TÌM HIỂU VỀ CÂY SÂM NGỌC LINH

Từ khi phát hiện sâm ngọc linh ngày càng nổi tiếng, được tụng xưng là quốc bảo, quốc kế với tác dụng trị bách bệnh, đặc biệt là tác dụng phòng và điều trị ung thư. Chính vì vậy hàng ngàn người đổ xô vào rừng tìm sâm ngọc linh, giá sâm cũng được đẩy lên rất cao, từ vài chục triệu cho đến hàng trăm triệu đồng. Vậy sâm ngọc linh có tác dụng gì? Cùng nhà thuốc Thọ Xuân Đường tìm hiểu tác dụng của sâm ngọc linh.

1.    Đặc điểm thực vật

Danh pháp khoa học: Panax Vietnamensis  

Sâm ngọc linh là một loại cây đặc biệt, thân có màu lục hơi tím, đường kính chỉ khoảng 4-8mm thường tàn lụi hàng năm, 1 số cây thân có thể tồn tại vài năm. Điểm đặc biệt nhất của loại sâm này là thân rễ, đường kính 1-2cm, mọc bò ngang hoặc nằm dưới mặt đất chừng vài cm, có nhiều rễ nhánh và củ. 

Mỗi thân cây mang 1 lá duy nhất không rụng từ năm thứ nhất tới năm thứ 3, từ năm thứ 4 mỗi năm thêm 1-2 lá. Trên đỉnh của thân mang lá kép hình chân vịt mọc vòng với 3-5 nhánh lá, cuống lá kép dài 6-12mm, mang 5 lá chét, lá chét ở chính giữa lớn hơn cả với độ dài 12-15cm, rộng 3-4cm.

Khi cây khoảng 4-5 năm tuổi có hoa hình tán đơn mọc dưới các lá thẳng với thân, cuống tán hoa dài 10-20cm, có thể kèm 1-4 tán phụ hay 1 hoa riêng lẻ dưới tán chính. Mỗi tán có 60-100 bông hoa, cuống hoa ngắn màu vàng nhạt. Quả mọc tập trung ở trung tâm tán lá, có màu xanh rồi ngả sang vàng lục, khi chín có màu đỏ cam với 1 chấm đen không đều ở đỉnh quả. Mỗi quả chứa 1-2 hạt.

Sâm ngọc linh là một cây sống rất lâu năm, có thể trên 100 năm sinh trưởng chậm. Khoảng cuối tháng 10 hàng năm phần thân tàn lụi, lá rụng để lại 1 vết sẹo ở đầu củ sâm, sau đó cây ngủ đông hết tháng 12. Chính vì vậy dựa theo số vết sẹo hay dân gian gọi là đốt mà phân biệt được cây đã sống được bao nhiêu năm. 

Như vậy sâm ngọc linh ít nhất 3 tuổi mới rụng lá và có 1 đốt, hầu hết thu hoạch khi sâm ít nhất 5 năm tuổi, nếu không củ nhỏ và lượng hoạt chất thấp.

Phân bố: Cây mọc ở đỉnh núi Ngọc Linh và một số núi ở Kon Tum, Lâm Đồng, Quảng Nam. Nó thích sống ở nhưng cao 1200-2100m so với mực nước biển, mọc dưới tán rừng.

2.    Thành phần hóa học chứa trong sâm ngọc linh

Có nhiều nghiên cứu về thành phần dược chất trong sâm ngọc linh:

-    Nghiên cứu của Viện Dược liệu thuộc Bộ Y tế : Cho thấy thành phần saponin triterpen của tam thất, nhân sâm và sâm Ngọc Linh có 9 hoặc 11 chất có Rf ngang nhau, màu giống nhau ở hai hệ dung môi khác  nhau. 

-    Theo đánh giá của Nguyễn Minh Đức, Võ Duy Huấn trong nǎm 1994 thì từ sâm Ngọc Linh đã chiết được 50 hợp chất, xác định cấu trúc hóa học cho thấy 26 hợp chất có cấu trúc đã biết (thường thấy ở sâm Triều Tiên, sâm Mỹ, sâm Nhật) và 24 saponin pammaran có cấu trúc mới không bắt gặp tại các loại sâm khác trên thế giới. 

-    Sâm Ngọc Linh chứa chủ yếu các saponin triterpen, nhưng cũng là một trong những cây sâm có hàm lượng saponin khung pammaran cao nhất (khoảng 12-15%) và số lượng saponin nhiều nhất so với các loài khác của chi Panax. Ngoài ra trong sâm Ngọc Linh còn có 14 axít béo, 16 axit amin.

-    Theo tiến sĩ Nguyễn Bá Hoạt cán bộ Viện Dược liệu thì về mặt hoá học, thân  rễ và rễ củ sâm Ngọc Linh hiện nay (2007) đã phân lập được 52 saponin trong đó 26 sanopin thường thấy ở sâm Triều Tiên, sâm Mỹ, sâm Nhật. Trong lá và cọng đã phân lập được 19 saponin pammaran, trong đó có 8  saponin có cấu trúc mới. Đã xác định được trong sâm Ngọc Linh 17 axit  amin, 20 chất khoáng vi lượng và hàm lượng tinh dầu là 0,1%. 

3.    Công dụng của sâm ngọc linh

-    Trong dân gian sâm ngọc linh được dùng như một loại thuốc trong những bài thuốc cổ truyền cầm máu, lành vết thương, làm thuốc bổ, sốt rét, đau bụng, phù thũng. 

-    Một số nghiên cứu gần đây cho thấy sâm Ngọc Linh có tác dụng chống stress vật lý, stress tâm lý và trầm cảm, kích thích hệ miễn dịch, chống oxy hóa, lão hóa, phòng chống ung thư, bảo vệ tế bào gan. 

-    Nghiên cứu dược lý lâm sàng của sâm Ngọc Linh cũng cho kết quả tốt: bệnh nhân ăn ngon, ngủ tốt, lên cân, tăng thị lực, hoạt động trí tuệ và thể lực cải thiện, gia tăng sức đề kháng, cải thiện các trường hợp suy nhược thần kinh và suy nhượcsinh dục, nâng cao huyết áp ở người bị huyết áp thấp. 

-    Theo dược sĩ Đào Kim Long, sâm Ngọc Linh có những tính năng tuyệt hảo như tăng lực, phục hồi sự suy giảm chức năng giúp cho tình trạng của cơ thể trở lại bình thường; kháng các độc tố gây hại tế bào, giúp kéo dài sự sống của tế bào và tăng các tế bào mới. 

-    Đặc biệt, sâm Ngọc Linh có những tính năng mà sâm Triều Tiên và sâm Trung Quốc không có là tính kháng khuẩn, chống trầm cảm, giảm lo âu, chống oxy hóa, và hiệp lực tốt với thuốc kháng sinh, thuốc trị bệnh tiểu đường. 

-    Về mặt dược lý, Sâm Việt Nam chứa một hàm lượng saponin có cấu trúc mạch nhánh ocotillol rất cao, có tác dụng chống stress và là một chất xúc tiến chống ung thư (anticancer promoting agent) quan trọng. 

Nói chung sâm ngọc linh có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, do có giá thành đắt nên bị làm giả khá nhiều. Tốt nhất bệnh nhân nên đến nơi uy tín để mua và tư vấn liệu trình sử dụng phù hợp với sức khỏe.

Bác sĩ: Thúy Hường (Thọ Xuân Đường)

Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe và đặt mua sâm Ngọc Linh hãy liên hệ ngay với  Đông y THỌ XUÂN ĐƯỜNG 

Địa chỉ: số 5-7 ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội

Hotline: 0943986986 - 0937638282