HẠ PHÁP – CHỮA BỆNH BẰNG CÁCH TẨY VÀ NHUẬN TRÀNG
Đông y thời xưa vốn đã rất phát triển và đạt được không ít thành tựu. Nhiều phương pháp chữa bệnh, thuốc chữa bệnh theo các kinh nghiệm từ thời xưa truyền lại vẫn được sử dụng hiệu quả ở thời nay. Trong đó hạ pháp là phương pháp điều trị bệnh khá độc đáo. Cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu về phương pháp này.
.jpg)
1. Hạ pháp là gì?
Hạ pháp là một trong bát pháp dùng chữa bệnh theo lý luận y học cổ truyền. Hạ pháp là phương pháp sử dụng các thuốc có tác dụng tẩy và nhuận tràng để đưa các chất ứ đọng trong cơ thể ra ngoài bằng đường đại tiện.
Hạ pháp cần dùng đúng chỉ định và không nên lạm dụng dùng quá nhiều lần, nếu dùng sai cách có thể gây phản tác dụng.
2. Ứng dụng lâm sàng của hạ pháp
Hạ pháp được sử dụng trong điều trị các chứng bệnh sau đây.
• Chứng táo bón
Táo bón là chứng bệnh khá thường gặp trong đời sống, thông thường dân gian sẽ uống nhiều nước, tăng ăn rau xanh để nhuận tràng giúp phân mềm ra. Nhưng trong 1 số trường hợp táo bón do huyết hư, mất nước, khí hư mà điều chỉnh chế độ ăn không cải thiện sẽ cần đến hạ pháp. Bởi nếu để táo bón quá lâu có thể khiến tắc ruột hoặc hoại tử, viêm nhiễm do các chất độc tồn ứ quá lâu trong đại tràng.
• Chứng phù thũng, cổ chướng
Một số bệnh như ứ nước màng phổi, ứ nước màng tim, bụng chướng to cũng có thể dùng hạ pháp để rút nước ra ngoài. Tuy nhiên chỉ áp dụng trong trường hợp bệnh nhân còn có sức khỏe, thể lực tốt.
• Chứng dương minh phủ chứng
Các chứng ôn nhiệt tại trường có biểu hiện như nóng từng cơn, có mồ hôi, nói sảng, bụng đầy chướng, cự án, đại tiện táo, lưỡi khô, rêu vàng hay đen, mạch trầm thực… sẽ dùng hạ pháp.
Thường dùng 1 số bài thuốc như đại thừa khí thang, tiểu thừa khí thang, điều vị thừa khí thang
• Một số chứng bệnh khác
Các bệnh như hoàng đản ứ mật nhiễm trùng, mụn nhọt kéo dài kèm táo bón do huyết nhiệt, ứ huyết ở đại trường, đàm ẩm ở tỳ vị đều có thể sử dụng hạ pháp để điều trị.
3. Một số lưu ý khi sử dụng hạ pháp trong điều trị bệnh
Hạ pháp sử dụng khá nhiều thuốc khác nhau,mỗi thuốc lại có những đặc tính riêng nên cần chú ý
- Tùy tình trạng hàn nhiệt của bệnh mà dùng thuốc
Các thuốc hàn hạ có tính mát chữa chứng táo bón có sốt như Đại hoàng, Mang tiêu, Lô hội
Các thuốc nhiệt hạ, ôn hạ có tính ấm nóng dùng chữa táo bón do hàn như Lưu hoàng, Ba đậu
- Tùy thể chất bệnh nhân hư hay thực mà dùng thuốc
Các thuốc cường độ mạnh gọi là tuấn hạ dùng cho người thể chất khỏe: Đại hoàng, Mang tiêu, Ba đậu
Các thuộc cường độ yếu là nhuận hạ, nhuận tràng dùng cho người già yếu, phụ nữ sau sinh con, người âm hư, huyết hư như Mật ong, Ma nhân
- Kiêng kị dùng hạ pháp
Bệnh thuộc bán biểu bán lý, thuộc biểu không có táo bón phối hợp
Bệnh thuộc dương minh kinh chứng
Phụ nữ có thai, người già yếu, suy nhược không dùng thuốc tuấn hạ, thuốc tẩy.
.gif)
