Humectants

Humectants là các chất có khả năng hút ẩm, với cấu trúc phân tử chứa nhiều nhóm ưa nước, chẳng hạn như nhóm hydroxyl (OH) và nhóm amine (NH2). Để hoạt động hiệu quả, cần có đủ các nhóm NH2 và OH trên phân tử để cân bằng với các phần không phân cực (như phần hydrocarbon) giúp cho toàn bộ phân tử đủ phân cực để thu hút nước. Các nhóm OH và NH2 tạo liên kết hydro với nước giúp "nắm bắt" và giữ ẩm cho da.

Humectants hoạt động bằng cách kéo nước từ lớp hạ bì lên lớp biểu bì và lớp sừng. Ngoài ra, chúng còn có khả năng hút hơi nước từ không khí, giúp cung cấp độ ẩm cho da nếu độ ẩm môi trường vượt quá 50%. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc duy trì độ ẩm cho da, giúp da luôn mềm mịn và ngậm nước.

Sản phẩm chứa humectants có thể phù hợp với mọi loại da, nhưng đặc biệt hiệu quả nhất cho những người có làn da bình thường đến hơi khô. Humectants hoạt động bằng cách giúp giảm thiểu sự bay hơi nước trong lớp biểu bì, giữ cho da luôn được ẩm. Chúng cũng hỗ trợ quá trình loại bỏ tế bào chết bằng cách làm yếu đi các liên kết giữa các tế bào giúp da trông sáng và khỏe hơn.

Tuy nhiên, một nhược điểm của humectants là chúng có thể hút quá nhiều độ ẩm từ các lớp sâu hơn của da nếu không khí xung quanh quá khô. Điều này có thể làm cho da trở nên khô hơn thay vì ẩm mượt.

Ngoài ra, humectants còn mang lại hiệu ứng chống lão hóa tạm thời. Khi da được cấp ẩm đầy đủ, nó trông căng mọng hơn và các nếp nhăn sẽ ít rõ rệt hơn. Tuy nhiên, đây chỉ là hiệu ứng nhất thời – khi độ ẩm giảm, các nếp nhăn lại xuất hiện như trước. Một số thương hiệu chăm sóc da có thể sử dụng nồng độ cao humectants trong sản phẩm của họ và quảng cáo rằng chúng có tác dụng chống lão hóa mà không kết hợp với các thành phần khác để điều trị dấu hiệu lão hóa. Vì vậy, bạn có thể thấy làn da trông đầy đặn hơn ngay sau khi sử dụng, nhưng thực tế, hiệu quả này chỉ đến từ humectant mà thôi.

Các thành phần Humectant (hút ẩm) phổ biến trong sản phẩm dưỡng ẩm:

• Hyaluronic Acid: Có khả năng giữ nước gấp 1000 lần trọng lượng của nó.
• Sodium Hyaluronate: Dạng muối của hyaluronic acid có kích thước phân tử nhỏ hơn, cho phép nó thẩm thấu tốt hơn vào các lớp da sâu hơn.
• Urea: Ngoài hút ẩm còn giúp tẩy tế bào chết nhẹ.
• Alpha-hydroxy Acid (AHA) - (Khi sử dụng sản phẩm chứa AHA, cần lưu ý đến sự nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời, vì AHA có thể làm tăng độ nhạy cảm của da với UV).
• Amino acid.
• Peptide: Là các chuỗi ngắn của amino acids, ngoài hút ẩm còn có khả năng kích thích sản xuất collagen và elastin.
• Rượu đường (sugar alcohol): Glycerin, sorbitol, xylitol…
• Panthenol: Là tiền chất của vitamin B5.
• Sodium lactate.
• Polyglutamic Acid: Hút ẩm hiệu quả gấp 4 lần hyaluronic acid.

Emollients

Emollient là những chất dạng dầu giúp lấp đầy các khoảng trống giữa các tế bào chết trên da, tạo ra một bề mặt da mịn màng. Nói một cách đơn giản, emollient là chất tạo lớp màng giúp da trông mềm mại hơn. Emollient cũng có một số tác dụng ngăn chặn sự bay hơi nước, tuy nhiên, chức năng chính của chúng vẫn là làm mềm da.

Một số ví dụ về emollients:

• Bơ: Bơ shea, bơ ca cao, bơ dừa, bơ xoài,…
• Dầu: Các loại dầu tự nhiên như dầu đậu nành, dầu dừa và dầu ô liu.
• Esters: Isopropyl Myristate, Cetearyl Ethylhexanoate, Butyrospermum Parkii (Shea Butter) Ethyl Ester, Coco-Caprylate,…
• Lipids.
• Acid béo: Stearic Acid, Oleic Acid, Palmitic Acid, Linoleic Acid,…
• Ceramides: Là các lipid tự nhiên trong da, giúp duy trì độ ẩm.

Các thành phần emollient giúp phục hồi chức năng hàng rào bảo vệ da. Hàng rào da được tạo thành từ các tế bào chết được giữ lại bằng một lớp lipid. Nếu thiếu các lipid thiết yếu này, hàng rào sẽ bị yếu đi. Một hàng rào yếu hoặc bị tổn thương có thể dẫn đến việc mất nước qua da và cho phép những yếu tố gây hại như dị nguyên, vi khuẩn và chất kích thích xâm nhập vào lớp da sâu hơn. Điều này có thể gây ra triệu chứng khô da, ngứa ngáy, và kích ứng, và thậm chí dẫn đến các vấn đề về da như mụn trứng cá, eczema, da nhạy cảm và dấu hiệu lão hóa.

Việc sử dụng emollients có thể giúp lấp đầy các khoảng trống giữa các tế bào chết nơi mà hàng rào đã bị tổn hại, từ đó giúp da mềm mại và ẩm mượt hơn.

Những người có làn da dầu hoặc dễ nổi mụn nên tránh các sản phẩm có emollient gây bít tắc lỗ chân lông, như dầu dừa và dầu bơ. Thay vào đó, họ nên sử dụng sản phẩm chứa emollients không gây bít tắc lỗ chân lông, như dầu jojoba, dầu hoa nghệ tây và squalane, để ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông và mụn trứng cá.

Occlusives

Occlusive chứa các thành phần tạo ra một rào cản vật lý trên bề mặt da, giúp ngăn ngừa sự mất nước qua da. Những thành phần này thường cảm thấy dày và nặng nề sau khi thoa lên da, vì chúng không được hấp thụ vào da.

Một số ví dụ về thành phần occlusive:

• Petrolatum: Là một hệ keo của các hydrocacbon bán rắn thu được từ dầu mỏ.
• Mineral oil (dầu khoáng).
• Lanolin (Chiết xuất từ len cừu).
• Waxes: Beeswax (sáp ong), Carnauba wax (Chiết xuất từ lá cây carnauba), Candelilla wax,…
• Silicones: Dimethicone, Cyclopentasiloxane, Silicone Quaterniums,…

Các thành phần occlusive rất phù hợp cho những người có làn da rất khô hoặc mắc các tình trạng như eczema và psoriasis. Thoa kem dưỡng ẩm occlusive ngay sau khi tắm có thể là một cách hiệu quả để giữ nước trong da.

Người có làn da dầu hoặc dễ nổi mụn nên tránh hầu hết các sản phẩm occlusive, ngoại trừ silicones. Có một quan niệm sai lầm phổ biến rằng silicones có thể gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng mụn. Thực tế, silicones có khoảng cách rộng giữa các phân tử, tạo thành một cấu trúc lưới phân tử. Khi thoa lên da, cấu trúc này cho phép silicones tạo thành một lớp màng trên bề mặt, đồng thời vẫn cho phép da hấp thụ oxy, nitơ và các dưỡng chất khác.

Tuy nhiên, hầu hết silicones không cho phép nước thấm qua, điều này là lý tưởng để ngăn ngừa mất nước qua da – một nguyên nhân hàng đầu gây khô da. Ngoài ra, kích thước phân tử lớn và tính bay hơi của silicones cũng giảm bớt lo ngại rằng các thành phần này có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn. Vì silicones bay hơi nhanh và không thẩm thấu vào lớp lót của lỗ chân lông, chúng không thể gây ra mụn.

Kết Hợp Sử Dụng

Việc kết hợp cả ba loại này trong quy trình chăm sóc da có thể mang lại hiệu quả tối ưu. Một sản phẩm dưỡng ẩm tốt thường chứa một sự kết hợp của humectants, emollients và occlusives, giúp cung cấp độ ẩm, làm mềm và giữ ẩm cho da.

Chẳng hạn, sau khi sử dụng sản phẩm chứa humectants như glycerin hoặc hyaluronic acid, việc thoa một emollient như dầu dừa hoặc kem dưỡng ẩm sẽ giúp làm mềm da. Cuối cùng, việc sử dụng một occlusive như petrolatum sẽ giúp ngăn chặn sự bay hơi nước, giữ cho da luôn ẩm mượt.

Tầm Quan Trọng trong Chăm Sóc Da

Hiểu rõ sự khác biệt giữa humectants, emollients và occlusives không chỉ giúp bạn chọn sản phẩm phù hợp mà còn giúp cải thiện sức khỏe tổng thể của làn da. Đặc biệt, đối với những người có làn da khô hoặc nhạy cảm, việc kết hợp các thành phần này sẽ mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc duy trì độ ẩm và cải thiện tình trạng da.

Da Mụn Nhạy Cảm Nên Dưỡng Ẩm Như Thế Nào?

Khi chăm sóc da mụn nhạy cảm, việc dưỡng ẩm là rất quan trọng để duy trì độ ẩm và bảo vệ làn da. Thông thường, các sản phẩm dưỡng ẩm đều chứa đủ ba thành phần cơ bản: humectants (hút ẩm), emollients (làm mềm) và occlusives (khóa ẩm). Tuy nhiên, tỷ lệ giữa các thành phần này có thể thay đổi tùy thuộc vào loại da mà sản phẩm hướng đến.

Ngoài ra, các sản phẩm dưỡng ẩm cũng thường chứa các thành phần khác như hương liệu và chất bảo quản. Những thành phần này có thể làm cho tình trạng da của bạn trở nên trầm trọng hơn, đặc biệt là nếu da bạn thuộc loại nhạy cảm.

Lựa Chọn Sản Phẩm Dưỡng Ẩm: Hãy tìm các sản phẩm không hương liệu (fragrance-free) và không chứa chất bảo quản nếu bạn gặp phải một trong ba trường hợp sau:

• Da nhạy cảm.
• Da chàm, vảy nến.
• Da bị rosacea.

Đối với da  nhạy cảm, việc chọn lựa sản phẩm dưỡng ẩm cẩn thận là rất cần thiết để tránh kích ứng. Các sản phẩm dưỡng ẩm thường có nhiều dạng khác nhau, bao gồm serum, gel, cream, dầu dưỡng và balm. Dưới đây là những gợi ý cho từng loại da:

Da khô quanh năm, chàm hoặc vảy nến: Nên lựa chọn sản phẩm dưỡng ẩm dạng cream, dầu dưỡng và balm. Những sản phẩm này thường có kết cấu dày hơn, giúp cung cấp độ ẩm tốt hơn và giữ cho da không bị khô.
Da dầu dễ mụn: Nên chọn sản phẩm mỏng nhẹ, thẩm thấu nhanh như serum và gel. Những sản phẩm này giúp cấp ẩm mà không gây bít tắc lỗ chân lông, từ đó giúp ngăn ngừa mụn.

Kết Luận

Chăm sóc da là một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt đối với những ai có làn da nhạy cảm hoặc dễ bị tổn thương. Hiểu rõ sự khác biệt và chức năng của các thành phần như humectants, emollients và occlusives không chỉ giúp bạn lựa chọn sản phẩm phù hợp mà còn tối ưu hóa hiệu quả chăm sóc da. Sự kết hợp hài hòa của ba loại này sẽ giúp làn da luôn được duy trì độ ẩm, mềm mịn và khỏe mạnh. Đặc biệt, đối với những người có da mụn nhạy cảm, việc lựa chọn sản phẩm dưỡng ẩm cần phải cẩn trọng, tránh xa hương liệu và chất bảo quản có thể gây kích ứng. Lựa chọn đúng sản phẩm không chỉ cải thiện tình trạng da hiện tại mà còn tạo điều kiện bảo vệ làn da khỏi những tác động xấu trong tương lai.

Cuối cùng, chăm sóc da không chỉ là một thói quen, mà là một phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và vẻ đẹp của làn da. Việc đầu tư thời gian và công sức vào quy trình chăm sóc da sẽ mang lại những lợi ích lâu dài, giúp bạn tự tin hơn với làn da của mình.

DS. Nguyễn Thị Ngọc Hà (Thọ Xuân Đường)