DƯỢC LIỆU CÁP ĐIỀN CHỮA SƯNG ĐAU, THẤP KHỚP

Dược liệu Cáp điền (tên khoa học Coldenia procumbens L.)  Ở Ấn Độ người ta dùng lá cáp điền tươi giã nát, hơ nóng đắp lên các chỗ viêm , sưng đau, thấp khớp hoặc vết thương. Toàn cây cao cáp điền phơi khô, tán thành bột mịn, phối hợp với đồng lượng hạt hồ lô ba nghiền đều, chiêu với nước thành bánh, làm nóng rồi đắp lên mụn nhọt làm cho nung mỏ nhanh và hút mủ

1.    Đặc điểm sinh trưởng và phát triển

Cây thảo, sống lâu năm, mọc bò dài 40 cm hay hơn. Thân có lông mềm hoặc cứng. Lá hình bầu dục, dài 2 – 4cm, rộng 1- 1,2 cm, mép có răng tròn, mặt trên có ít lông dài áp sát màu trắng, dày hơn ở mặt dưới, gân lá rõ.

Cụm hoa mọc ở kẽ lá, có cuống ngắn, lá bắc dạng lá xếp gần nhau; hoa nhỏ màu trắng không cuống, mẫu 4; đài có lông rậm, lá đài hình bầu dục – thuôn, rời nhau; tràng hình ống, phần dưới phình ra, trên thót lại, cánh hoa tròn rất ngắn; nhị 4 – 5, chỉ nhị đính nhị ở ¼ phía dưới tràng, ngắn và nhẵn, bao phấn hình mắt chim; bầu 2 ô. Quả bế dài 4 – 5 mm, có những vết sần nhỏ, hơi có lông, đầu thuôn thành mỏ ngắn; hạt 4. Mùa hoa từ tháng 2 đến tháng 4; mùa quả từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm.

Chi Coldenia L. ở Việt Nam chỉ có 1 loài là cây cáp điền trên. Cây phân bố tự nhiên ở các tỉnh phía Nam, gồm Tây Ninh, Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh, Tiền Giang và Đồng Tháp. Trên thế giới, loài cây này có ở nhiều nước nhiệt đới Châu Á như: Ấn Độ, Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Niu Ghinê,… (Danh lục các loài thực vật Việt Nam, T3, tr. 183).

Cáp điền ưa sáng, ưa ẩm và thích nghi cao với với khí hậu nhiệt đới điển hình. Cây thường mọc thành khóm hay tập trung thành các đám nhỏ trên các bãi hoang quanh làng, ven đường đi, vườn gia đình. Cáp điền cũng ưa mọc trên các loại đất cát pha, dễ thấm nước. Cây ra hoa quả hàng năm và tái dinh tự nhiên chủ yếu bằng hạt. Bộ phận dùng là lá và toàn cây (Folium et Herba Coldeniae).

2.    Tác dụng dược lý dược liệu Cáp điền

•    Tác dụng chống viêm

Tác dụng chống viêm của cao chiết bằng ethanol từ toàn cây bỏ rễ của cây cáp điền đã được thử trên 3 mô hình viêm là mô hình gây phù chân chuột bằng caragenin, mô hình gây rỉ dịch màng phổi do caragenin và mô hình gây u hạt thực nghiệm dùng viên bông ở chuột cống trắng.

Kết quả: Cao cáp điền với liều cho chuột uống 150mg/kg ức chề phù chân chuột do caragenin, ức chế sự di cư bạch cầu vào ổ viêm; làm giảm dịch rỉ ở màng phổi, cũng như làm giảm khối lượng u hạt trong mô hình gây u bằng viên bông so với lô chuột đối chứng gây viêm nhưng không dùng thuốc (Arul, và Kothai et al., 2005).

•    Tác dụng chống đái tháo đường

Tác dụng chống đái tháo đường: Thí nghiệm được tiến hành trên 3 lô chuột cống trắng. Lô 1, đối chứng sinh lý, chuột không dùng alloxan, cũng không dùng thuốc. Lô 2, gây đái tháo đường cho chuột bằng cách tiêm phúc mạc alloxan monohydrate với liều 180 mg/kg. Lô 3, dùng cao cáp điền rồi cũng dùng alloxan monohydrate như lô 2.

Kết quả: Hàm lượng glucose huyết ở lô 2 là 394,17 ± 10,52 mg/dl, còn ở lô 3 chỉ là 152,83 ± 2,15 mg/dl. Hàm lượng triglycerid trong huyết thanh ở lô 2 là 152,33 mg/dl, còn ở lô 3 là 109,17 ± 1,74 mg/dl. Hàm lượng cholesterol trong huyết thanh ở lô 2 là 59,83 ± 1,01 mg/dl, còn ở lô 3 là 44,33 ± 1,96 mg/dl.

•    Độc tính cấp

Toàn cây cáp điền, thu hái tháng 2, chặt nhỏ, rửa sạch, phơi sấy khô, nghiền thành bột thô rồi chiết với ethanol 50%. Sau khi thu hồi dung môi, cô dưới áp suất giảm đến thể chất cao khô. Thử độc tính cấp cao khô trên chuột nhắt trắng dùng đường tiêm phúc mạc đến liều 1000 mg/kg, chuột không chết (Bhakuni et al., 1971).

3.    Công dụng dược liệu Cáp điền

Toàn cây hoặc lá cáp điền tươi rửa sạch giã nát, làm nóng, đắp vào chỗ khớp sưng đau và mụn nhọt. Có thể dùng cây phơi khô tán bột, chiêu với nước rồi đắp.

Ở Philippin, lá tươi giã nát làm thành bánh đắp lên chỗ áp se mụn nhọt đã chín để nhanh làm mủ và hút mủ ra (Perry at al., 1980 : 62). Ở Việt Nam dược liệu này chưa được phát triển và chú trọng trong công tác chữa bệnh.

Tuy nhiên, theo những kết quả về tính chống viêm và chống tiểu đường ở trên cho thầy tiềm năng chữa bệnh của Cáp điền, cần nghiên cứu thêm để có cơ sở khoa học cho ứng dụng thực tiễn.

Mai Thanh (Thọ Xuân Đường)

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe hãy liên hệ ngay Đông y gia truyền Thọ Xuân Đường

Hotline tư vấn: 093.763.82.82 hoặc 0943. 986. 986