TRUYỀN THUYẾT CÂY XẤU HỔ VÀ TÁC DỤNG ÍT AI NGỜ
Cây xấu hổ hay còn có tên cây trinh nữ, cây đừng chạm tôi mọc hoang khắp mọi nơi ở nước ta. Loài cây này gắn liền với nhiều truyền thuyết về sự tích ra đời của nó. Cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu nguồn gốc cây xấu hổ và tác dụng chữa bệnh của nó!
1. Sự tích ra đời cây xấu hổ
Chuyện từ ngày xửa ngày xưa, ở một làng nọ, có 1 người đàn bà nghèo khổ sống đơn côi một mình. Tính bà hiền lành chăm chỉ ai cũng thương. Bà luôn nguyện cầu trời cho một đứa con để vui thú tuổi già.
Một hôm bà bị lạc vào rừng không tìm được lối về. Giữa lúc đói và mệt bà thấy trước mặt có một lùm cây: lá xanh chi chít, hoa vàng li ti chen lẫn những chùm trái đỏ mọng. Bà cảm thấy thèm, bèn hái trái ăn. Trái ngọt lịm làm bà không còn đói và khát nữa. Ðầu óc bà dường như tỉnh táo hơn. Và bà tìm được lối về nhà.
Hôm sau, bà thấy người mình khang khác. Bụng bà cứ ngày một to dần. Ðúng 12 mùa trăng, bà đẻ ra một đứa bé gái. Lũ làng nhìn bà bằng con mắt khinh bỉ. Có người độc lưỡi độc miệng nói rằng: bà đẻ ra ma núi. Bà vẫn cắn răng chịu đựng. Lạ lùng thay, mặc dù nghèo khổ nhưng bà chăm đứa nhỏ rất chu đáo.
Ðứa con gái càng lớn càng rực rỡ và xinh đẹp như đoá hoa trang trong rừng. Ngày ngày, nó vào rừng, ra suối bắt bướm, hái hoa rong chơi. Nó lười biếng không chịu làm việc giúp mẹ. Bà mẹ ngày càng già yếu nhưng vì thương con bà phải cố sức làm lụng vất vả để có cái ăn cái mặc cho con. Rồi một hôm, bà mẹ nhiễm bệnh và qua đời. Lũ làng xúm xít lo chôn cất bà mẹ và không tiếc lời quở trách đứa con tệ bạc. Quen thói lười biếng nên khi bà mẹ chết đi, đứa con không còn ai chăm sóc nữa. Hằng ngày nó tha thẩn tấm thân gầy còm đi ăn xin hết bếp nhà này đến bếp nhà khác. Mới đầu, người ta còn thương hại cho ít nhiều để nó sống qua ngày. Xin hoài người ta cũng chán. Ðứa con đến đâu xin xỏ, thiên hạ cũng dè bỉu, mỉa mai. Ðến bây giờ, nó mới biết ăn năn, hối lỗi. Nó cảm thấy thương mẹ nó vô cùng và xấu hổ với dân làng nhiều quá. Nó chạy ra mồ mẹ, nằm khóc nức nở và luôn gọi: “Mẹ ơi, tha lỗi cho con!”.
Rồi từ đêm đó, không ai gặp cô bé nữa. Chỉ thấy bên mộ bà mẹ mọc lên một cây lạ, lá nhỏ li ti. Mỗi khi có ai vô tình hay cố ý đụng đến, cây chợt rùng mình, khép nép như cố né tránh mọi người. Người ta gọi đó là cây xấu hổ.
2. Vị thuốc từ cây xấu hổ
- Danh pháp khoa học: Mimosa pudica L thuộc họ Đậu
- Mô tả dược liệu:
Thân thảo đứng đối với cây non hoặc bò trườn đồi với cây trưởng thành. Thân cây có thể dài tới 1,5 m bò trườn hoặc tựa leo gần mặt đất, đối với thân cây tựa leo mỏng manh hơn thân cây bò trườn trên mặt đất. Vỏ thân cây có gai biểu bì thưa hoặc dày.
Lá cây kép lông chim 2 lần chẵn, có từ 1-2 cặp lá thứ cấp, mỗi lá thứ cấp lại có từ 5-13 cặp lá chét. Các cuống lá sơ cấp cũng có gai. Những bông hoa tím hoặc hồng ở đầu cuống mọc lên từ nách lá vào giữa mùa hè. Khi cây càng lớn thì hoa mọc càng nhiều hơn.
Khi bị đụng chạm cây xấu hổ lập tức khép cánh lá lại nên được đặt tên là xấu hổ, rụt rè, đừng chạm tôi
- Bộ phận dùng: rễ cây xấu hổ
- Sau khi đào lấy củ rễ rửa sạch, sau đó phơi sấy khô
- Tính vị: vị ngọt hơi se, tính mát, tác dụng trán tĩnh an thần, chống viêm hạ áp, lợi tiểu
- Ứng dụng lâm sàng:
Điều trị các chứng đau nhức xương khớp, chân tay tê bại, tăng huyết áp, suy nhược cơ thể…
Hiện nay cây xấu hổ vẫn được sử dụng kết hợp với các vị thuốc nam khác trong điều trị. Để có liệu trình hợp lý vui lòng tham khảo ý kiến y bác sĩ trước khi sử dụng.
.gif)
