CHUYÊN MỤC "ALO LƯƠNG Y PHÙNG TUẤN GIANG XIN NGHE"

Đăng trên Sức khỏe cộng đồng số 10 ngày 07/07/2021

TUẦN 1 THÁNG 7

Câu hỏi 1: Tôi xin hỏi, sau khi tiêm vắc xin COVID-19 cần kiêng thực phẩm nào và có thể ăn thực phẩm nào ? (Trần Lâm – TP Hồ Chí Minh)

Tiến sĩ – Lương y Phùng Tuấn Giang trả lời:

Sau khi tiêm vắc xin COVID-19, bạn nên tránh hai loại thực phẩm sau đây:

Rượu: Nguyên nhân là rượu có thể ức chế miễn dịch, làm cơ thể mất nước. Uống rượu làm suy giảm khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể, tăng nguy cơ biến chứng. Điều này có thể gây khó khăn cho việc phân biệt giữa phản ứng của rượu và phản ứng của vắc xin.

Thực phẩm nhiều chất béo bão hòa: Gà rán, xúc xích, lạp xưởng, khoai tây chiên…, là thức ăn nhanh, chế biến bằng cách chiên, rán, nướng và thường nhiều dầu mỡ. Những thực phẩm này chứa nhiều chất béo bão hòa làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể, gây ra những tác hại cho sức khỏe.

Sau khi tiêm vắc xin, tùy thuộc vào cơ địa từng người mà sẽ có những tác dụng phụ khác nhau như sốt nhẹ, đau mỏi toàn thân… Triệu chứng có thể nặng hoặc nhẹ tùy vào sức đề kháng, tuy nhiên việc bổ sung thực phẩm có lợi cho sức khỏe để hồi phục cơ thể sau tiêm là vô cùng quan trọng.

Trước tiên là bổ sung đủ nước cho cơ thể. Nước giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe con người, giúp máu lưu thông tốt, cung cấp đầy đủ oxy đến các tế bào giúp hệ miễn dịch làm việc tốt hơn. Sau khi tiêm vắc xin COVID -19, thường có các dấu hiệu đau sốt, vì thế việc bổ sung nước cho cơ thể lại càng có vai trò quan trọng, đặc biệt là vào những ngày nắng nóng.

Theo Viện Y học Hoa Kỳ (Institute of Medicine), phụ nữ cần uống đủ 2,7 lít nước mỗi ngày, nam giới cần 3,7 lít. Khoảng 20% nước đến từ thức ăn, lượng nước còn lại cần được bổ sung đều trong ngày và phân bố đều trong 4 thời điểm: Sau khi thức dậy đến giữa buổi sáng, giữa sáng đến trưa, giờ ăn trưa đến giữa buổi chiều, giữa chiều đến giờ ăn tối.

Ngoài ra, nên bổ sung thực phẩm giàu vitamin A. Đây là loại vitamin có vai trò trong bảo vệ sự toàn vẹn của da, niêm mạc đường tiêu hóa, hô hấp là những hàng rào đầu tiên ngăn cản mầm bệnh. Thực phẩm giàu vitamin A: Gấc, khoai lang, bí đỏ, cà rốt, ớt chuông, rau bina, xoài, bông cải xanh, dầu gan cá…

Bổ sung thực phẩm giàu vitamin C, E, D cũng rất có lợi cho những người sau tiêm vắc xin COVID-19. Vitamin C và vitamin E có tác dụng như những chất chống oxy hóa mạnh, có tác dụng bảo vệ sự nguyên vẹn của tế bào, làm tăng sức đề kháng cho cơ thể. Trong khi đó, vitamin D có vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch, thiếu hụt vitamin D có thể dẫn đến rối loạn miễn dịch của cơ thể.

Vitamin C có nhiều trong hoa quả tươi và rau xanh. Vitamin E có nhiều trong các thực phẩm như đậu tương, giá đỗ, vừng lạc, mầm lúa mạch, dầu hướng dương, dầu ô-liu và các loại rau có lá màu xanh đậm. Nguồn thực phẩm giàu vitamin D: Cá, trứng, sữa...

Bạn cần lưu ý, sau khi tiêm, nếu thấy các dấu hiệu mệt mỏi, chán ăn, sốt, sưng đau thì nên ăn nhiều thức ăn mềm, dễ tiêu có trong các loại cháo và súp. Có thể chia làm nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày. Trong trường hợp sốt cao, đau nhiều thì nên uống thuốc hạ sốt, giảm đau sẽ giảm được cảm giác khó chịu trong người.

Khi ăn thì nên chọn thực phẩm tươi sống. Tránh dùng thịt gia cầm và gia súc bị chết do nhiễm bệnh vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Khi chế biến, tốt nhất là thực hiện quy tắc phòng bệnh “ăn chín uống sôi”.

Câu hỏi 2: Xin lương y chỉ cho những loại thực phẩm giúp tăng cường trí nhớ hiệu quả ? (Hoàng Nga – Hà Nội)

Tiến sĩ – Lương y Phùng Tuấn Giang trả lời:

Bạn thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng, khó tập trung khiến cho các hoạt động hàng ngày không hiệu quả, ảnh hưởng xấu đến chất lượng công việc và cuộc sống. Vậy bạn nên bổ sung thêm những loại thực phẩm nào để có trí nhớ minh mẫn bất chấp công việc bận rộn hay tuổi tác ngày càng cao?

Các loại cá có dầu

Nguồn thực phẩm giàu các chất dinh dưỡng cho não là cá - đặc biệt những loại cá giàu axit béo omega-3, đây là chìa khóa cho sức khỏe não bộ. Omega-3 giúp xây dựng các màng bao quanh mỗi tế bào trong cơ thể, bao gồm cả các tế bào não. Do đó, nó có thể cải thiện cấu trúc của các tế bào não giúp cho sự phát triển và duy trì các chức năng của não bộ tốt hơn, từ đó tăng cường trí nhớ, giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh Alzheimer ở người cao tuổi. Những loại cá có dầu chứa hàm lượng omega-3 cao bao gồm cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá trích, cá mòi,… nên được thường xuyên sử dụng ba lần trong một tuần trong bữa ăn của gia đình.

Rau xanh

Bất kể một chế độ ăn uống lành mạnh nào cũng không thể thiếu sự góp mặt của rau xanh. Các loại rau xanh, đặc biệt là các loại rau có lá màu xanh đậm như những loại rau họ cải bao gồm bông cải xanh, bắp cải có tác dụng tốt cho việc giảm căng thẳng, tăng khả năng tập trung và cải thiện trí nhớ. Theo nghiên cứu, nếu bạn ăn nhiều hơn hai khẩu phần rau mỗi ngày sẽ kéo chậm sự suy giảm nhận thức và ghi nhớ, trong đó các loại rau xanh có tác dụng tốt nhất. Rau có lá màu xanh chứa nhiều vitamin C, E hơn các loại rau khác – dưỡng chất chống oxy hóa mạnh mẽ có thể giúp cho tế bào thần kinh khỏe mạnh. Để tăng thêm tác dụng, bạn có thể thêm một chút dầu olive vào món salad. Chất béo lành mạnh trong dầu olive sẽ giúp cơ thể hấp thụ vitamin E tốt hơn.

Não lợn

Theo Đông y, não lợn có vị ngọt, tính bình, có công dụng ích thận bổ não, bổ cốt tủy. Được dùng cho việc chữa các chứng suy nhược thần kinh, hay quên, chứng hoa mắt chóng mặt... Chính vì vậy, não lợn luôn là một trong những thực phẩm tăng cường trí nhớ hiệu quả nhất. Não lợn thường được chế biến theo cách hấp cách thủy ăn hoặc cho thêm lá ngải cứu hay một số dược liệu khác như kỷ tử, hoài sơn. Tuy nhiên, đối với những người bị rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch thì cần có sự tư vấn của bác sĩ để biết được liều lượng ăn, bởi trong não lợn có chứa nhiều cholesterol.

Trái cây tươi

Các loại quả mọng và trái cây tươi vừa chứa nhiều vitamin lại vừa giàu các chất chống oxy hóa giúp bảo vệ não của bạn khỏi bị stress, căng thẳng. Các loại quả họ dâu – đặc biệt là các trái có màu đen như mâm xôi, việt quất và cherry – là nguồn dồi dào các chất chống oxy hóa anthocyanin và các flavonoid có tác dụng tăng cường trí nhớ, giúp não bộ khỏe mạnh. Ngoài ra, các loại quả như cam, táo, quýt, ổi, bưởi…  chứa hàm lượng vitamin C cao cũng giúp bảo vệ các tế bào thần kinh trong não của bạn chống lại quá trình oxy hóa từ đó làm giảm các rối loạn thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer.

Ngũ cốc và các loại hạt    

Ngũ cốc và các loại hạt như gạo nâu, yến mạch, óc chó, hạnh nhân, hạt chia, hạt lạnh, các loại đậu, đỗ, vừng, lạc,… là những thực phẩm rất tốt cho trí nhớ. Những loại thực phẩm này có chứa hàm lượng chất xơ, vitamin nhóm B, vitamin E, omega-3 cao giúp chống lại các gốc tự do, bảo vệ tế bào não và làm tăng lượng máu cung cấp oxy cho não, giúp não được cung cấp đầy đủ glucose để hoạt động tốt hơn. Ngoài ra, một đánh giá năm 2014 cho thấy rằng, vitamin E có thể góp phần cải thiện nhận thức và giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.

*** Bạn đọc có câu hỏi cần giải đáp xin gửi về địa chỉ : [email protected]

*** Tư vấn Phòng khám Thọ Xuân Đường - Hotline tư vấn 24/24h: 093.763.8282