ĐÁI THÁO NHẠT ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN NHƯ THẾ NÀO ?

Hiện nay, song song với bệnh đái tháo đường, đái tháo nhạt cũng là một bệnh rối loạn chuyển hóa cần được đặc biệt chú ý vì nó gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sống của người bệnh. Vậy để kịp thời điều trị sớm tránh các biến chứng của bệnh có thể xảy ra, đái tháo nhạt được chẩn đoán như thế nào? 

Đái tháo nhạt là một rối loạn đặc trưng bởi tình trạng khát và sự bài tiết của lượng lớn nước tiểu (polyuria). Trong hầu hết trường hợp, đái tháo nhạt là kết quả của cơ thể không sản xuất, lưu trữ hoặc phát hành một hormone quan trọng, nhưng đái tháo nhạt cũng có thể xảy ra khi thận không thể đáp ứng đúng hormone đó.

Chính vì vậy, khi có biểu hiện khát, uống nhiều, đái nhiều, lượng nước tiểu trong ngày trên 3 lít, tỷ trọng nước tiểu thấp (1,001-1,005), mất khả năng cô đặc nước tiểu, không có thay đổi bệnh lý trong thành phần nước tiểu, người bệnh được thăm khám lâm sàng và làm một số xét nghiệm và nghiệm pháp cần thiết để chẩn đoán xác định tình trạng bệnh.

Chẩn đoán bệnh đái tháo nhạt

Bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán bệnh đái tháo nhạt, vì các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh cũng có thể được gây ra bởi một số vấn đề khác, chẳng hạn như đái tháo đường. Nếu chẩn đoán đái tháo nhạt được thực hiện, bác sĩ sẽ cần phải xác định loại đái tháo nhạt đó, bởi vì điều trị là khác nhau cho từng loại hình của bệnh. Chính vì vậy, một số xét nghiệm được đưa ra sử dụng để xác định loại đái tháo nhạt bao gồm:

Xét nghiệm máu và nước tiểu

Nồng độ Kali và Natri trong máu có thể tăng cao khi bị đái tháo nhạt, lượng đường (glucose) trong máu và nước tiểu cần được kiểm tra để loại trừ đái tháo đường.

Nghiệm pháp nhịn nước

Chỉ nên tiến hành cho người bệnh có đái nhiều nhược trương, nồng độ natri và độ thẩm thấu huyết tương bình thường. Cách tiến hành như sau:

• Ngừng các thuốc có ảnh hưởng đến tác dụng và tiết ADH (hormone chống bài niệu) như caffein, rượu, thuốc lá ít nhất 24 giờ, các yếu tố kích thích khác đối với tiết ADH như nôn, hạ huyết áp cần được theo dõi để giúp đỡ cho phân tích kết quả.
• Nghiệm pháp được tiến hành vào buổi sáng. Theo dõi từng giờ một cân nặng, độ thẩm thấu huyết tương, nồng độ natri huyết tương, độ thẩm thấu và thể tích nước tiểu của người bệnh.
• Người bệnh được yêu cầu nhịn uống nước tới khi cân nặng cơ thể giảm 5%, nồng độ natri và độ thẩm thấu huyết tương đạt tới giới hạn cao của bình thường (Na > 145 và độ thẩm thấu > 295 mOsm/kg, hoặc độ thẩm thấu niệu đo hàng giờ ổn định (biến thiên < 5% trong vòng 3 giờ).

Đánh giá kết quả:

Nếu độ thẩm thấu nước tiểu không đạt được 300mOsm/kg trước khi những thông số này đạt được, loại bỏ khả năng uống nhiều tiên phát.

Đái tháo nhạt không hoàn toàn: Độ thẩm thấu nước tiểu sẽ lớn hơn độ thẩm thấu huyết tương, nhưng nước tiểu vẫn còn cô đặc dưới mức tối đa.

Đái tháo nhạt hoàn toàn: Độ thẩm thấu nước tiểu sẽ duy trì thấp hơn độ thẩm thấu huyết tương.

Nghiệm pháp truyền dung dịch natri ưu trương

Nghiệm pháp nhịn nước không có khả năng phân biệt giữa người bệnh có khả năng cô đặc nước tiểu dưới mức tối đa trong quá trình nhịn nước, truyền dung dịch natri ưu trương là cần thiết để đạt được mục đích này.

Người bệnh đái tháo nhạt không hoàn toàn (trung ương hoặc thận) có thể có khả năng cô đặc một phần nước tiểu tương xứng với khiếm khuyết về tiết và tác dụng của ADH. Truyền dung dịch natri ưu trương và đo nồng độ ADH sẽ giúp phân biệt giữa uống nhiều tiên phát, đái tháo nhạt trung ương không hoàn toàn, đái tháo nhạt không hoàn toàn do thận.

Cách tiến hành:

• Truyền dung dịch natri ưu trương (3%) với tốc độ 0,05-0,1 mL/kg/phút. Trong 1 đến 2 giờ, cứ 30 phút một lần đo natri và độ thẩm thấu huyết tương.
• Định lượng ADH khi natri và độ thẩm thấu huyết tương đạt đến mức giới hạn trên của bình thường (Na >145 mEq/L và osmolality > 295 mOsm/kg).
• Lập đường biểu diễn để sau đó phân biệt giữa uống nhiều tiên phát, đái tháo nhạt trung ương hay do thận không hoàn toàn.

Nghiệm pháp này chống chỉ định đối với người có nguy cơ gây tăng gánh thể tích (như người bệnh đang có bệnh tim hoặc suy tim ứ huyết).

BS Thu Thủy

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe vui lòng liên hệ

NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG

Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.

Hotline: 0943986986 - 0937638282