Cho tất cả các vị thuốc vào trong ấm đất, sau đó đổ ngập mặt thuốc, cách bề mặt thuốc 1cm rồi đun sôi thì hạ lửa nhỏ. Đến khi nào cạn nước còn 1 bát thì rót ra ngoài, thêm nước mới vào đun tiếp như vậy. Sắc đủ 3 lần lấy nước cốt trộn đều vào nhau, sau đó chia làm 3 lần uống trong ngày.
3. Tác dụng:
Điều bổ tỳ vị, thăng dương ích khí
- Phân tích bài thuốc:
Hoàng kỳ, Đảng sâm có tính cam ôn để ích khí.
Hoàng kỳ là chủ dược làm quân có công năng bổ trung ích khí, thăng dương cố biểu. Phối hợp Thăng ma, sài hồ để thăng dương ích khí, vừa bổ khí vừa thăng đề đó là một sự phối hợp cơ bản nhưng nhuần nhuyễn trong dùng thuốc của Đông y.
Bạch truật, Trần bì, cam thảo, Đương qui có tác dụng kiện tỳ lý khí, dưỡng huyết hòa trung là các vị thuốc hỗ trợ làm thần. Thăng ma ngoài tác dụng thăng dương còn có tác dụng giáng hỏa để trị chứng đau đầu, sài hồ còn có tác dụng thanh nhiệt để giải cơ trị chứng mệt mỏi.
- Bàn luận về bài thuốc
Trong bài Bổ trung ích khí dùng Bạch truật để bổ dương khí của vị
Đảng sâm, Hoàng kỳ bô tỳ kiêm bổ phế
Đương quy bổ âm huyết của tỳ khiến cho tỳ thổ đầy đủ đức khôn nhu mới có thể sinh ra được mọi vật
Chích cam thảo có tác dụng ôn trung và điều hòa các vị thuốc kia
Ngoài ra còn dùng Trần bì để dẫn thuốc, Thăng ma Sài hồ làm sứ để dẫn cái sức của Đảng sâm, Hoàng kỳ đồng thời cho dương khí bị hạ hãm được thăng lên.
4. Ứng dụng lâm sàng
- Chủ trị các chứng hư nhược dễ cảm mạo, mệt mỏi ra mồ hôi
- Các trường hợp khí hư hạ hãm gây sa nội tạng như sa sinh dục, sa tử cung sau sinh, sa thận, sa dạ dày, thoát vị rốn, thoát vị bẹn….
Các trường hợp này thường gia thêm Chỉ xác, Chỉ thực để hành khí
- Điều trị các chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài, các bệnh viêm ruột mạn, cơ thể hư nhược
- Khí huyết hư nhược gây sốt cao kéo dài
- Huyết áp thấp, hạ huyết áp gây đau đầu, hoa mắt, chóng mắt
Như vậy bài bổ trung ích khí nếu sử dụng đúng cách sẽ có rất nhiều tác dụng, giúp điều trị nhiều chứng bệnh. Nhưng nếu dùng sai cách, lạm dụng thuốc hoặc dùng quá lâu sẽ gây phản tác dụng