HOÀNG TINH VỊ THUỐC DÂN DÃ

Vị thuốc Hoàng tinh được lấy từ thân rễ của cây Hoàng tinh, có tên khoa học là Polygonatum kingianum Coll, là một cây sống lâu năm. Cây thường mọc hoang ở nhiều vùng đất ẩm, có nhiều mùn ở nhiều khu vực miền núi như Lào Cai, Sơn La, Yên Bái, Lai Châu. Vị thuốc này có tác dụng gì? Cùng tìm hiểu nhé!

1. Mô tả cây thuốc

Cây hoàng tinh hay còn gọi là cây cơm nếp, cây Hoàng tinh hoa đỏ, hoàng tinh lá mọc vòng. Đây là loại cây thân thảo sống lâu năm, cao khoảng 1 – 2, thân to 1cm, nhẵn bóng và rỗng; thân rễ mọc ngang thành củ to, chia thành đốt hoặc phân nhánh, màu trắng ngà; hơi dẹt nên có sẹo lõm là vết thâm. Củ có chiều dài tới 30-35cm, rộng tới 6-7cm và dày tới 2-3cm. Có lá chụm 6-10 lá, dài khoảng 12cm, đầu lá nhọn, dài cuốn lại.

Hoa mọc ở kẽ lá rũ xuống, mang 8-10 hoa, có màu đỏ hoặc hồng, dài khoảng 2cm, mọc rủ xuống mặt đất. Quả mọng, hình cầu hay hình trái xoan, màu tím lam.

Cần phân biệt cây hoàng tinh với củ Dong hay cây bình tinh, vì có nhiều nơi cũng gọi củ Dong là cây hoàng tinh nhưng đó là loại cây thực phẩm và không có tác dụng làm thuốc chữa bệnh.

2. Cách chế biến

Bộ phận dùng: thân rễ phơi hay sấy khô của cây hoàng tinh

Cách chế biến:

- Thân rễ hoàng tinh cắt bỏ rễ con, rửa sạch ủ mềm, thái phiến dày, phơi hoặc sấy khô, dược liệu gọi là hoàng tinh. Hoặc sau khi rửa sạch, thân rễ hoàng tinh trộn với rượu, cho vào thùng đậy nắp, đun cách thủy để dược liệu hút hết rượu, lấy ra cắt lát dày, phơi khô, dược liệu gọi là tửu hoàng tinh.

- Thân rễ hoàng tinh sau khi rửa sạch cho nước vào, đun cạn, phơi khô, thêm nước lần 2 đun cạn rồi lại đem phơi, làm như vậy cho đến khi củ mềm, mặt ngoài và trong có màu đen, vị thuốc gọi là thục hoàng tinh.

3. Tính vị, tác dụng

Tính vị:

Theo đông y, Hoàng tinh cso vị ngọt tính bình, quy kinh Tỳ Phế Thận, tác dụng dưỡng khí bổ âm kiện tỳ nhuận phế ích thận.

Ứng dụng lâm sàng

Chữa bệnh đái tháo đường, làm sáng mắt chữa cận thị: hoàng tinh 30g, đậu đen 30g. Sắc uống, trước khi uống có thể pha chút mật ong.

Chữa chứng ngứa ngoài da, nấm chân tay: hoàng tinh 100g thái nhỏ; cồn 70 độ 250ml, ngâm trong 15 ngày, thêm dấm ăn 100ml hòa đều. Vệ sinh sạch vùng bị nấm lau khô, chấm thuốc ngày 3 lần.

Chữa suy nhược cơ thể sau khi ốm dậy: hoàng tinh 24g, kỷ tử 12g, sinh địa 20g, hoàng kỳ 12g, đảng sâm 12g. Sắc uống.

Chữa chứng phế hư, ho ra máu: hoàng tinh 20g, bắc sa sâm 8g, ý dĩ nhân 12g. Sắc uống.

Hoặc dùng bài: hoàng tinh 100g, bạch cập 50g, bách bộ 50g, thái nhỏ phơi hoặc sấy khô, tán bột mịn, luyện mật hoàn viên, mỗi lần uống 6-8g, ngày 3 lần.

Chữa tăng huyết áp, nhức đầu hoa mắt, lưng gối đau mỏi: hoàng tinh, câu kỷ tử lượng bằng nhau, tán bột mịn, luyện mật hoàn viên, mỗi lần uống 8-12g, ngày 2 lần.

4. Một số món ăn thuốc có hoàng tinh

Cháo sinh địa hoàng tinh:

Sử dụng hoàng tinh (sao tẩm) 30g, sinh địa 30g, gạo lứt vừa đủ. Hoàng tinh, sinh địa sắc lấy nước cho gạo lứt vào nấu cháo. Dùng cho người thận âm bất túc, phụ nữ tiền mãn kinh, buồn bực trong lòng, nóng rực ở gan bàn tay, gan bàn chân, dễ nổi giận, tình cảm thất thường...

Hoàng tinh ngọc trúc hầm tụy lợn:

Lấy hoàng tinh 30g, ngọc trúc 30g, tụy lợn 1 bộ, gia vị vừa đủ. Tụy lợn bỏ màng mỡ, rửa sạch cho vào niêu đất cùng hoàng tinh, ngọc trúc, gừng, hành, gia vị, nước 250ml hầm nhừ. Uống thang, ăn thuốc. Dùng cho người bị bệnh tim, đái tháo đường, tiêu hóa kém.

Hoàng tinh sơn dược hầm gà:

Dùng hoàng tinh 20g, sơn dược 100g, gà 1 con. Gà rửa sạch, chặt miếng, cùng với hoàng tinh, sơn dược, gia vị, hấp cách thủy cho chín. Cách ngày ăn 1 lần. Dùng cho người mắc các chứng đau đầu, mất ngủ, miệng khô, đại tiện táo, tinh thần căng thẳng, lưng gối đau mỏi.

Hoàng tinh hầm thịt nạc:

Sử dụng hoàng tinh 50g, thịt nạc 200g. Thịt nạc thái miếng, nước 250ml, gừng, một chút rượu, gia vị vừa đủ hầm cùng hoàng tinh. Ăn cái, uống thang. Dùng cho người ăn uống kém, mất ngủ do tâm tỳ âm hư.

Nói chung hoàng tinh là một vị thuốc có tác dụng tốt đối với sức khỏe, tuy nhiên mỗi người có cơ địa khác nhau, nên tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng để đạt hiệu quả cao nhất.

Bác sĩ: Thúy Hường (Thọ Xuân Đường)

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe hãy liên hệ ngay Đông y gia truyền Thọ Xuân Đường
Địa chỉ: Số 7 khu Thủy Sản, Ngõ 46 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.
Hotline tư vấn: 093.763.82.82 hoặc 0943. 986. 986