Đông y chữa bệnh Thống kinh
Phụ nữ đến kỳ hành kinh hoặc trước sau kỳ hành kinh, xuất hiện mang tính chu kỳ có những cơn đau bụng dưới thì được gọi là “thống kinh” hoặc “đau bụng hành kinh”. Bệnh này thường thấy ở nữ thanh niên chưa chồng hoặc đã có chồng nhưng chưa mang thai.
Biểu hiện lâm sàng của bệnh Thống kinh là có những trận đau bụng dưới xuất hiện trong kỳ hoặc trước sau kỳ hành kinh, có khi cơn đau còn lan tới âm hộ và phần hông, thời gian đau có thể là một vài giờ hoặc 1-2 ngày, thường thì thấy khó chịu buồn nôn đi tiểu nhiều, bí đại tiện hoặc đi lỏng, thậm chí có khi còn mặt tái nhợt chân tay lạnh giá, hôn mê…
Đông y cho rằng, thống kinh còn thể hiện khác nhau là hàn, nhiệt, hư, thực, nói chung trước hoặc sau kỳ hành kinh xuất hiện cơn đau phần lớn là thuộc thực, còn đau sau hành kinh phần lớn thuộc hư: đau nhiều mà sờ thấy đau phần lớn thuộc thực, còn đau lâm râm hay xoa bụng thì thuộc hư; Người đau nhiệt giảm thì phần lớn thuộc hàn; còn người đau nhiệt nhiều thuộc nhiệt; đau bị trướng lên nếu các cục máu đã thoát ra mà đau giảm hoặc bị đau nhói là huyết ứ; bị trướng bụng mà đau nhiều là khí trệ. Nguyên nhân gây nên thống kinh chủ yếu gồm 5 dạng sau: khí trì huyết ứ, hàn thấp, ngưng trệ, khí huyết hư nhược, cang thận bất túc và thấp nhiệt hạ chú. Điều trị thống kinh chủ yếu là điều huyệt trị thống trong kỳ kinh nguyệt; sau khi hành kinh chủ yếu là điều trị theo nguyên nhân.
I. Những điều cần biết
- Khí huyết bất túc, thân thể hư nhược thường là bồi dưỡng thích đáng.
- Tập thể dục và lao động thể lực vừa phải để tăng cường thể chất, cải thiện tuần hoàn máu, nhưng trong kỳ hành kinh không được vận động mạnh mà cần chú ý nghỉ ngơi.
- Duy trì tính tình sảng khoái, hiểu đúng kinh nguyệt là một hiện tượng sinh lý bình thường của nữ giới, đừng có tâm lý sợ sệt, xấu hổ, khó chịu khi hành kinh để tránh triệu chứng do kinh nguyệt chảy ra không thông thoát mà làm tăng thống kinh.
- Ít ăn những thực phẩm lạnh, sống và kích thích đặc biệt là trước và trong kỳ hành kinh, tránh lạnh làm các mạch máu co lại, hành kinh không thông thoát làm gây ra thống kinh.
- Thời kỳ hành kinh không nên bơi, cố tránh mưa và giầm nước.
- Thời kỳ hành kinh chú ý giữ ấm đặc biệt là bụng.
- Chú ý giữ vệ sinh trong kỳ hành kinh, phải năng thay quần lót và băng vệ sinh để tránh vi trùng sinh trưởng.
- Trong kỳ hành kinh tuyệt đối cấm động phòng, để tránh làm tăng thống kinh và dễ làm vi trùng xâm nhập vào âm đạo, gây ra viêm nhiễm.
- Ăn nhiều các thực phẩm nhiều xơ, bảo đảm đại tiện thông thoát để tránh tăng nặng thống kinh.
- Phải phân biệt rõ tính chất của thống kinh để có biện pháp điều trị đúng. Uống thuốc giảm thống, uống trước thời kỳ hành kinh 3-7 ngày.
II. Đông y chữa bệnh Thống kinh
1. Chữa bằng các bài thuốc Đông y
- Cỏ ích mẫu 30g, hương phụ 12g, sắc uống, ngày 2 lần, chữa loại khí trệ huyết ứ.
- Trần ngải diệp 10g, ô dược 10g, sài hồ 6g, hương phụ 12g, sắc uống ngày 2 lần. Chữa loại khí trế huyết ứ.
- Trần ngải diệp, sinh khương mỗi thứ 10g sắc lấy nước đặc cho 10g đường vào uống, ngày 2 lần. Chữa loại hàn thấp ngưng trệ.
- Can khương 15g, hoa túc 6g, đại táo 10 quả, đường đỏ 30g, sắc nước uống, ngày 2 lần, uống trước lúc hành kinh 2-3 ngày. Chữa loại hàn thấp ngưng trệ.
- Đương quy, đường đỏ, rượu gạo mỗi thứ 15g, đương quy sắc lấy nước đặc cho đường đỏ và rượu vào quấy đều uống làm 2 lần, trong kỳ kinh nguyệt mỗi ngày 1 thang, chữa người khí huyết hư nhược.
- Hoàng kỳ 30g, đương quy 15g, bạch thược 15g, cam thảo 6g, lá ngải 6g sắc uống, ngày 2 lần. Chữa người khí huyết hư nhược.
- Hoàng tinh, chế thủ ô mỗi loại 15g, kê huyết đằng, cẩu kỷ tử, chế hương phụ mỗi thứ 12g, tiểu hồi hương 6g sắc uống, ngày 2 lần dùng cho người can thận bất túc.
- Đan bì 10g, hoàng liên 5g, sinh địa 15g, bại tương thảo 15g, hạt y dĩ 24g, hồng đằng 12g, đương quy 15g, bạch thược 12g, xuyên khung 12g, đào nhân 9g, hoa hồng 9g sắc nước uống ngày 2 lần, chữa loại thấp nhiệt hạ chú, thường là bụng dưới đau, màu đỏ tím, đặc và hôi, người nóng và khó chịu, bí đại tiện..
2. Chữa Thống kinh theo cách ăn
- Trứng gà 2 quả, cỏ ích mẫu 30g, diên hồ tố 15g cùng đun lên, trứng chín bỏ vỏ tiếp tục đun 10 phút, ăn trứng uống nước, ngày 1 lần, uống trước hành kinh 7 ngày, ăn cho đến khi hành kinh. Chữa khí trì huyết ứ.
- Rau hẹ 250g, đường đỏ 60g, hẹ giã nát cho đường đỏ vào nấu để uống, mỗi ngày 1 lần, uống liền 3 ngày, uống xong phải nằm xuống mươi năm phút, uống trước hành kinh 2-3 ngày. Chữa loại hàn thấp ngưng trệ.
- Ô cốt kê 1 con (chừng 1000-1500g) hoàng kỳ 100g, đương quy 150g. Gà làm sạch, hoàng kỳ đương quy bọc vải cho vào bụng gà cho nước vừa phải hầm nhỏ lửa đến chín nhừ ăn làm mấy ngày, chữa người khí huyết hư nhược.
- Trứng gà 2 quả, đậu đen 60g, rượu trắng 120g, trước tiên nấu chín đậu đen và trứng gà, bóc vỏ trứng lại đun ít phút, đổ rượu trắng vào, ăn trứng húp nước, ngày 1 thang. Chữa người can thận bất túc.
3. Chữa ngoài
- Muối ăn 250g, hành trắng 100g, gừng tươi 50g tất cả giã nát, sao chín, dùng vải buộc vào huyệt khí hải, ngày 2 lần.
- Cỏ ích mẫu, ninh ma căn, mỗi thứ 100g, rửa sạch thái nhỏ, cho ít rượu vào sao nóng, buộc vào bụng dưới, ngày 2 lần.
- Nhục quế, ngô thù du mỗi thứ 10g, tiểu hồi hương 20g tất cả nghiền thành bột cho ít rượu trắng sao nóng, lấy vải bọc lại buộc vào rốn, khi nguội lại sao lại bó rốn.
- Bạch chỉ 10g, ngũ linh chi 6g, thanh diêm 100g, tất cả rang nóng bọc vải buộc vào bụng dưới, ngày 2 lần.
III. Những điều cần tránh
- Nến chỉ lo về chữa hành kinh mà bình thường không biết điều chỉnh tổng hợp thì đau khi sắp hành kinh là đương nhiên.
- Không được sử dụng thuốc giảm đau bừa bãi, theo nghiên cứu phát hiện nếu người thống kinh thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau thì tỷ lệ gây ung thư cao gấp 6 lần rưỡi người thường.
- Nếu người hành kinh đau dữ dội như ra mồ hôi lạnh, chân tay lạnh, mặt tái tím… thì phải đề phòng gây ngất. Có thể cấp cứu bằng xoa nóng, ấn huyệt nhân trung hoặc đưa bệnh viện điều trị.
- Người thống kinh mà chữa lâu không có hiệu quả thì không được duy trì tự chữa nữa mà đến bệnh viện kiểm tra phụ khoa, để loại trừ các chứng viêm bộ máy sinh dục và các chứng bệnh khác.