KÌ 1: SA SÚT TRÍ TUỆ Ở NGƯỜI GIÀ VÀ NHỮNG DẤU HIỆU NHẬN BIẾT

Bài đăng trên báo Người cao tuổi số 188 ngày 24/11/2017

Sa sút trí tuệ là bệnh khá phổ biến ở NCT hiện nay. Là sự suy giảm chức năng trí tuệ và nhận thức dẫn đến giảm khả năng hoạt động sống bằng ngày. Cứ 25 người trên 60 tuổi lại có 1 người bị sa sút trí tuệ. Cả thế giới có khoảng 24 triệu người mắc bệnh, tỉ lệ này mắc bệnh cao hơn ở các nước đang phát triển và có xu hướng không ngừng gia tăng. Để giúp độc giả hiểu hơn về căn bệnh này và có hướng phòng và điều trị hiệu quả., Ts- Lương y Phùng Tuấn Giang - Truyền nhân đời thứ 16 của Nhà thuốc Đông y gia truyền nhiều đời nhất Việt Nam - Thọ Xuân Đường tiếp tục cung cấp những thông tin về căn bệnh này dưới góc nhìn của Y học cổ truyền...

Sa sút trí tuệ ở người già là do sự suy giảm chức năng của não, suy giảm chức năng về tâm thần, đặc biệt là trí nhớ. Nhiều yếu tố tác động gây nên chứng bệnh này là tiền sử gia đình, môi trường, giáo dục,…và từ các bệnh như tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid, thiếu dinh dưỡng, chấn thương vùng đầu… Từ 65 tuổi trở đi, cứ sau 5 năm, số người mắc bệnh này lại tăng lên gấp đôi.

Dấu hiệu nhận biết của bệnh

Mất trí nhớ ngày một tăng, không có khả năng tập trung; Giảm khả năng giải thích, phán đoán; Bị ảo giác, thay đổi cảm giác hoặc nhận thức, giảm sự nhận biết; Khó ngủ; Suy yếu chức năng vận động tự động (khó phối hợp động tác, thay đổi dáng đi, động tác không phù hợp), mất phương hướng; Giảm hoặc mất khả năng tư duy, mất khả năng nói hoặc khả năng diễn đạt, đọc viết; Dễ cáu, chán nản, khó kiềm chế, không nhường nhịn, không dứt khoát…; Nặng hơn là thay đổi khả năng chịu đựng, có thể đại tiểu tiện không tự chủ. Vì vậy không điều trị thì không khắc phục được những “hệ lụy” do bệnh gây nên.

Bệnh sa sút trí tuệ chia làm 4 loại

Rối loạn nhận thức nhẹ: Trước khi suy giảm rõ rệt về trí nhớ, bệnh nhân bị suy giảm nhận thức nhẹ về trí nhớ, tư duy, ngôn ngữ. Nhưng những thay đổi này không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hằng ngày.

Bệnh Alzheimer: Hầu hết các trường hợp mất trí ở người cao tuổi là bệnh Alzheimer (chiếm khoảng 50-60%). Bệnh Alzheimer là nguyên nhân chính của chứng sa sút trí tuệ. Bệnh tiến triển chậm, bắt đầu với những dấu hiệu nhẹ về rối loạn trí nhớ và kết thúc bằng các triệu chứng nguy hiểm ở não. 

Sa sút trí tuệ do thể Lewy: Ngoài Alzheimer ra, một trong những nguyên nhân gây sa sút trí tuệ là do mạch máu (sa sút trí tuệ đa nhồi máu), loại bệnh này được gọi là sa sút trí tuệ do thể Lewy (chiếm khoảng 20 – 25%). Biểu hiện bệnh: mất trí nhớ trong thời gian ngắn, giảm thị lực, rối loạn ngôn ngữ, run lúc nghỉ ngơi, vận động chậm chạp, đi lết chân, lưng còng, vẻ mặt giảm biểu cảm.

Sa sút trí tuệ trán – thái dương: Chứng bệnh này là do tích lũy một loại protein không bình thường trong não có tên là tau protein. Nó thường ảnh hưởng đến thùy trán và phía trước thùy thái dương (vùng điều khiển chức năng hành động như: Lý trí, nhân cách, ứng xử, ngôn ngữ, trí nhớ). Đây là bệnh hiếm gặp chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ. 20 – 40% bệnh nhân mắc bệnh này có tiền sử gia đình mắc bệnh. Triệu chứng của sa sút trí tuệ trán – thái dương thay đổi theo từng cá thể, tùy vào vị trí não tổn thương.

(Đón đọc Kỳ 2: Sa sút trí tuệ điều trị bằng Nam y)