CÁC TỔN THƯƠNG THẦN KINH THỰC VẬT TỰ ĐỘNG DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG GÂY RA

Đái tháo đường là một căn bệnh diễn biến âm thầm nhưng vô cùng nguy hiểm. Bởi căn bệnh này gây ra rất nhiều biến chứng khác nhau từ biến chứng cấp tính như hạ đường máu, hôn mê do nhiễm toan ceton, tăng áp lực thẩm thấu… đến những biến chứng mạn tính hủy hoại dần sức khỏe con người. Trong các biến chứng mạn tính các tổn thương thần kinh thực vật tự động cũng khá thường gặp, nhà thuốc Thọ Xuân Đường sẽ cùng bạn tìm hiểu về biến chứng này cũng như cách hạn chế biến chứng tốt nhất.

Các tổn thương thần kinh thực vật tự động thường gặp

Thần kinh thực vật tự động có nhiệm vụ chi phối các hoạt động của các cơ quan, các tạng trong cơ thể, bao gồm thần kinh thực vật nội tạng và thần kinh thực vật ngoại vi. 

a. Tổn thương thần kinh thực vật nội tạng

Khi đái tháo đường không được kiểm soát tốt, hoặc mắc bệnh quá lâu gây tổn thương các dây thần kinh thực vật tự động gây ra nhiều biểu hiện bệnh khác nhau tùy từng cơ quan, bộ phận bị tổn thương:

- Hệ thống tim mạch:

Biểu hiện của rối loạn thần kinh thực vật tự động trên hệ tim mạch hay gặp nhất là hiện tượng giảm huyết áp khi thay đổi tư thế(từ nằm sang đứng, từ ngồi sang đứng dậy) khiến bệnh nhân thấy chóng mặt, hoa mắt, thậm chí có thể ngất xỉu do huyết áp thấp. Tuy nhiên huyết áp về đêm lại không giảm nên dễ bỏ sót bệnh tăng huyết áp ở bệnh nhân đái tháo đường. Để chẩn đoán cần tiền hành đo huyết áp 24h

Một biểu hiện khác thường gặp là tăng nhịp tim cả khi nghỉ ngơi > 90 lần/phút và không liên quan đến sự thay đổi nhịp thở. Để chẩn đoán làm nghiệm pháp ấn xoang Valsalva và đo mạch 24h

- Hệ thống tiêu hóa:

Các tạng thuộc hệ thống tiêu hóa như thực quản, dạ dày, ruột đều có thể gặp các rối loạn thần kinh thực vật do biến chứng đái tháo đường. Tùy theo từng bệnh nhân mà xảy ra các biểu hiện sau:

+ Dạ dày giảm co bóp khiến chức ăn chậm tiêu, bụng chướng đầy khó chịu, hấp thu thuốc và dinh dưỡng kém. Bệnh nhân có thể buồn nôn, nôn ra thức ăn, chán ăn, không cảm thấy ngon miệng.

+ Rối loạn chức năng ở ruột gây táo bón do liệt đại tràng, ỉa chảy kéo dài do tổn thương thần kinh tự động ở ruột non. Việc bài tiết mật cũng bị ảnh hưởng, túi mật giảm co bóp làm tăng nguy cơ mắc sỏi, viêm nhiễm. 

- Hệ tiết niệu sinh dục

Tổn thương thần kinh tự động thường gặp là giảm khả năng co bóp của bàng quang khiến nước tiểu bị ứ đọng. Nếu nặng bệnh nhân có thể bí tiểu, khó tiểu…lâu dần bàng quang sẽ giãn to ứ đọng nước tiểu dẫn tới bể thận cũng bị giãn gây ảnh hưởng chức năng thận. 

Một số tổn thương hệ sinh dục thường gặp ở nam giới là giảm khả năng cương cứng của dương vật, giảm ham muốn, rối loạn xuất tinh. Ở nữ giới thường gặp là khô âm đạo, giảm hứng thú tình dục.

b. Tổn thương thần kinh thực vật ngoại vi

Tổn thương ngoại vi gặp ở hầu hết bệnh nhân đái tháo đường, hay gặp nhất là chi dưới và bàn chân, sau đó mới đến chi trên và bàn tay. Một số biểu hiện bệnh nhân thường gặp là:

-Tê bì ở chi, đặc biệt là bàn chân. Bệnh nhân giảm hoặc mất các cảm giác đau, nóng lạnh. Vì vậy bàn chân rất dễ bị tổn thương, viêm nhiễm do bệnh nhân không cảm nhận được các tổn thương.

- Cảm giác châm chích, bỏng rát hoặc đau buốt ở chi trên hoặc chi dưới. các biểu hiện này thường tặng về đêm.

- Đau khi đi lại hoặc bị chạm vào

- yếu cơ, đi lại khó khăn

- Các tổn thương nặng: nhiễm trùng bàn chân, loét chân, biến dạng bàn chân…

Các biện pháp hạn chế biến thường thần kinh thực vật của đái tháo đường

Để hạn chế biến chứng thì việc quan trọng nhất là kiểm soát đường máu ổn định bằng cách tuân thủ theo chế độ thuốc theo y lệnh của bác sĩ, tập luyện thể dục thể thao để tiêu hao năng lượng dư thừa, kiểm soát chế độ ăn uống một cách hợp lý. Đặc biệt nên tăng cường sử dụng các loại thảo dược giúp kiểm soát đường máu như dây thìa canh, mướp đắng, thiên hoa phấn, giảo cổ lam… 

Ngoài việc kiểm soát đường máu thì nên thực hiện tốt các biện pháp sau:

-    Kiểm tra bàn chân thường xuyên

Việc kiểm tra phát hiện sớm các vết xay sát, vết thương ở bàn chân giúp điều trị sớm, ngăn ngừa loét bàn chân. Bệnh nhân đái tháo đường cần chịu khó chăm sóc bàn chân, giữ chân luôn được khô ráo, sạch sẽ. Không đi chân đất, nên đi giày thoáng rộng, không ngâm chân nước ấm, không được bôi thuốc mỡ vào các kẽ ngón chân.

-    Tăng cường ăn chất xơ, rau xanh

Các chất xơ trong rau xanh, hoa quả tươi chứa ít đường rất tốt cho sức khỏe. Không chỉ giúp kiểm soát đường máu, nó còn giúp hệ tiêu hóa làm việc tốt hơn, tăng co bóp để tránh rối loạn tiêu hóa.

-    Thay đổi tư thế từ từ

Khi chuyển tư thế từ nằm sang đứng hoặc từ ngồi sang đứng cần thay đổi từ từ để cơ thể thích nghi, tránh hạ huyết áp tư thế.

-    Các biện pháp khác

Uống nhiều nước, kiêng rượu bia các chất kích thích, tránh đồ đóng hộp, đồ ăn sẵn. Ngoài ra cần đi khám định kỳ để phát hiện sớm các biến chứng và điều trị kịp thời. 

Bác sĩ Thúy Hường

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe hãy liên hệ ngay với 
NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG
 số 5-7 Khu tập thể Thủy sản, ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.
Hotline: 0943986986 – 0937638282