Sự tích mã tiền thảo

Thứ tư, 28/11/2018 | 15:06

Mã tiên thảo còn có tên là cỏ roi ngựa, là một vị thuốc quý có nhiều tác dụng. Nó cũng gắn liền với một câu chuyện thần kì kể về nguồn gốc loài thuốc này. Cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu về sự tích cây Mã tiên thảo nhé!

SỰ TÍCH MÃ TIÊN THẢO

1. Sự tích mã tiên thảo

Tương truyền, những khi nhàn rỗi Quán Thế Âm Bồ Tát thường ngao du khắp các nơi, Người ngồi trên đài sen, đưa mắt nhìn bốn phương, quan sát dân tình để kịp thời cứu khổ cứu nạn. Ngày nọ khi đến gần một đỉnh núi thấy có một đám mây đen quấn quanh lúc tán lúc tụ. Lấy làm nghi ngờ, Người liền hóa thân thành một bà cụ và tới tìm hiểu nguyên do.

Xa xa, trên đỉnh núi có một bãi đất bằng phẳng, có nhóm người đang vừa chăn gia súc vừa hát hò vui vẻ. Quan sát kỹ hơn bỗng nhiên Người nhìn thấy một người đàn bà đang cầm cây roi ngựa đánh một người đàn ông. Người đàn ông gầy gò, người nổi gân xanh, da đen sạm đang nằm ngửa trên mặt phiến đá to và nhẵn, áo phanh ra để lộ bụng trướng to tựa như cái trống.

Quán Thế Âm Bồ Tát tiến lại gần, thấy người phụ nữ mắt ngân ngấn lệ hỏi người đàn ông: “Ông có chịu được nữa không?’. Người đàn ông cắn răng chịu đau, trán nhễ nhại mồ hôi gật gật đầu mà nói: “Chịu được, chịu được, bà tiếp tục đánh đi” và lẩm nhẩm đếm. “Đét … đét ….” cứ mỗi lần đánh xong, người phụ nữ lại lấy vạt áo lau nước mắt, còn trên da bụng người đàn ông đã hằn lên những vết bầm tím, rỉ máu. Quán Thế Âm Bồ Tát tiến tới ngăn lại và hỏi nguyên nhân. Người phụ nữ thở dài lau nước mắt đứng nhìn bà, còn người đàn ông nhổm dậy, mặt lộ rõ vẻ tức giận mà nói: “Bà già kia, đây không phải việc của bà. Người dân thôn tôi, cứ mắc bệnh cổ trướng đều dùng roi ngựa đánh vào bụng là khỏi. Muốn nhanh, phải đánh sớm và đủ 1000 roi. Tôi mới được có một nửa cần tiếp tục. Bà đi chỗ khác cho tôi chữa bệnh”.

Nghe thấy vậy, Quán Thế Âm Bồ Tát mỉm cười và bảo đôi vợ chồng nọ: “Cái roi ngựa mà thần diệu vậy à? Đưa cho ta xem chút nào”. Cầm cây roi trong tay một lát, Người liền cắm nó xuống đất và nói: “Ta sẽ biến nó thành một cái cây, các ngươi chỉ cần nhổ lên sắc lấy nước uống thì sẽ khỏi bệnh. Không cần dùng roi ngựa mà đánh nữa”

Chỉ trong nháy mắt, chiếc roi đã mọc rễ, biến thành một cái cây, có lá xẻ răng cưa, thân có cạnh và có đốt giống như roi ngựa. Hai vợ chồng người chăn dê ngẩn người hồi lâu lát sau mới bừng tỉnh, khi định quỳ xuống dập đầu cảm ơn thì Quán Thế Âm Bồ Tát đã biến mất từ lúc nào. Hai người nhớ lời dặn, nhổ cây đem sắc uống. Khi thuốc vừa xuống đến bụng, người đàn ông thấy có tiếng kêu ùng ục bên trong hồi lâu rồi bụng từ từ xẹp xuống. Từ đó mọi người đặt tên cây là Mã tiên thảo.

2. Tác dụng của Mã tiên thảo

• Mô tả:

Mã tiên thảo hay Cỏ roi ngựa là loại cỏ nhỏ, sống lâu năm, mọc thẳng, cao từ 10cm - 1m, thân có 4 cạnh. Lá mọc đối, có rãnh, xẻ thuỳ lông chim. Hoa mọc thành chùm ở đầu ngọn, màu xanh. Quả nang, có 4 nhân. Vì thân cây mọc thẳng, có đốt như roi ngựa, nên có tên gọi là cỏ roi ngựa.

Cây mọc hoang ở khắp nơi. Toàn cây được dùng làm thuốc. Dùng tươi hoặc sấy khô.

• Tính vị: Mã tiên thảo là một vị thuốc có vị đắng, tính mát, quy kinh Can Tỳ.

• Tác dụng: Giải biểu, hoạt huyết tán ứ, thanh nhiệt giải độc, thông kinh lợi tiểu tiêu thũng.

• Ứng dụng lâm sàng:

Chữa cảm sốt: Cỏ roi ngựa 50g, khương hoạt 25g, thanh cao 25g. Cho các vị thuốc vào nồi đổ ngập nước, sắc lấy 2 bát con, chia thành 2 lần uống trong ngày (cũng có thể đem các vị thuốc tán nhỏ, hãm nước sôi như pha trà uống trong ngày); nếu kèm theo đau họng, thêm cát cánh 15g cùng sắc uống.

Sốt rét: Dùng cỏ roi ngựa khô 30 - 60g, sắc nước uống. Trước và sau lúc lên cơn sốt 1 - 2 giờ uống 1 lần.

Chữa kinh nguyệt không đều: Cỏ roi ngựa 40g, ích mẫu 20g, cỏ tháp bút 10g, ngải cứu 25g. Tất cả sắc với nước uống, ngày 2 lần. Uống trước kỳ kinh 10 ngày.

Chữa đau bụng kinh: Cỏ roi ngựa 30g, huyền sâm 15g, sinh địa hoàng 15g, xích thược 15g, bạch thược 15g, địa cốt bì 15g, nữ trinh tử 15g, cỏ nhọ nồi 12g, xuyên luyện tử 15g, uất kim 5g, mẫu đơn bì 12g. Sắc uống mỗi ngày một thang. Uống liên tục 6 ngày trước khi thấy kinh, một liệu trình là 2 tháng. Trường hợp đau nhẹ, dùng: Cỏ roi ngựa 30g, ích mẫu thảo 30g. Sắc uống 3 thang trước khi thấy kinh, hiệu quả rất tốt.

Bế kinh: Cỏ roi ngựa 40g, rễ cây gai 30g, sắc với nước uống ngày 2 lần.

Uống trước kỳ kinh 10 ngày.Mụn nhọt: Cỏ roi ngựa tươi, giã nhuyễn, vắt lấy nước cốt uống, còn bã đắp lên chỗ mụn nhọt, dùng đến khi khỏi.

Da lở ngứa: lấy 50-100g cỏ roi ngựa tươi, rửa sạch, nấu nước tắm rửa ngày 1 lần. Dùng đến khi khỏi. Nói chung mã tiền thảo là một vị thuốc quý, tuy nhiên cần tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng để có hiệu quả tốt.