THỔ PHÁP – CHỮA BỆNH BẰNG CÁCH CHO NÔN RA
Việc nôn mửa vốn là một chứng bệnh, nhưng cũng có thể trở thành cách chữa bệnh. Trong bát pháp – 8 phương pháp điều trị bệnh của đông y thì thổ pháp cũng là phương pháp trị bệnh khá hiệu quả trong nhiều trường hợp. Vậy thổ pháp là gì và được ứng dụng như thế nào trong điều trị bệnh?
1. Thổ pháp là gì?
Thổ pháp là phương pháp chữa bệnh khiến cho bệnh nhân phải nôn ra thức ăn, đồ uống… Phương pháp này chỉ dùng khi các chất vẫn còn nằm ở dạ dày (vị). Nếu các chất độc, đồ ăn uống đã đi xuống tiểu trường, đại trường (ruột non, ruột già) thì không thể sử dụng phương pháp này.
Nếu dùng đúng cách thì thổ pháp rất có ích trong các trường hợp ngộ độc thức ăn, đặc biệt khi cách xa trung tâm y tế không thể đưa bệnh nhân tới được, thì việc dùng thổ pháp xử trí tại chỗ giúp tiên lượng bệnh tốt hơn.
2. Phương pháp chữa bệnh thổ pháp
Như chúng ta đã biết, khi ăn phải các đồ ăn lạ, chứa chất độc hoặc không thích hợp, đồ ăn ôi thiu… thì cơ thể thường phản ứng bằng cách gây nôn để tống những chất đó ra ngoài. Sau khi nôn tình trạng bệnh thường cải thiện rõ rệt, cơ thể thấy nhẹ nhàng và thoải mái hơn. Từ đó người xưa đã dùng thổ pháp để điều trị bệnh
- Ứng dụng lâm sàng
Thổ pháp dùng trong các trường hợp ngộ độc cấp, thức ăn vẫn còn ở vị. Hoặc dùng trong các trường hợp đờm dãi làm nghẽn đường hô hấp
- Thuốc sử dụng
Có thể dùng nước muối sinh lý uống liền một hơi, sau đó vẫn chưa nôn là dùng tay móc họng, ngoáy họng tạo phản xạ buồn nôn.
Có thể dùng các thuốc có mùi tanh, vị đắng để kích thích gây nôn như Thường sơn, Cuống dưa đá…
- Châm cứu
Sử dụng các huyệt Nội quan, Trung quản, Thiên đột. Chú ý phải châm để đạt được cảm giác đắc khí thì mới có hiệu quả.
Khi châm tả Nội quan có cảm giác kinh khí di chuyển tới nách, châm tả Trung quản dùng tay vuốt kim lên ngực nhiều lân. Sau đó ấn và day huyệt Thiên đột để bệnh nhân thấy buồn nôn, nôn ra thức ăn, chất lạ ở dạ dày. Sau khi đã nôn nhiều thì rút kim ở huyệt Trung quản ra
- Lưu ý khi sử dụng Thổ pháp
Tuyệt đối kiêng kị trong các trường hợp người già yếu, phụ nữ đang mang thai hoặc sau sinh, người hư suyễn, bệnh phổi mãn tính
Không dùng cho các trường hợp thức ăn, chất lạ đã đi xuống dưới tiểu trường, đại trường.
Nói chung phương pháp thổ pháp đến nay ít được sử dụng hơn do các cơ sở y tế ngày càng nhiều. Nếu ở xa cơ sở y tế có thể sử dụng thổ pháp trước, nhưng sau đó cần nhanh chóng đưa bệnh nhân tới để được khám và theo dõi, tránh các hậu quả sau này.