BĂN KHOĂN SẮN DÂY DÙNG CHÍN HAY SỐNG
 

Sắn dây được chế biến từ rễ cây sắn dây Pueraria thuộc họ đậu Cánh Bướm, người dân thường pha với nước uống sống hoặc quấy bột ăn. Theo dong y sắn dây có tên thuốc là cát căn, thường dùng để sắc uống. Vậy sắn dây nên dùng chín hay dùng sống? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
1. Giới thiệu dược liệu cát căn
Cát căn hay dân gian gọi là cây sắn dây, là một cây thuốc nam quý, từ xa xưa đã được sử dụng rất nhiều. Cây có dạng thân leo thường bám vào các giàn để mọc cao lên. Rễ cây thường phát triển lớn, gọi là củ sắn dây, chứa nhiều bột được dùng làm vị thuốc cát căn. Rễ phát triển lớn có củ nặng tới 20kg. 

Thân cát căn có nhiều lông, lá mọc um tùm, mỗi lá có 3 lá chét hình trái xoan, lá to bản, mũi hơi nhọn ngắn, có thể nguyên hoặc chia tùy, trên lá có lông ở cả 2 mặt. Lá có màu xanh, hoa có màu xanh lơ, lúc nở có màu tím nhạt xếp thành từng chùm ở nách lá, lá bắc có lông. Quả đậu có lông dựng đứng màu vàng. 
Cây sắn dây được trồng lấy củ hoặc mọc hoang khắp nơi, ra hoa vào tháng 9-10. 
2. Vị thuốc cát căn
Tính vị quy kinh: vị ngọt, cay tính Bình, quy kinh Tỳ, Vị
Tác dụng: Thăng dương khí tán nhiệt, giải cơ, sinh tân
Ứng dụng lâm sàng: 
+ Chữa cảm mạo có sốt: vừa sốt vừa rét, không có mồ hôi, miệng khát họng khô
+ Chữa bệnh ỉa chảy nhiễm trùng
+ Chỉ khát sinh tân dịch trong các bệnh sốt cao gây khát nước
+ Chữa co cứng các cơ do cảm mạo phong nhiệt gây đau vai, gáy nhức đầu
+ Giải độc làm mọc các nốt ban chẩn: sởi, thủy đậu, sốt ban…

Liều dùng: 4-8g/ngày
Cách dùng: Dùng với tác dụng thanh nhiệt dùng cát căn sống
Dùng cầm ỉa chảy thì sao vàng sắc uống
Như vậy theo đông y dùng cát căn sống hay chín là tùy vào mục đích sử dụng, chính vì vậy cần tham khảo ý kiến của các bác sĩ yhct để việc sử dụng thuốc được hiệu quả hơn.
3. Các bài thuốc sử dụng cát căn
- Cát căn cầm liên thang
Thành phần: Cát căn 12g, Hoàng cầm 12g, Hoàng liên 8g, Cam thảo 4g
Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang
Tác dụng: Chữa chứng nhiệt tả gây viêm ruột cấp, lỵ trực khuẩn gây đau quặn bụng, mót rặn, đi ngoài nhiều lần, phân lỏng nhiều nước, người mệt mỏi…
- Sài cát giải cơ thang
Thành phần: Sài hồ 4g, Cát că 8g, Khương hoạt 4g, Bạch chỉ 4g, Hoàng cầm 4g, Bạch thược 4g, Thạch cao 8g, Gừng tươi 3 lát, Đại táo 2 quả.
Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang
Tác dụng: Điều trị chứng cảm mạo gây sốt, phiền khát, họng khô, đau cứng vai gáy, mệt mỏi.
- Cát căn thang
Thành phần: Cát căn 8g, Ma hoàng 4g, Đại tạo 10g, Quế chi 4g, Thược dược 12g, Cam thảo 4g, Can khương 3g.
Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang
Tác dụng: Chữa cảm mạo có sốt, sổ mũi, đau mỏi đầu, vai.