Dạ dày là bệnh phổ biến của đường tiêu hóa, bệnh liên quan đến chế độ ăn uống không khoa học, stress và do tác dụng không mong muốn của một số loại thuốc. Đây không phải là căn bệnh thời đại này, mà từ xa xưa đã được mô tả trong nhiều tài liệu đông y về chứng và cách chữa bằng cây thuốc, vị thuốc. Dạ cẩm là một trong những vị thuốc trị bệnh dạ dày hiệu quả.
Cây dạ cẩm còn có tên là cây loét mồm, cây ngón lợn, cây chạ khẩu… tùy theo mỗi vùng miền mà cách gọi khác nhau. Tác dụng của dạ cẩm cũng rất đa đạng nhưng nổi bật nhất là tác dụng chữa đau dạ dày.
1. Đôi nét về cây dạ cẩm theo góc nhìn khoa học
- Tên khoa học: Oldenlandia capitellata Kuntze. Cây thuộc họ cà phê.
- Mô tả cây: Là loại cây nhỏ dạng dây leo, thân hình trụ, thân phình ra ở những đốt, lá mọc đối xứng, đầu lá nhọn, hoa màu vằng hoặc màu trắng, quả nang nhỏ có nhiều hạt đen. Cây mọc hoang ở vùng núi và đặc biệt có nhiều ở vùng núi phía Bắc nước ta.
- Thu hái và bảo quản: Cây được thu hái quanh năm để làm thuốc, bộ phận thường dùng làm thuốc là lá và ngọn non hoặc dùng toàn cây chỉ bỏ rễ. Sau khi thu hoạch, cây được chặt thành đoạn nhỏ, rửa sạch, phơi khô để nấu thuốc uống hoặc nấu thành cao để dùng dần.
- Thành phần hoá học chính có trong lá cây dạ cẩm có chứa alcaloid, tanin, saponin.
2. Theo y học cổ truyền
- Tính vị quy kinh: Vị ngọt (cam), hơi đắng (vi khổ), tính bình, quy kinh túc thái âm Tỳ, túc dương minh Vị.
- Công dụng: Thanh nhiệt, tiêu viêm, giải độc.
• Cách dùng:
- Sắc nước uống: dùng trị đau dạ dày, loét miệng lưỡi. Cho 20 - 25 gram lá và ngọn đã phơi khô, sắc với 1 lít nước trong khoảng 20-30 phút. Khi uống có thể cho thêm 1 - 2 thìa mật ong cho dễ uống và làm tăng hiệu quả chữa bệnh. Uống ngày 3 lần, trước ăn 30 phút.
- Chế cao dạ cẩm:
+ Thành phần cao: Lá dạ cẩm đã phơi khô 7kg, đường kính 2 kg, mật ong 1 lít
+ Chế biến: nấu lá dạ cẩm thành dạng cao, thêm 2 kg đường đánh tan, cô lại rồi thêm mật ong sau đó đóng thành chai để sử dụng.
+ Uống ngày 3 lần, trước ăn 30 phút, mỗi lần 5 gram (khoảng 4 thìa cà phê).
- Kết hợp thuốc: dùng điều trị viêm dạ dày, trào ngược dạ dày.
+ Thành phần: Dạ cẩm 20 gram, Lá Khôi tía 30 gram, Bồ Công anh 20 gram
+ Chế biến: Các vị thuốc đã được phơi khô và rửa sạch, sắc với 1-2 lít nước trong thời gian 20-30 phút.
+ Uống ngày 3 lần trước ăn 30 phút hoặc khi thấy đau bụng thượng vị.
.gif)
