TÌM HIỂU VỀ BỆNH UNG THƯ TỤY

Ung thư tuyến tụy là những tổn thương ác tính xuất phát từ bất kỳ thành phần nào của mô tụy. Ung thư tụy lại đứng hàng thứ 7 về tỉ lệ tử vong do ung thư. Nguyên nhân  là bởi tụy có vị trí đặc biệt ở rất sâu trong ổ bụng, triệu chứng lâm sàng nghèo nàn lại dễ nhầm với bệnh khác nên người bệnh thường được chẩn ở giai đoạn muộn.

1. Tuyến tụy ở đâu?

Tuyến tụy là một cơ quan hình lá tạo ra các enzyme tiêu hóa và hormone như insulin. Tụy là một cơ quan ở vùng thượng vị nằm sau dạ dày và tiếp giáp với phần đầu của ruột non, còn gọi là tá tràng. Tụy được chia thành 3 phần chính lần lượt từ phải qua trái gồm: đầu tụy, thân tụy, đuôi tụy. Tụy gồm các tuyến có trách nhiệm thực hiện một loạt nhiệm vụ.

Chức năng của tuyến tụy có thể được chia thành 2 loại sau đây:

•         Ngoại tiết: Các tuyến ngoại tiết tiết enzym vào các ống dẫn, cuối cùng đổ vào tá tràng. Các enzym này giúp tiêu hóa thức ăn khi nó di chuyển qua ruột.

•         Nội tiết: Các tuyến nội tiết tiết ra nhiều loại hormon vào máu, trong số đó quan trọng nhất là insulin. Insulin được máu chuyên chở đến tất cả các  phần còn lại của cơ thể để hỗ trợ quá trình sử dụng đường như một nguồn năng lượng. Insulin cũng kiểm soát mức độ đường trong máu.

2. Ung thư tụy là gì?

Ung thư tuyến tụy là những tổn thương ác tính xuất phát từ bất kỳ thành phần nào của mô tụy, bao gồm các tế bào của mô tụy ngoại tiết, tế bào tụy nội tiết (tế bào đảo Langerhans) và các tế bào thuộc mô liên kết của tụy. Trên 95% ung thư tụy có nguồn gốc từ mô tụy ngoại tiết (gồm tế bào biểu mô ống tụy, tế bào “acinar”, tế bào mầm, …) trong đó khoảng 85% là xuất phát từ tế bào biểu mô ống tụy ngoại tiết; còn lại ung thư xuất phát từ tế bào tụy nội tiết và của mô liên kết rất hiếm gặp.

Theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới, ung thư tụy chỉ đứng thứ 14 về tỉ lệ mắc tuy nhiên ung thư tụy lại đứng hàng thứ 7 về tỉ lệ tử vong do ung thư. Điều này cho thấy tiên lượng của ung thư tụy rất xấu, trên thực tế tỉ lệ sống trung bình sau 5 năm của ung thư tụy chỉ khoảng 9.3%

Nguyên nhân chủ yếu khiến ung thư tụy có tiên lượng xấu so với ung thư tiêu hóa khác là bởi tụy có vị trí đặc biệt ở rất sâu trong ổ bụng, triệu chứng lâm sàng nghèo nàn lại dễ nhầm với bệnh khác nên người bệnh thường được chẩn ở giai đoạn muộn. Tại Mỹ, chỉ 10% bệnh nhân ung thư tụy được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, trong khi đó 53% bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn IV khi đã có di căn xa.

3. Triệu chứng và dấu hiệu ung thư tuyến tụy

Triệu chứng của ung thư tụy giai đoạn sớm thường nghèo nàn. Khi bệnh lan tràn, triệu chứng lâm sàng khá đa dạng, thay đổi tùy theo vị trí khối u và mức độ lan rộng của nó. Theo thống kê, 60-70% u nằm ở vùng đầu tụy, 20-25% nằm ở thân/đuôi tụy, u chiếm toàn bộ thể tích của tụy chiếm tỉ lệ thấp.

Các triệu chứng chính của ung thư tuyến tụy bao gồm:

•     Đau bụng thường bắt đầu xuất hiện trước khi phát hiện bệnh khoảng 1- 2 tháng và tăng dần theo tiến triển của bệnh nhưng ban đầu thường chỉ đau thoáng qua vùng thượng vị nên dễ nhầm với viêm dạ dày. Đau thường khởi phát ở vùng thượng vị, khi bệnh tiến triển thường lan sang 2 bên và/hoặc xuyên ra sau lưng, cơn đau có thể không liên tục nhưng thường nặng hơn sau khi ăn hoặc khi nằm ngửa khiến người bệnh phải nằm tư thế cuộn tròn cho đỡ đau; đau nhiều ra sau lưng thường gặp khi khối u nằm ở vùng thân hoặc đuôi tụy hơn là vùng đầu tụy.

•         Hội chứng tắc mật: vàng da, nước tiểu sẫm màu. Vàng da do ung thư tụy là vàng da liên tục, tăng dần do u gây tắc ống mật chính làm dịch mật từ gan không xuống được tá tràng, hậu quả là mật vào trong máu gây vàng da và nước tiểu sẫm màu. Vàng da thường gặp và xuất hiện sớm với những khối u vùng đầu tụy.

•         Đi ngoài sống phân: u gây cản trở men tụy xuống ruột non tiêu hóa thức ăn

•         Sụt cân: không rõ nguyên nhân, thường đi kèm với:

+ Chán ăn, nôn, tiêu chảy

+ Đầy hơi, trướng bụng

+ Đôi khi biểu hiện dưới hình thức bệnh tiểu đường mới khởi     phát trên một bệnh nhân có sụt cân và buồn nôn

4. Nguyên nhân gây ung thư tuyến tụy?

Nguyên nhân của ung thư tuyến tụy không được hiểu rõ lắm, nhưng một số yếu tố nguy cơ đã được xác định. Nguyên nhân chính xác của ung thư tuyến tụy hiện chưa rõ.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ :

•         Tuổi cao

•         Hút thuốc

•         Béo phì

•         Tiền sử bệnh tiểu đường

•         Tiền sử viêm tụy

•         Uống rượu quá mức

•         Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, virus viêm gan B hoặc virus gây suy giảm miễn dịch ở người

•         Ăn nhiều bơ, chất béo bão hòa, thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn

•         Tiếp xúc với một số hóa chất

•         Tiền sử gia đình bị ung thư tuyến tụy, viêm tụy.

Có nhiều yếu tố nguy cơ khác nhau liên quan đến việc phát triển ung thư tuyến tụy nhưng cũng vẫn có người bị ung thư tụy mặc dù không có yếu tố nguy cơ nào.

BS Thu Thùy

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe vui lòng liên hệ

NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG 

Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.

Hotline: 0943986986 - 0937638282