NGUYÊN NHÂN VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY BỆNH UNG THƯ XƯƠNG
Ung thư xương là căn bệnh ác tính hiếm gặp trong số các loại bệnh ung thư hiện nay. Bệnh phát triển âm thầm trong hệ thống xương và phá hủy tế bào mô xương gây ra những thay đổi trong cấu trúc xương cho đến khi người bệnh có dấu hiệu bệnh như thường xuyên đau nhức xương, gầy sút và có thể gãy xương. Vì vậy, xác định được nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây bệnh đóng vai trò quan trọng trong việc chủ động phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm này và giúp cho quá trình kiểm soát bệnh tốt hơn.
Ung thư xương (Bone Cancer) là bệnh xảy ra khi một khối u hoặc một khối mô bất thường hình thành trong xương. Đây là loại ung thư liên kết từ 3 loại tế bào: tế bào tạo xương, tế bào tạo sụn và tế bào liên kết của mô xương. Khối u thường phát triển dưới vỏ xương hoặc ở trung tâm xương, làm hủy hoại phần xương mà nó khu trú. Tất cả những vùng xương như khoang tủy xương, xương xốp, vỏ xương, màng ngoài xương cùng với các mô xung quanh đều bị khối u làm tổn thương, đặc biệt là lắng đọng ngoài màng xương. Các nguyên bào xương ác tính còn có thể được đặc hóa từ chất đệm của khối u và phát triển tạo nên chất dạng xương của khối u.
Ung thư xương có thể xuất hiện ở bất kỳ một vị trí xương nào, nhưng có khoảng trên 50% bệnh nhân ung thư xương xuất hiện ung thư ở những xương dài như cánh tay và chân. Có khoảng 50% trường hợp bị ung thư xương ở đầu dưới của xương đùi hoặc đầu trên của xương chày – vùng xung quanh khớp gối thường hay gặp khối u hơn cả. Tuy nhiên, người ta cũng hay gặp cả những dạng ung thư khác như ung thư xương khung chậu hay ung thư đầu trên xương đùi.
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn về nguyên nhân chính xác gây bệnh ung thư xương nguyên phát. Các nhà khoa học mới chỉ phát hiện được rằng ung thư xương xuất phát từ một sai sót trên hệ thống DNA của tế bào. Lỗi sai đó khiến tế bào phát triển và phân chia một cách mất kiểm soát. Đến khi hết thời gian sống của nó, tế bào vẫn tiếp tục sinh trưởng thay vì phải chết đi theo chu kỳ. Những tế bào bị đột biến nói trên dần hợp thành khối u và nó có thể xâm lấn những cấu trúc xung quanh hoặc di căn đến những vùng khác của cơ thể.
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh
Một số yếu tố nguy cơ nhất định có thể góp phần gây ra hoặc làm tăng khả năng hình thành các khối u phát triển bất thường trong xương. Các yếu tố nguy cơ có thể xảy ra:
Sự thay đổi cấu trúc xương
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ung thư xương xuất hiện nhiều ở nhóm đối tượng là trẻ em và đặc biệt tập trung ở lứa tuổi thanh thiếu niên, nên ở một khía cạnh nào đó, nguyên nhân của bệnh có mối liên hệ khá tương thích với những sự thay đổi về cấu trúc xương của cơ thể khi trưởng thành. Khi đến tuổi dậy thì, tốc độ phát triển và sự thay đổi là cực lớn trong cấu trúc xương. Và đó cũng chính là giai đoạn dễ xảy ra các bất thường nhất trong cấu trúc xương của cơ thể, là nguyên nhân dẫn đến ung thư xương.
Bệnh Paget xương
Là một tình trạng tiền ung thư lành tính. Nó can thiệp vào quá trình tái tạo tế bào bình thường của cơ thể, trong đó những mô xương mới thay thế từ từ mô xương cũ. Theo thời gian, bệnh sẽ khiến cho xương dễ bị gãy. Bệnh thường xuất hiện phổ biến ở người lớn, đặc biệt ở lứa tuổi 50.
Do rối loạn di truyền
Những hội chứng gen di truyền hiếm gặp trong gia đình làm tăng nguy cơ ung thư xương gồm:
Mắc hội chứng Li – Fraumeni: hội chứng này có đặc điểm là tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác nhau của cơ thể, bao gồm cả ung thư xương, ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư máu và các loại ung thư khác.
Mắc hội chứng Rothmund – Thomson: tầm vóc người lùn đi, làm xuất hiện những biến đổi của xương, gây phát ban và tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư xương.
U nguyên bào võng mạc di truyền: là bệnh ung thư mắt hiếm gặp ở trẻ em. Một số trẻ có dạng u nguyên bào võng mạc di truyền , trong đó tất cả các tế bào của cơ thể đều có đột biến trong gen RB1. Những đứa trẻ này cũng có nguy cơ phát triển sarcomas xương hoặc mô mềm, bao gồm cả xương. Nếu xạ trị được sử dụng để điều trị u nguyên bào võng mạc, nguy cơ mắc bệnh xương khớp ở xương quanh mắt thậm chí còn cao hơn.
Tuổi
Nguy cơ mắc ung thư xương cao nhất trong nhóm độ tuổi từ 10 đến 30, đặc biệt là trong giai đoạn phát triển của thời kỳ thanh thiếu niên - thời điểm xương và sụn trưởng thành. Ngược lại, nguy cơ mắc bệnh có thể giảm ở tuổi trung niên, nhưng tăng trở lại ở người cao tuổi (thường là trên 60 tuổi). Khối u xương ác tính ở người cao tuổi thường liên quan đến nguyên nhân khác, chẳng hạn như một bệnh xương dài.
Phơi nhiễm bức xạ
Bức xạ từ tia X không gây hại nhưng nếu với liều cao của tia xạ, đặc biệt là xạ trị những loại ung thư khác sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư xương, nhất là ở những người xạ trị khi còn trẻ. Tiếp xúc với các chất phóng xạ như radium và strontium cũng có thể gây ung thư xương vì các khoáng chất này tích tụ trong xương.
Rối loạn gen ức chế ung thư
Những người bị rối loạn gene ức chế ung thư P53 có nguy cơ mắc bệnh ung thư xương.
Chấn thương
Tác động va đập từ ngoài xương, chấn thương có thể xảy ra do hoạt động thể thao, do tai nạn giao thông. Trên thực tế lâm sàng, có một số ung thư xương phát triển tại vùng bị va đập hoặc gãy xương, nhất là vùng đầu trên xương chày, đầu dưới xương đùi.
BS Thu Thủy
Để được tư vấn về các vấn đề sức khỏe vui lòng liên hệ
NHÀ THUỐC ĐÔNG Y GIA TRUYỀN THỌ XUÂN ĐƯỜNG
Số 5 - 7 Khu tập thể Thủy sản, Ngõ 1 Lê Văn Thiêm, Nhân Chính, Thanh Xuân, Hà Nội.
Hotline: 0943986986 - 0937638282