KHẮC PHỤC HỘI CHỨNG MÃN KINH Ở PHỤ NỮ THEO ĐÔNG Y
Hội chứng mãn kinh ở phụ nữ thường xảy ra trong khoảng độ tuổi từ 45-55 tuổi. Đông y cho rằng, nguyên nhân dẫn đến hội chứng này là do chức năng của 2 mạch xung và nhâm bị suy thoái làm mất cân bằng âm dương, chức năng tạng phủ kinh lạc bị rối loạn, khí huyết không đầy đủ.
Trong giai đoạn này, người bệnh thường gặp các vấn đề về sức khỏe như: Rối loạn về nội tiết, bốc hỏa (mặt đỏ bừng, vã mồ hôi), ớn lạnh, ù tai, hoa mắt, dễ gắt gỏng, lo hãi vô cớ, bồn chồn, tăng huyết áp, mất ngủ, rối loạn kinh nguyệt, không còn nhiều hứng thú trong quan hệ vợ chồng...Tần suất xuất hiện của các triệu chứng phụ thuộc vào môi trường sống, đặc điểm thể chất, tâm lý và tố chất văn hóa của từng người. Tuy nhiên, một số phụ nữ lại không có triệu chứng gì khác thường trong thời kỳ mãn kinh.
Việc khắc phục hội chứng mãn kinh ở phụ nữ thường tuân thủ theo nguyên tắc biện chứng luận trị như sau:
1. Can uất đảm hư:
Khắc phục hội chứng mãn kinh ở phụ nữ theo Đông y Hay than thở khóc lóc, tinh thần u uất, hồi hộp, hoảng hốt vô cớ, đứng ngồi không yên, bồn chồn, ngực sườn hoặc 2 bầu vú đau tức, rêu lưỡi mỏng, chất lưỡi đỏ, mạch huyền tế (căng, nhỏ).
Phép chữa: sơ can giải uất, an thần định chí.
Bài thuốc: sơ can an thần thang.
Thành phần: Chỉ xác 9g, sài hồ 9g, bạch thược 9g, hương phụ 9g, cam thảo (chích) 9g, xuyên khung 9g, viễn chí 5g, phục thần 15g, mẫu lệ 30g, xương bồ 6g.
Cách thực hiện: Sắc vị mẫu lệ trước 20 phút, sau đó cho tất cả các vị thuốc còn lại vào nồi, đổ thêm 1.200ml nước, sắc đến khi còn 300ml. Ngày uống 3 lần sau bữa ăn. Thêm gia giảm theo chứng. Ví dụ: Để tăng cường tác dụng an thần định chí và thường hay bồn chồn, hoảng hốt thì có thể thêm 12g táo nhân. Nếu kinh nguyệt rối loạn nặng thì thêm 9g đương quy, 15g ích mẫu thảo, 15g thỏ ty tử.
2. Thận âm hư, can hỏa vượng:
Biểu hiện: Choáng váng, ù tai, bàn chân bàn tay hâm hấp nóng, vã mồ hôi, nóng bừng từng cơn, người bồn chồn, dễ nổi giận, kinh nguyệt rối loạn, mất ngủ, rêu lưỡi vàng mỏng, chất lưỡi đỏ, mạch huyền tế sác (căng nhỏ nhanh).
Phép chữa: tư âm ích thận, bình can tiềm dương.
Bài thuốc: Tư âm trấn kinh thang.
Thành phần: Hoàng bá 9g, tri mẫu 9g, sơn thù du 9g, sinh địa 15g, trạch tả 12g, đan bì 9g, câu đằng 15g, thiên ma 9g, thạch quyết minh, trân châu mẫu 30g, đỗ trọng 12g, tang ký sinh 12g.
Cách thực hiện: Thạch quyết minh sắc trước khoảng 20 phút. Sau đó cho tất cả các vị thuốc vào nồi, đổ thêm 1.200ml nước, sắc đến khi còn 300ml. Trước khi bắc thuốc ra khoảng 5 phút cho nốt vị thuốc Câu đằng vào sắc. Gia giảm tùy theo chứng. Nếu chu kỳ kinh nguyệt không ổn định, thêm 9g đương quy, 15g thỏ ty tử tăng cường bổ thận điều kinh. Nếu kinh huyết quá nhiều thêm 15g môn đông, 9g A giao. Nếu hồi hộp, bồn chồn khó ngủ, thêm 5g hoàng liên, 2g nhục quế, 12g toan táo nhân, 30g mẫu lệ nhằm tăng cường tác dụng dưỡng tâm, an thần.
3. Tâm tỳ lưỡng hư:
Biểu hiện: Mất ngủ, bồn chồn, hoảng hốt vô cớ, tư tưởng khó tập trung, người mệt mỏi, tinh thần uể oải, tiêu hóa kém, ăn không ngon miệng, kinh nguyệt kéo dài, rêu lưỡi trắng, chất lưỡi nhạt, mạch tế nhược (nhỏ yếu).
Phép chữa: ích khí bổ huyết, dưỡng tâm an thần.
Bài thuốc: quy tỳ thang gia giảm.
Thành phần: Hoàng kỳ 20g, đảng sâm 15g, cam thảo (chích) 6g, bạch truật 12g, long nhãn 9g, đương quy 9g, phục thần 12g, , toan táo nhân 12g, mộc hương 6g, viễn chí 6g, sinh khương 6g, đại táo 12g. Sắc trong 1.000ml nước đến khi còn 300ml. Ngày uống 3 lần, uống khi đói bụng. Gia giảm tùy theo chứng: kinh nguyệt dai dẳng thêm 15g tiên hạc thảo, 15g ô tặc cốt, để tăng cường tác dụng điều kinh, chỉ huyết (cầm máu). Trống ngực, tim loạn nhịp: tăng 9g cam thảo, thêm 9g quế chi, 12g sinh địa, 12g mạch đông, để ôn thông tâm dương, tư dưỡng tâm âm.
4. Thận âm, thận dương đều hư:
Biểu hiện: váng đầu, tai ù, hay quên, hoa mắt, lưng gối mỏi yếu hoặc đau nhức, chịu nóng và chịu lạnh đều kém, ham muốn tình dục suy giảm, tắt kinh sớm, rêu lưỡi mỏng, chất lưỡi đỏ nhạt, mạch trầm tế vô lực (chìm nhỏ yếu).
Phép chữa: ôn thận ích tinh, điều lý âm dương.
Bài thuốc: Nhị tiên thang vị
Thành phần: Tiên mao 9g, ba kích thiên 9g, tiên linh tỳ 9g, tri mẫu 9g, đương quy 9g, hoàng bá 9g, thỏ ty tử 15g, sơn dược 15g, thục địa 15g, sơn thù du 9g, tang ký sinh 15g, cẩu kỷ tử 12g. Sắc trong 1.000ml nước, đến khi còn 300ml. Ngày uống 3 lần vào lúc đói.
Gia giảm theo chứng: tinh thần ủ rũ, đuối sức thêm 15g hoàng kỳ, 12g đẳng sâm, để tăng cường bổ tỳ ích khí. Chân tay lạnh, chịu rét kém: thêm 2g nhục quế (tán bột), 10g lộc giác giao (cả 2 thứ hòa vào nước thuốc), để tăng cường tác dụng ôn thận thông dương. Người hoặc chân tay phù nề: thêm 12g câu kỷ tử, 15g phục linh, 15g trư linh, 15g bạch truật, 9g quế chi, để thông dương lợi thủy. Lưng gối đau mỏi nhiều: thêm 15g bổ cốt chi, 15g ngưu tất để bổ thận tráng cốt thông lạc.
Thọ Xuân Đường
.gif)
