Tác dụng chữa bệnh của cây Mã đề
Tên khác: Xa tiền
Tên khoa học: Plantago major L., họ Mã đề (Plantaginaceae). Cây mọc hoang và được trồng khắp nơi để làm thuốc.
Mô tả: Cây cỏ không có thân, sống nhiều năm. Lá hình thìa, có cuống dài, 3 gân lá hình cung, mọc từ gốc, nguyên hoặc có răng cưa. Hoa mọc thành bông dài ở kẽ lá. Quả hình hộp. Hạt nhiều, nhỏ, màu nâu bóng.
Bộ phận dùng: Toàn cây (Xa tiền thảo – Herba Plantaginis). Lá (Xa tiền – Folium Plantaginis). Hạt (Xa tiền tử - Semen Plantaginis).
Thành phần hóa học chính: Lá chứa vitaminK, Flavonoid, muối Kali,... Hạt có chất nhầy, cholin, succinic, acid plantenolic.
Công dụng: Chữa đi tiểu ra máu, bí tiểu tiện, thủy thũng, ho lâu ngày, viêm khí quản, đau mắt đỏ, mụn nhọt.
Cách dùng, liều lượng: Dạng thuốc sắc, ngày dùng 10-20g lá hoặc 6-12g hạt. Giã lá tươi thật nhỏ đắp lên chỗ mụn nhọt, dùng cây nấu thành cao đặc chữa bỏng.
Bài thuốc:
1. Sỏi bàng quang, tiểu khó, đi tiểu buốt, nước tiểu đục như nước vo gạo, nhiều khi tiểu ra máu: Lá mã đề 15g, Ý dĩ 20g, Cát căn 15g, Giá đậu xanh 50g, Rễ cỏ tranh 20g, Lá tre 15g, Tỳ giải 15g. Sắc ngày 1 thang.
2. Bí tiểu tiện, tiểu tiện không được, đau tức vùng ngực vùng bàng quang hoặc tiểu buốt, tiểu gắt, tiểu ra máu: Chua me đất 1 nắm tươi, Mã đề 1 nắm tươi. Tất cả giã nhuyễn cùng 1 ít muối, ngày 3-4 lần uống nước cốt được vắt.
3. Chữa sỏi thận, đau quặn ngang thắt lưng, đi tiểu buốt, rắt: Hạt mã đề 20g, Kim tiền thảo 20g, Lá mơ 100g, Rễ cỏ tranh 20g, Lá cối xay 20g, Râu ngô 20g. Tất cả thái ngắn phơi khô sao vàng hạ thổ cho vào ấm đất sắc uống 6 thang, mỗi ngày 1 thang.