NÁNG HOA TRẮNG – CÂY THUỐC CHỮA PHÌ ĐẠI LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT
Phì đại lành tính tuyến tiền liệt là bệnh lý hay xảy ra ở nam giới tuổi trung niên. Bệnh lý thường gây ra các rối loạn về tiểu tiện như tiểu dắt, tiểu khó, tiểu bí,… Chính vì vậy, mà có rất nhiều nghiên cứu về các loại thảo dược chữa phì đại tuyến tiền liệt được thực hiện. Trong đó, những đề tài về Náng hoa trắng mang lại kết quả cao được ghi nhận. Cùng tìm hiểu về cây thảo dược có tác dụng quý này nhé!
1. Mô tả
- Tên gọi: Náng hoa trắng, cây lá náng, lan thù văn, cây chuối nước,…
- Tên khoa học: Crinum asiaticum L. Thuộc họ: Thủy tiên Amaryllidaceae .
- Đặc điểm: Cây cao độ 1m. Lá đơn, mọc cách và tập trung ở gốc. Phiến lá hình dải dạng bản, dày, phẳng, đầu thuôn nhọn. Gốc nở thành bẹ, dài 85 đến 110 cm, rộng 10 đên 15 cm, có màu xanh lục, nhẵn, mặt dưới màu nhạt hơn. Mép lá nguyên, gân giữa lồi ra ở mặt dưới, mặt trên lại hơi lõm tạo thành hình lòng máng. Cụm hoa tán đơn độc và mọc lên từ thân hành, qua nách bẹ lá, mang 25 đến 35 hoa. Hoa náng hoa trắng to, đều và lưỡng tính, có hình loa kèn, trắng tuyền. Cuống hoa hình trụ dẹp, dài 1 đến 2 cm, xanh nhẵn. Quả nang lại hình cầu với đường kính 3 đến 5cm. Hạt rộng khoảng 3 cm, có rốn hạc với nội nhũ nạc bao lấy phôi.
- Cây náng hoa trắng nhìn hình dáng bên ngoài giống cây Trinh nữ hoàng cung, nhưng cây Náng hoa trắng cao, lá củ to hơn 2-3 lần.
2. Thành phần hóa học
- Thân và bẹ lá chưa alkaloid, baconin, licorin, crinaciatin, hipadin.
- Hoa chứa alkaloid.
- Trái chứa ungeremin và criasbetain.
- Hoạt chất alkaloid được phát hiện qua nghiên cứu của Gs. Đỗ Tất Lợi, Ngô Văn Thu và Phạm Xuân Cù vào năm 1953. Đây là tiền đề để nghiên cứu phát triển các loại thực phẩm chức năng các loại thuốc sau này có nguồn gốc từ cây náng hoa trắng để điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Theo kết quả nghiên cứu của Ts. Nguyễn Bá Hoạt, dược chất này trong lá, củ Náng hoa trắng giúp giảm phì đại lành tính tuyến tiền liệt lên đến 35.4%. Hàm lượng chất này trong lá, thân cây, củ nhiều gấp 3 lần so với cây Trinh nữ hoàng cung. Kết quả của nghiên cứu này có ý nghĩa rất lớn đối với những bệnh nhân phì đại lành tính tuyến tiền liệt và u xơ tiền liệt tuyến, hứa hẹn nhiều tiềm năng mới trong điều trị.
3. Các thí nghiệm nghiên cứu về Náng hoa trắng của Viện dược liệu
- Thí nghiệm Náng hoa trắng (3g dược liệu khô) trên 2 dạng cao nước và cao cồn đều có công dụng chống viêm mạn tốt (có thể giảm trọng lượng 25,4% u hạt ở cao cồn và 11,8% u hạt ở cao nước).
- Cao nước và cao cồn Náng hoa trắng đều có tác dụng giảm phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Cao cồn có tác dụng tốt hơn (giảm 28,9% ở cao nước và 35,4% ở cao cồn).
- Bột alcaloid toàn phần ở Náng hoa trắng có thể giảm phì đại tuyến tiền liệt với các lượng 60mg, 90mg và 120mg.
- Xác định độc tính cấp của Náng hoa trắng theo đường uống trên chuột là: LD50 = 0,683g bột alcaloid toàn phần/kg.
- Thí nghiệm độc tính bán trường diễn trên thỏ của Náng hoa trắng uống với liều gấp 10 lần liều dự kiến dùng trên người, kéo dài 30 ngày và không thấy có biểu hiện ngộ độc nào của chức năng thận, gan, mô học và huyết học trên thỏ thí nghiệm.
4. Vị thuốc Náng hoa trắng
- Bộ phận dùng: Toàn cây, chủ yếu dùng lá, thân.
- Bào chế: Toàn cây, rửa sạch, cắt ngắn, phơi khô dùng dần.
- Tính vị: Vị cay, tính mát.
- Công dụng: Thông huyết, tán ứ, tiêu sưng, giảm đau.
5. Ứng dụng lâm sàng
- Điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt: Lá náng hoa trắng khô 6 g, Cây xạ đen 40 g, Ké đầu ngựa 10 g. Các vị thuốc đem rửa sạch rồi sắc với 1 lít nước uống trong ngày. Dùng liên tục liệu pháp này trong khoảng 1 tháng là có hiệu quả.
- Điều trị trĩ ngoại: Lấy 30g lá náng hoa trắng đun với 1 lít nước, lấy nước nguội đem rửa vùng bị trĩ ngoại. Làm liên tục 1 tuần, mỗi ngày rửa 1 lần sẽ có hiệu quả co búi trĩ rất tốt.
- Điều trị bong gân, viêm đau, bệnh xương khớp: Dân gian sử sụng lá tươi hơ nóng, đắp vào chỗ bị bong gần, chỗ khớp bị đau, sai khớp rất tốt.
- Kích thích gây nôn: Dùng lá Náng tươi (lượng 8-16g), giã lấy nước uống. Không nên sử dụng quá nhiều sẽ gây ngộ độc.
Ngoài ra, lá tươi giã nát dùng đắp ngoài còn dùng trị mụn nhọt, rắn cắn,…
.gif)
