CHẾ ĐỘ ĂN CHO BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG CÓ BIẾN CHỨNG THẬN

Đối với bệnh nhân đái tháo đường, khi lượng Glucose trong máu tăng cao và sự dao động lượng Glucose máu là nguyên nhân chính gây ra tổn thương các mạch máu nhỏ. Đó là những biến chứng mãn tính của bệnh đái tháo đường gây tổn thương đến thận, võng mạc, thần kinh và bệnh lý bàn chân. Đối với những bệnh nhân đái tháo đường có biến chứng thận cần phải tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn hợp lý để tránh tình trạng nặng thêm của bệnh.

Biến chứng thận trên bệnh nhân đái tháo đường là do tổn thương các mạch máu nhỏ ở cầu thận dẫn đến: Đái ra Protein vi thể, tăng huyết áp, suy thận, thiếu máu, xơ cầu thận, hội chứng thận hư, viêm đài bể thận, hoại tử nhú thận…

Dưới đây là chế độ ăn cho bệnh nhân đái tháo đường có biến chứng thận.

1.    Bệnh nhân tiểu đường có suy thận mạn

Bệnh nhân đái tháo đường có suy thận mạn thường bị suy dinh dưỡng do ăn vào không đủ (ăn kém, nôn, kiêng kị, hạn chế quá nhiều Protein…), và do rối loạn chuyển hóa, nhiễm độc Ure, rối loạn Hormon (tăng cortisol, tăng PTH, giảm erythropoietin, giảm hoạt tính insuline) bệnh đường tiêu hóa. Thực hiện chế độ ăn hợp lý để cải thiện tình trạng thiếu dinh dưỡng, điều chỉnh rối loạn chuyển hóa do đó làm chậm tiến triển của bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Năng lượng cần thiết bệnh nhân đái tháo đường có suy thận mạn vào khoảng 35 – 45kcal/kg/ngày.

-    Lượng Protein đưa vào nên căn cứ vào tình trạng người bệnh mà mức độ tổn thương chức năng thận. Thông thường nên ăn khoảng 0,3 -  0,6g/kg Protein. Việc giảm Protein trong khẩu phần ăn có tác dụng giảm tích lũy các sản phẩm thải ở trong cơ thể, hạn chế biến chứng tăng ure máu, làm giảm triệu chứng khó chịu của suy thận mạn (nôn, mệt mỏi, chán ăn, ngứa da…), làm chậm tiến triển đến suy thận giai đoạn cuối. Nếu khẩu phần ăn có lượng Protein quá thấp có thể bổ sung Keto/Aminoacid theo chỉ định của bác sĩ. Nguồn Protein ăn vào nên sử dụng Protein từ thực vật như đậu đỗ, nấm và hạn chế Protein từ thịt và sữa.

-    Chất béo (Lipid) chỉ nên dưới 30% tổng năng lượng khẩu phần ăn mỗi ngày. Nên ăn dầu thực vật hạn chế mỡ động vật, vì bệnh nhân đái tháo đường thường kèm theo rối loạn chuyển hóa Lipid, có thể dẫn đến mỡ máu cao, gây xơ mỡ động mạch.

-    Chất bột đường (Carbohydrate) nên chiếm khoảng 55 - 60% tổng năng lượng khẩu phần hằng ngày. Bệnh nhân nên dùng thực phẩm giàu chất xơ như các loại rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thực phẩm có chứa Carbohydrate từ ngũ cốc tinh chế và đường trắng.

-    Bệnh nhân có phù và tăng huyết áp kèm theo cần hạn chế ăn muối chỉ nên dùng 2,5 - 5g muối/ngày. Khi chế biến thức ăn, không nên cho muối và mì chính, chỉ được phép dùng một thìa nhỏ nước mắm mỗi ngày. Khi bị phù to thì phải ăn nhạt hoàn toàn. Người bị suy thận mạn tính không nên ăn các loại dưa, cà, mắm tôm, cá khô, bánh mì… (những loại thực phẩm này có chứa lượng muối lớn).

-    Bổ sung các loại Vitamin tan trong nước như Vitamin nhóm B, Vitamin C từ các loại rau, quả.

-    Hạn chế thực phẩm có nhiều Phospho như: Tôm khô, lá lốt, lòng đỏ trứng, hạt sen, thịt bò…

-    Lượng nước bệnh nhân nên uống mỗi ngày bằng lượng nước tiểu cộng thêm 200-300ml.

2.    Bệnh nhân đái tháo đường có hội chứng thận hư

Hội chứng thận hư có đặc trưng bởi Protein niệu rất cao (trên 3,5g/ngày) Albumin trong máu thấp (dưới 30g/l), phù trắng mềm và Lipid trong máu cao.

Cần đảm bảo năng lượng cho bệnh nhân đái tháo đường có hội chứng thận hư từ 35 - 40kcalo/kg/ngày.

-    Tăng lượng Protein: Đối với bệnh nhân mắc hội chứng thận hư, nhu cầu Protein tăng lên do mất một lượng lớn qua đường tiểu, nhưng không nên ăn quá nhiều vì có thể sẽ làm cầu thận bị xơ hóa dẫn đến suy thận. Lượng Protein trung bình cho bệnh nhân hội chứng thận hư là 1g/kg/ngày + Protein mất qua nước tiểu trong 24 giờ. Nên ăn các loại thực phẩm giàu Protein từ thực vật (đậu đỗ) và nấm và lượng ít thịt nạc, cá nạc… Nếu bệnh nhân không tăng Ure máu thì lượng Protein trong chế độ ăn là trên 2g/kg/ngày. Nếu bệnh nhân có kèm theo suy thận thì chế độ ăn sẽ giảm Protein tùy theo mức độ suy thận.

-    Giảm lượng Lipid: Nên ăn giảm Lipid, chỉ ăn khoảng 20-25g/ngày. Bệnh nhân đái tháo đường có hội chứng thận hư có rối loạn chuyển hóa Lipid, tăng Cholesterol. Không nên ăn các loại thực phẩm có chứa nhiều Cholesterol như mỡ và phủ tạng động vật như tim, gan, thận, óc, lòng, lòng đỏ trứng gà... Khi chế biến nên hấp, luộc và hạn chế xào, rán, quay, dùng dầu thực vật thay cho mỡ và bơ.

-    Carbohydrate: Đảm bảo lượng Carbohydrate 35kcal/kg/ngày. Nên ăn các loại rau củ, ngũ cốc thô và đó là nguồn Carbohydrate lành mạnh, tốt cho bệnh nhân đái tháo đường.

-    Bổ sung Vitamin và khoáng chất: Nên dùng các thực phẩm giàu các loại Vitamin và khoáng chất, đặc biệt là Vitamin D và Sắt. Nên ăn những thực phẩm có chứa nhiều vitamin C, β caroten, Vitamin A như các loại rau xanh, quả có màu đỏ và vàng vì chúng có tác dụng chống Oxy hóa, chống gốc tự do. 

-    Nước: Lượng nước đưa vào hàng ngày = Lượng nước tiểu 24h + 500ml. Tuỳ vào mức độ phù và lượng nước tiểu, lượng nước uống vào khoảng từ 500 - 700 ml/ngày. Hạn chế uống nước hơn nếu bệnh nhân có hạ Na máu.

-    Hạn chế muối: Lượng muối ăn vào tuỳ thuộc vào mức độ phù của bệnh. Bệnh nhân hội chứng thận hư có phù nhẹ: Nên hạn chế muối tương đối (dưới 2g/ngày). Bệnh nhân hội chứng thận hư có phù to: Nên giảm muối tuyệt đối (dưới 0,5 g/ngày). Khi chế biến thức ăn hạn chế nêm muối và mì chính. Không ăn những thực phẩm ướp mặn như cá khô, thịt muối, mắm, tương, dưa muối, cà muối… 

-    Hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn như mì ăn liền, lạp xưởng, đồ hộp, giò chả, xúc xích, đồ uống có ga... 

Tiến sĩ - Lương Y: Phùng Tuấn Giang (Thọ Xuân Đường)

Quý vị cần tư vấn về sức khỏe vui lòng liên hệ nhà thuốc, các bác sĩ sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc về bệnh, thuốc và quy trình khám chữa bệnh!

Hotline: 0943 406 995 hoặc 0937 63 8282
Page: https://www.facebook.com/dongytxd