1. Hoa lăng tiêu đẹp như thế nào?
Hữu mộc danh lăng tiêu,
Trạc tú phi cô tiêu.
Ngẫu y nhất châu thụ,
Toại trừu bách xích điều.
Dịch thơ:
Có thứ cây lăng tiêu,
Dây leo khoe mĩ miều.
May gặp nhờ cây lớn,
Vươn mình trăm thước cao.
Đó là những câu thơ miêu tả vẻ đẹp của hoa lăng tiêu của nhà thơ Bạch Cư Dị (772 – 846). Lăng tiêu (Campsis grandiflora) còn có tên gọi khác là lan tiêu, đăng tiêu, tử uy hoa, nữ uy hoa… họ Núc nác (Bignoniaceae). Đây là cây gỗ vừa, mọc leo, có khi cao đến 10m, thường bám vào cây lớn hơn hoặc leo lên giàn, giá nếu trồng. Cây lăng tiêu có hoa rất đẹp, hoa màu đỏ cam (có loại màu vàng, đỏ tươi), có ống hình chuông mọc thành chùm ở đầu cành, buông thõng xuống, nở rực rỡ quanh năm nhưng rộ nhất là vào mùa hè. Cây thường rụng hết lá vào mùa đông, nảy lộc mùa xuân và sum suê vào mùa hạ. Vì vậy, hoa lăng tiêu được nhiều nhà trồng làm cảnh và che chắn cái nắng gay gắt của mùa hè.
2. Công dụng chữa bệnh “thần thánh” của hoa lăng tiêu
Theo Đông y, hoa Lăng tiêu có vị chua (toan), tính lạnh (hàn), nhập kinh túc quyết âm can (vị chua vào can, can tàng huyết, can chủ cân, can kinh có liên quan đến mạch xung nhâm, nên dùng để trị các bệnh của phụ nữ, bệnh khớp). Có công năng làm mát huyết (lương huyết), hoạt huyết khử ứ. Chủ trị các chứng về huyết (huyết trệ, huyết nhiệt), thường dùng để trị kinh bế, trưng hà (nổi u cục di động trong bụng), làm trụy thai... Ngoài hoa ra, rễ và thân cành cũng được dùng để làm thuốc với tác dụng tương tự như hoa (lương huyết, hoạt huyết), thường được dùng để tiêu viêm, tiêu thũng; trị viêm phổi, áp xe phổi, viêm khớp, thống phong (bệnh gout), phong ngứa, mụn nhọt…
• Những bài thuốc có lăng tiêu chữa các bệnh phụ khoa
- Trị kinh nguyệt không đều: Hoa Lăng tiêu 9g, Ích mẫu 15g, Đan sâm 15g, Hồng hoa 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Trị ra nhiều khí hư: Rễ Lăng tiêu (tươi) 30g, Đại kế (tươi) 15g, trứng gà 1 quả. Sắc kỹ 2 vị thuốc, lấy nước sắc nấu với trứng, ăn cả trứng và nước thuốc.
- Trị viêm loét âm đạo, viêm âm hộ: Hoa Lăng tiêu sắc lấy nước ngâm rửa tại chỗ hàng ngày.
- Trị đau bụng kinh (thống kinh): Hoa lăng tiêu, Đương quy, Nga truật tỉ lệ 2:1:1. Tán mịn, uống ngày 2 lần, mỗi lần 6g.
- Trị bế kinh: Hoa lăng tiêu 12g, A giao 12g. Hoa lăng tiêu sắc kỹ; A giao nướng phồng, tán bột, trộn vào nước sắc hoa lăng tiêu uống ngày 1 lần (dùng rượu để chiêu thuốc).
• Những bài thuốc có hoa lăng tiêu chữa một số bệnh khác
- Trị viêm dạ dày cấp: Hoa lăng tiêu 20g, sinh khương (gừng tươi) 3 lát. Sắc uống ngày 1 thang.
- Trị lỵ cấp, viêm gan vàng da: Rễ và lá lăng tiêu 15g, vỏ gừng 2g. Sắc uống ngày 1 thang.
- Trị áp xe phổi: Rễ lăng tiêu 12g (sao đen). Sắc uống ngày 1 thang (có thể dùng với 20ml rượu).
- Trị mụn nhọt, mẩn ngứa: Hoa lăng tiêu 12g sắc uống. Kết hợp với hoa (hoặc cành lá) lăng tiêu tán bột mịn, trộn với dầu vừng (ma du) bôi đắp vào chỗ da tổn thương.
- Trị mũi sùi đỏ: Hoa lăng tiêu, sơn chi (quả dành dành) lượng bằng nhau. Tán bột mịn, ngày uống 6g. Kết hợp với bôi ngoài bằng bột tán trên.
- Trị viêm khớp, gout: Rễ Lăng tiêu 15g, Ngũ gia bì 15g, Ngưu tất 9g, Quế chi 9g. Sắc uống ngày 1 thang.
Công dụng chữa bệnh của lăng tiêu rất đa dạng, trên đây chỉ là một vài bài thuốc ví dụ, dễ áp dụng và hiệu quả trong điều trị. Ngày nay, nhiều đề tài nghiên cứu chứng minh rằng hoa lăng tiêu có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa. Hoa lăng tiêu vừa trồng làm cảnh, vừa để làm thuốc, hữu ích cho mỗi gia đình.
Bác sĩ: Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)
.gif)
