TÌM HIỂU VỀ XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH
Xơ vữa động mạch là sự thu hẹp của lòng động mạch do các mảng bám được tạo thành trong lòng mạch máu. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất cứ mạch máu nào trong hệ tuần hoàn khắp cơ thể và có thể gây nhiều nguy hiểm như tắc mạch, hẹp mạch, tai biến mạch máu não… Cùng tìm hiểu về tình trạng này!
I. Nguyên nhân
1. Các yếu tố nguy cơ
Các yếu tố nguy cơ hằng định (không thay đổi được)
• Tuổi: tổn thương xơ vữa dường như xuất hiện rất sớm và gia tăng theo tuổi; Tuổi phản ảnh thời gian một cá thể tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ khác.
• Giới tính: nam có nguy cơ có xơ vữa cao hơn nữ (nam/nữ = 5/1)
• Đặc điểm di truyền: tiền sử gia đình có bệnh tim mạch (bố - mẹ) cũng là một yếu tố nguy cơ cao.
Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được
• Các yếu tố nguy cơ do lối sống:
- Thuốc lá: ngoài nguy cơ gây ung thư nói chung, nó còn gây nguy cơ xơ vữa động mạch. Nguy cơ gắn liền với số gói thuốc lá/năm.
- Chế độ ăn: chế độ ăn nhiều acide béo bão hòa thì gây xơ vữa động mạch cao do làm gia tăng tỷ lệ LDL - Cholesterol.
- Uống rượu: rượu làm gia tăng huyết áp và các triglycerid.
- Béo phì: đánh giá dựa vào chỉ số khối cơ thể (BMI = Body mass index). Bình thường BMI từ 20 - 25 ở nam và 19 - 24 ở nữ. Béo phì bệnh lý khi BMI > 40. Béo phì kiểu nam (vòng bụng > 102 cm ở nam và > 88 cm ở nữ) là có nguy cơ xơ vữa cao nhất.
- Sự hoạt động: hoạt động của cơ thể đều đặn làm thay đổi các yếu tố nguy cơ (duy trì cân nặng bình thường, giảm hút thuốc lá và làm thay đổi chế độ ăn). Hoạt động còn làm giảm LDL - Cholesterol.
- Các yếu tố tinh thần - xã hội.
2. Các bệnh lý nguy cơ
- Đái tháo đường: đái tháo đường type I và II đều phối hợp với sự gia tăng nguy cơ tim mạch. Đối với đái tháo đường type I, nguy cơ xuất hiện sớm trước 30 tuổi. Trong khi đái tháo đường type II thường kèm theo các yếu tố nguy cơ khác (tăng huyết áp, rối loạn lipide máu, béo phì).
- Rối loạn lipid máu : Sự gia tăng LDL - Cholesterol và các triglycerid rất nguy hiểm. Sự gia tăng HDL- Cholesterol có tác dụng bảo vệ.
- Tăng huyết áp: ảnh hưởng của tăng huyết áp trên tim mạch quan trọng nhất là mạch máu não
Các yếu tố nguy cơ mới
- Tăng homocystein máu.
- Tăng fibrinogèn máu
- Tăng protein C Rêactive (CRP)
II. Phân loại tổn thương mảng xơ vữa
III. Điều trị
1. Loại bỏ các yếu tố nguy cơ
- Bỏ thuốc lá
- Điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường
- Giảm cân
- Bỏ rượu bia, các chất kích thích
- Tăng cường vận động, rèn luyện thể dục thể thao